Զորա Նիլ Հրստոն (անգլ.՝ Zora Neale Hurston, հունվարի 7, 1891(1891-01-07)[1][2][3][…], Notasulga, Ալաբամա, ԱՄՆ - հունվարի 28, 1960(1960-01-28)[2][3][4][…], Fort Pierce, Ֆլորիդա, ԱՄՆ), ամերիկացի գրող, աֆրոամերիկացի (չորս վեպերի և հիսուն հրատարակված պատմվածքների հեղինակ), բանահավաք և մարդաբան, հայտնի է որպես «Նրանց աչքերը տեսել են Աստծուն» (1937) վեպի հեղինակ։ Մասնակցել է այսպես կոչված հարլեմական ռենեսանսի շարժմանը։

Զորա Հրստոն
Ծնվել էհունվարի 7, 1891(1891-01-07)[1][2][3][…]
ԾննդավայրNotasulga, Ալաբամա, ԱՄՆ
Վախճանվել էհունվարի 28, 1960(1960-01-28)[2][3][4][…] (69 տարեկան)
Վախճանի վայրFort Pierce, Ֆլորիդա, ԱՄՆ
ԳերեզմանGarden of Heavenly Rest Cemetery[5][6]
Մասնագիտությունմարդաբան, պատմաբան, վիպասան, գրող, լրագրող, բանահավաք, իրավապահ, դրամատուրգ և կինոռեժիսոր
Լեզուանգլերեն
Ազգությունաֆրոամերիկացի
Քաղաքացիություն ԱՄՆ
ԿրթությունՀովարդի համալսարան[7], Կոլումբիայի համալսարան[7][8] և Բերնարդ քոլեջ (1928)[9][8]
Գրական ուղղություններՀարլեմյան Վերածնունդ[10]
Ուշագրավ աշխատանքներTheir Eyes Were Watching God?[11]
ԿուսակցությունԱՄՆ Հանրապետական կուսակցություն
Պարգևներ
Изображение автографа
Կայքzoranealehurston.com
 Zora Neale Hurston Վիքիպահեստում
1938 թվականի նկար

Կենսագրություն խմբագրել

Ծնվել է բապտիստ հոգևորականի և դպրոցի ուսուցչուհու ընտանիքում։ 1918 թվականին ընդունվել է Հովարդի համալսարան, որտեղ անցել է իսպաներեն, անգլերեն և հունարեն լեզուների, ինչպես նաև հանրային ելույթի կուրսեր։ 1920 թվականին ստացել է քոլեջն ավարտելու դիպլոմ։ 1927 թվականին ավարտել է Նյու Յորքի Բարնարդ քոլեջը մարդաբանի մասնագիտությամբ։ Եղել է քոլեջի միակ սևամորթ ուսանողը՝ մասնագիտացված աֆրոամերիկական ֆոլկլորի և ղայթանական վուդուի ուսումնասիրմամբ։

Առաջնորդվել է աջերի հայացքներով։ 1948 թվականին վեպի հրապարակումից հետո, որում գլխավոր հերոսները աղքատ սպիտակներն էին, տարբեր հասարակական ուժերի կողմից ենթարկվել է ճնշման, և մնացած կյանքն անցկացրել է Ֆլորիդա նահանգի փոքրիկ քաղաքում, որտեղ աշխատել է դպրոցում և գրադարանում։

Հիշողություն և գնահատականներ խմբագրել

Երկար տարիներ եղել է փաստացի մոռացված, նրա ստեղծագործության հանդեպ հետաքրքրությունը սկսել է վերածնվել միայն 1975 թվականից սկսած։

2013-2019 թվականներին նրա ստեղծագործությունները վերահրատարակվել են, 2014 թվականին նրա 123-ամյա տոնախմբությունը նշվել է Google Doodle-ում[14]։

Մատենագրություն խմբագրել

Ֆիլմեր խմբագրել

  • 1935 և 1936 թվականներին Զորա Նիել Հյորսթոնը նկարահանել է փաստագրական բեմադրություններ[15] Ֆլորիդայում և Գայթայում իր դաշտային աշխատանքների շրջանակում։ Այդ նկարահանումները դարձել են հազվագյուտ և արժեքավոր էթնոգրաֆիկական վկայություններ ԱՄՆ-ում և Գայթայում հուդու և վուդու կրոնների համար։
  • 1937 թվականի Their Eyes Were Watching God վիպակն էկրանավորել է Օփրա Ուինֆրիին 2005 թվականին։

Մշակույթում խմբագրել

  • 1989 թվականին PBS-ի եթեր է հեռարձակվել Հյորսթոնի կյանքի մոտիվներով «Զորան իմ անունն է» դրաման։
  • 1992-1995 թվականներին հեռարձակվել է PBS «Ghostwriter» մանկական հեռուստասերիալը, որում մեծ ուշադրություն է հատկացվել կարդալու և գրելու հմտություններին։ Նրա գլխավոր հերոսները հաճախել են Զորա Նիլ Հյորսթոնի մտացածին դպրոցը։
  • 2004 թվականի «Ինչպես եղբայրը եղբորը» ֆիլմում, որի գործողությունները մասամբ կատարվել են հարլեմական ռենեսանսի ժամանակ, նրա դերը խաղացել է Օնժանյու Էլիսը։
  • 2008 թվականի ապրիլի 9-ին PBS-ը հեռարձակել է 90-րոպեանոց փաստագրական ֆիլմ Zora Neale Hurston: Jump at the Sun[16]՝ ստեղծված Քրիստի Անդերսենի կողմից, որը[17] American Masters սերիալի մասն է[18]։
  • 2009 թվականին Հյորսթոնը ցուցադրվել է WPA Writers' Project մասին պատմող 90-րոպեանոց փաստագրական ֆիլմում՝ վերնագրված Soul of a People: Writing America’s Story[19][20], which premiered on the Smithsonian Channel. Her work in Florida during the 1930s is highlighted in the companion book, Soul of a People: The WPA Writers' Project Uncovers Depression America.[21][22]:
  • 2017 թվականին Ջեկի Քեյը ներկայացրել է 30-րոպեանոց ռադիոհաղորդում A Woman Half in Shadow BBC Radio-ով Զորա Հյորսթոն մասին։ Առաջին հաղորդումը ապրիլի 17-ին էր, իսկ հետագայում՝ փոդքասթը[23][24]։
  • Ռոզոնդա Թոմասը խաղացել է Հյորսթոնի դերը 2017 թվականի Մարշալ ֆիլմում[25]։

Տես նաև խմբագրել

Գրականություն խմբագրել

  • Abcarian, Richard and Marvin Klotz. «Zora Neale Hurston.» In Literature: The Human Experience, 9th edition. New York: Bedford/St. Martin’s, 2006: 1562-3.
  • Baym, Nina (ed.), «Zora Neale Hurston.» In The Norton Anthology of American Literature, 6th edition, Vol. D. New York, W. W. Norton & Co., 2003: 1506—1507.
  • Beito, David T. "Zora Neale Hurston, " American Enterprise 6 (September/October 1995), 61-3.
  • Boyd, Valerie (2003). Wrapped in Rainbows: The Life of Zora Neale Hurston. New York: Scribner. ISBN 0-684-84230-0.
  • Ellis, C. Arthur Zora Hurston And The Strange Case Of Ruby McCollum, 1st edition. Lutz, FL: Gadfly Publishing, 2009. ISBN 978-0-9820940-0-6.
  • Hemenway, Robert E. Zora Neale Hurston: A Literary Biography. Urbana, Ill: University of Illinois Press, 1977. ISBN 0-252-00807-3.
  • Hemenway, Robert E. «Zora Neale Hurston.» In The Heath Anthology of American Literature, 5th edition, Vol. D. Paul Lauter and Richard Yarborough (eds.). New York: Houghton Mifflin Co., 2006: 1577—1578.
  • Jones, Sharon L. A Critical Companion to Zora Neale Hurston: A Literary Reference to her Life and Work (New York: Facts on File, 2009)
  • Kaplan, Carla (ed.). Zora Neale Hurston: A Life in Letters. New York: Random House, 2003.

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Internet Movie Database — 1990.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Internet Broadway Database — 2000.
  4. 4,0 4,1 4,2 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
  5. https://www.cityoffortpierce.com/400/Trail-Marker-4
  6. BillionGraves — 2011.
  7. 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 7,6 7,7 Ogilvie M. B. The Biographical Dictionary of Women in Science: Pioneering Lives From Ancient Times to the Mid-20th CenturyRoutledge, 2003. — Vol. 1. — P. 632. — 798 p. — ISBN 978-1-135-96342-2
  8. 8,0 8,1 Guggenheim Fellows-ի տվյալների բազա
  9. Zora Neale Hurston (1891-1960)BlackPast.org, 2007.
  10. http://www.pbs.org/wnet/jimcrow/stories_events_harlem.html
  11. https://openlibrary.org/works/OL1890347W/Their_eyes_were_watching_God
  12. 12,0 12,1 Zora Neale HurstonSolomon R. Guggenheim Foundation.
  13. Hurston, Zora Neale
  14. Kerr, Dara (2014 թ․ հունվարի 7). «Google bestows author Zora Neale Hurston her own doodle». CNET. Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 7-ին.
  15. «Zora Neale Hurston: Recordings, Manuscripts, and Ephemera in the Archive of Folk Culture and Other Divisions of the Library of Congress (The American Folklife Center, Library of Congress)». loc.gov. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հունվարի 21-ին. Վերցված է 2017 թ․ փետրվարի 25-ին.
  16. «Bay Bottom News». baybottomnews.com. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ փետրվարի 2-ին. Վերցված է 2010 թ․ նոյեմբերի 18-ին.
  17. «About». baybottomnews.com. 2009 թ․ նոյեմբերի 12.
  18. «Zora Neale Hurston – Jump at the Sun». pbs.org. 2008 թ․ օգոստոսի 26. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ օգոստոսի 21-ին. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 19-ին.
  19. «Smithsonian Channel: Home». SmithsonianChannel.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 12-ին.
  20. Jacobs, Rodger (2009 թ․ սեպտեմբերի 3). «Soul of a People: Writing America's Story». PopMatters (անգլերեն). Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 10-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ url-status (link)
  21. «Wiley: Soul of a People: The WPA Writers' Project Uncovers Depression America». 2012 թ․ հոկտեմբերի 7. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 7-ին.
  22. Sommer, B. W. Soul of a People: The WPA Writers' Project Uncovers Depression America(անգլ.) // Oral History Review : journal. — 2011. — Т. 38. — № 2. — С. 437—439. — ISSN 0094-0798. — doi:10.1093/ohr/ohr078
  23. A Woman Half in Shadow Արխիվացված Օգոստոս 23, 2017 Wayback Machine, BBC Radio 4.
  24. «The death and rebirth of Zora Neale Hurston» Արխիվացված Սեպտեմբեր 11, 2017 Wayback Machine, Seriously … , BBC.
  25. The True Story of 'Marshall': How Accurate are the Characters?(անգլ.) // Hollywood Reporter : magazine. Архивировано из первоисточника 14 Հոկտեմբերի 2017.