Էրիս (դիցաբանություն)
Էրիս (հունարեն՝ Ἔρις, բառացի` վեճ, կռիվ, երկպառակություն, մրցակցություն[4]), հին հունական դիցաբանության մեջ երկպառակության և քաոսի աստվածուհին[5]։ Հռոմեական դիցաբանության մեջ համարժեք աստվածությունը Դիսկորդիան է (լատին․՝ Discordia)[6]: Էրեբոսի և Նիքսի դուստրն է, Քաոսի թոռնուհին, Նեմեսիսի, Թանատոսի և Հիպնոսի քույրը[7][7]։ Նա նաև պատերազմի աստված Արեսի քույրը կամ ուղեկցուհին է, սովի աստված Լիմեսի մայրը[8]։
| Էրիս | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | հունական դիացաբանության աստված |
| Դիցաբանություն | հին հունական դիցաբանություն և Discordianism? |
| Սեռ | իգական |
| Այլ մշակույթներում | Դիսկորդիա |
| Երևի համընկնում է | Discordia? |
| Զբաղմունք | Երկպառակության աստվածուհի |
| Հայր | Էրեբոս |
| Մայր | Նիքս[1][2] |
| Եղբայր | Հիպնոս, Թանատոս |
| Քույր/Եղբայր | Արես[2][3] |
| Զավակներ | Ատե, Lethe?, Պոնոս, Horkos?, Dysnomia?, Neikea?, Algos?, Amphilogiai?, Androktasiai?, Hysminai?, Phonoi?, Pseudologoi?, Լիմոս, Machai?, Adikia?, Algea? և Էրոս |
| Ասպարեզ | strife? և discord? |
 Eris (mythology) Վիքիպահեստում | |
Չնայած Էրիսը ծնել է սով, վեճեր, կռիվներ, սպանություններ, ապօրինություն, ծնել է նաև աշխատանք։ Այդ պատճառով էլ Հեսիոդոսը երկու Էրիս է բնութագրում. մեկը ծնում է թշնամություն, մարդկանց մեջ անբարյացակամություն և սիրված չէ մարդկանց կողմից, մյուսը բարեգործ է, մրցակցության ու աշխատանքի մարմնավորումը[5][9]. Она же возбуждает воинов[10] и разжигает брань[11]: Հենց նա էլ հովանավորում է զինվորներին։
Կռվախնձոր։ Էրիսը դարձել է Աֆրոդիտեի, Աթենասի և Հերայի մրցակցության պատճառ, ինչը հանգեցրել է Տրոյական պատերազմին։ Թեսալիայի արքա Պերսևսի և աստվածուհի Թետիսի հարսանիքին Էրիսը սրահի մեջտեղում նետում է ոսկե խնձոր` «ամենագեղեցիկին» (հունարեն՝ καλλίστῃ) մակագրությամբ։ Դա արել է կամ ի հեճուկս Զևսի, քանի որ նրա կողմից չէր հրավիրվել հարսանիքի, կամ ուղղակի վիրավորվելով հարսանիքին հրավիրված չլինելուց[12][13][14],: Խնձորը վեճի առիթ է դառնում երեք աստվածուհիների միջև, քանի որ ամեն մեկը իրեն էր համարում ամենագեղեցիկը։ Վեճը լուծեու համար դիմում են Տրոյայի արքայազն Պարիսին, ում երեք աստվածուհիներից յուրաքանչյուրը համոզում է իրեն հանձնել խնձորը որոշակի պարգևի դիմաց։ Քանի որ Աֆրոդիտեն խնձորը հանձնելու դիմաց խոստանում է Պարիսին հանձնել Մենելայոս արքայի չքնաղ աղջկան` Հեղինեին, Պարիսը կռվախնձորը տալիս է նրան։ Սա էլ առիթ է դառնում, որ աքայացիները հարձակվեն Տրոյայի վրա։ Այսպիսով` Էրիսի դավադիր նվերը հանգեցնում է պատերազմի։
Էրիսի պատվին է անվանակոչվել գաճաճ մոլորակներից մեկը։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Hesiod 225 // Θεογονία — 0700.
- ↑ 2,0 2,1 И. Ш. Эрида (ռուս.) // Энциклопедический словарь Гранат — 7 — Александр Наумович Гранат, 1910. — Т. 54.
- ↑ Любкер Ф. Ἔρις (ռուս.) // Реальный словарь классических древностей по Любкеру / под ред. Ф. Ф. Зелинский, А. И. Георгиевский, М. С. Куторга, Ф. Гельбке, П. В. Никитин, В. А. Канский — СПб.: Общество классической филологии и педагогики, 1885. — С. 495.
- ↑ Богиня Эрида — богиня спора, спорта и спортинга! Теория и практика современного менеджмента: от тейлоризма до спортинга. История менеджмента. | Мифология Древней Греции | Спор…
- ↑ 5,0 5,1 Эрида
- ↑ Эрис
- ↑ 7,0 7,1 Эрида
- ↑ Эрида
- ↑ Гесиод. Труды и дни 11-26
- ↑ Гомер. Илиада IV 440, V 518; XVIII 535
- ↑ Гомер. Илиада XX 47; Нонн. Деяния Диониса V 41
- ↑ Лукиан. Морские разговоры 5; Коллуф. Похищение Елены 59
- ↑ Гигин. Мифы 92
- ↑ Эрида
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Էրիս (դիցաբանություն)» հոդվածին։ |