Էդմունդ Հալլեյ
Էդմունդ Հալլեյ[5] (անգլերեն` Edmond Halley, հավանաբար՝ հոկտեմբերի 29 (նոյեմբերի 8), 1656[1], Haggerston, Միդլեքս, Անգլիայի թագավորություն - հունվարի 14 (25), 1742[2][3], Գրինվիչ, Քենթ, Մեծ Բրիտանիայի թագավորություն), անգլիացի աստղագետ և երկրաֆիզիկոս, Լոնդոնի թագավորական ընկերության անդամ։
Էդմունդ Հալլեյ անգլ.՝ Edmond Halley | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | հավանաբար՝ հոկտեմբերի 29 (նոյեմբերի 8), 1656[1] Haggerston, Միդլեքս, Անգլիայի թագավորություն |
| Մահացել է | հունվարի 14 (25), 1742[2][3] (85 տարեկան) Գրինվիչ, Քենթ, Մեծ Բրիտանիայի թագավորություն |
| Գերեզման | St Margaret's, Lee |
| Քաղաքացիություն |  Անգլիայի թագավորություն և .svg){kind=small} Մեծ Բրիտանիայի թագավորություն |
| Դավանանք | դեիզմ |
| Մասնագիտություն | մաթեմատիկոս, երկրաֆիզիկոս, աստղագետ, օդերևութաբան, քարտեզագիր, փիլիսոփա, խոհարար, ֆիզիկոս, համալսարանի դասախոս և կլիմայաբան |
| Հաստատություն(ներ) | Գրինվիչի աստղադիտարան |
| Գործունեության ոլորտ | Երկրաֆիզիկա, Օդերևութաբանություն, Ժողովրդագրություն, մաթեմատիկոս, օդերևութաբան, ֆիզիկոս, աստղագիտություն և աստղագետ |
| Պաշտոն(ներ) | Թագավորական աստղագետ |
| Անդամակցություն | Լոնդոնի թագավորական ընկերություն |
| Ալմա մատեր | Սուրբ Պողոսի դպրոց, Թագավորական քոլեջ և Օքսֆորդի համալսարան[4] |
| Տիրապետում է լեզուներին | լատիներեն և անգլերեն[3] |
| Հայտնի աշակերտներ | James Pound?[4] |
| Պարգևներ | |
| Ամուսին(ներ) | Mary Tooke? |
 Edmond Halley Վիքիպահեստում | |
Հալլեյը սովորել է Օքսֆորդի համալսարանում, 1703 թ.-ից եղել է նույն համալսարանի պրոֆեսոր, 1720 թ.-ից՝ Գրինվիչի աստղադիտարանի տնօրեն։ 1676–1678 թթ.-ին Հալլեյը կազմել է Հարավային երկնքի 341 աստղերի հեռադիտակային առաջին աստղացուցակը (կատալոգ)։ Նա առաջինն է հաստատել գիսավորի պտույտի պարբերականությունը (Հալլեյի գիսավորինը 76 տարի է)։ Սեփական միջոցներով հրատարակել է Իսահակ Նյուտոնի «Բնափիլիսոփայության մաթեմատիկական սկզբունքները» աշխատությունը և արաբերենից թարգմանել ու հրատարակել է Ապոլոնիուս Պերգացու մաթեմատիկական աշխատանքները։ Մասնակցելով 1698–1700 թթ.-ին կազմակերպված արշավախմբին՝ կազմել է երկրամագնիսական մանրամասն քարտեզ։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 Oxford Dictionary of National Biography / C. Matthew — Oxford: OUP, 2004.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Eggen O. J. Encyclopædia Britannica (բրիտ․ անգլ.) — Encyclopædia Britannica, Inc., 1768.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 4,0 4,1 Mathematics Genealogy Project — 1997.
- ↑ Հովհաննես Բարսեղյան (2006). «Աշխարհագրական անունների հայերեն տառադարձության մասին որոշում». Տերմինաբանական և ուղղագրական տեղեկատու. Երևան: 9-րդ հրաշալիք. էջ 58. ISBN 99941-56-03-9.
Աղբյուրներ խմբագրել
- Դպրոցական մեծ հանրագիտարան, գիրք 1, հատոր 2, էջ 8։
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Էդմունդ Հալլեյ» հոդվածին։ |
|
Սա անձի մասին անավարտ հոդված է։ Դուք կարող եք օգնել Վիքիպեդիային՝ ուղղելով և լրացնելով այն։ |