Վիքիպեդիա

Զարգացած երկրներ

Զարգացած երկրներ (անգլ.՝ developed countries), երկրների խումբ, որոնք համաշխարհային տնտեսության մեջ առաջատար դիրք են զբաղեցնում։ Այս երկրներում բնակվում է աշխարհի բնակչության 15-16 %-ը, բայց միևնույն ժամանակ նրանք արտադրում են համախառն ներքին արդյունքի 75 %-ը և ստեղծում աշխարհի տնտեսական, գիտատեխիկական ներուժի մեծ մասը[3]։ Զարգացած երկրներն անվանում են նաև արդյունաբերական կամ արդյունաբերաբար զարգացած երկրներ[4]։

     Զարգացած երկրներ      Զարգացող երկրներ      Ամենաքիչ զարգացած երկրներ      Տվյալները բացակայում են
Դասակարգումը ԱՄՀ-ի[1] և ՄԱԿ-ի[2] կողմից
Աշխարհի քարտեզը ներկայացնում է Մարդկային ներուժի զարգացման ինդեքս-ի կատեգորիաները (հիմնված են 2019 թվականի տվյալների վրա, հրապարակվել են 2020 թվականին).
     0.800–1.000 (շատ բարձր)      0.700–0.799 (բարձր)      0.550–0.699 (միջին)      0.350–0.549 (ցածր)      տվյալները բացակայում են

Զարգացած երկրներն ընդհանուր առմամբ ունեն ավելի առաջադեմ հետարդյունաբերական տնտեսություններ, այսինքն ՝ ծառայությունների ոլորտը ավելի մեծ հարստություն է ապահովում, քան արդյունաբերական ոլորտը։ Դրանք հակադրվում են զարգացող երկրներին, որոնք արդյունաբերականացման գործընթացում են կամ նախարդյունաբերական և գրեթե ամբողջությամբ գյուղատնտեսական բնույթ են կրում, որոնց մի մասը կարող է դասակարգվել ամենաքիչ զարգացած երկրների շարքին։ 2015 թվականի դրությամբ առաջադեմ տնտեսությունները կազմում են համաշխարհային ՀՆԱ-ի 60,8% -ը ՝ հիմնված անվանական արժեքների և համաշխարհային ՀՆԱ-ի 42.9% -ը՝ հիմնված գնողունակության համարժեքության վրա ՝ համաձայն Արժույթի միջազգային հիմնադրամի[5]։

Նմանատիպ պայմաններ խմբագրել

Զարգացած երկիր հասկացությանն առնչվող տերմիններն են՝ «առաջադեմ երկիր», «արդյունաբերական երկիր», «ավելի զարգացած երկիր», «ավելի շատ տնտեսապես զարգացած երկիր», «Հյուսիսային գլոբալ երկիր», «առաջին աշխարհի երկիր», և «հետարդյունաբերական երկիր»։ Արդյունաբերական երկիր տերմինը մասամբ կարող է լինել երկիմաստ, քանի որ արդյունաբերականացումը շարունակական գործընթաց է, որը դժվար է սահմանել։ Արդյունաբերական առաջին երկիրը Միացյալ Թագավորությունն էր, որին հաջորդում էր Բելգիան։ Հետագայում այն տարածվեց ավելի շատ Գերմանիայում, Միացյալ Նահանգներում, Ֆրանսիայում և Արևմտաեվրոպական այլ երկրներում։ Ըստ որոշ տնտեսագետների, ինչպիսիք են Ջեֆրի Սաքսը, զարգացած և զարգացող աշխարհի միջև ներկայիս բաժանումը հիմնականում 20-րդ դարի երևույթ է[6]։

Մաթիս Վակերնագելը երկրների երկկողմանի մակնշումը անվանում է որպես «ոչ նկարագրական, ոչ էլ բացատրական։ Դա պարզապես ՀՆԱ-ի ֆետիշի անիմաստ և կործանարար հաստատումն է։ Իրականում գոյություն չունեն երկու տեսակի երկրներ, այլ 200-ից ավելի տարբեր երկրներ, բոլորը բախվում են բնության նույն օրենքներին, բայց յուրաքանչյուրը յուրահատուկ հատկանիշներով»[7]։

Սահմանում և չափանիշներ խմբագրել

 
Աշխարհի երկրներն ըստ մեկ շնչին ընկնող անվանական ՀՆԱ-ի 2019թ.-ի դրությամբ[8]

Տնտեսական չափանիշները հակված են գերիշխող քննարկումներին։ Նման չափանիշներից մեկը մեկ շնչի հաշվով եկամուտն է։ Այսպիսով, մեկ շնչի հաշվով բարձր համախառն ներքին արդյունք (ՀՆԱ) ունեցող երկրները նկարագրվելու են որպես զարգացած երկրներ։ Մեկ այլ տնտեսական չափանիշ արդյունաբերականացումն է. այն երկրները, որոնցում գերակշռում են արդյունաբերության երրորդ և չորրորդ ոլորտները, այսպիսով, նկարագրվելու են որպես զարգացած։ Վերջերս աչքի ընկավ մարդկային ներուժի զարգացման ինդեքսը (HDI), որը միավորում է տնտեսական չափումը, ազգային եկամուտը, ինչպես նաև այլ միջոցառումներով կյանքի տևողության և կրթության ցուցանիշները։ Այս չափանիշը զարգացող երկրները սահմանում է որպես շատ բարձր (HDI) վարկանիշ ունեցող երկրներ։ Այս ցուցանիշը, սակայն, հաշվի չի առնում մի քանի գործոններ, ինչպիսիք են մեկ շնչի հաշվով զուտ հարստությունը կամ երկրում ապրանքների համեմատական որակը։ Այս իրավիճակը հակված է իջեցնել վարկանիշը որոշ առաջադեմ երկրների համար, ինչպիսիք են G7- ի անդամները և այլ երկրները[9][10]։

ՄԱԿ-ի դասակարգում խմբագրել

ՄԱԿ-ի համակարգում չկա որևէ սահմանված համաձայնագիր «զարգացած» և «զարգացող» երկրները կամ տարածաշրջանները դասակարգելու համար[11]։

ՄԱԿ-ում նշվում է, որ, սովորույթի համաձայն, Ճապոնիան` Ասիայում, Կանադան և ԱՄՆ-ն՝ Հյուսիսային Ամերիկայում, Ավստրալիան և Նոր Զելանդիան՝ Օվկիանիայում, ինչպես նաև Արևմտյան Եվրոպայի երկրները համարվում են «զարգացած» տարածաշրջաններ և տարածքներ։ Միջազգային առևտրի վիճակագրության համաձայն՝ Հարավային Աֆրիկայի մաքսային միությունը նույնպես զարգացած տարածաշրջան է, իսկ Իսրայելը՝ զարգացած երկիր։ Նախկին Հարավսլավիայի երկրները դիտվում են որպես զարգացող երկրներ։ Արևելյան Եվրոպայի և Անկախ Պետությունների Համագործակցության երկրները ներառված չեն զարգացած և զարգացող տարածաշրջանների շարքում[11]։

Մարդկային ներուժի զարգացման ինդեքս խմբագրել

ՄԱԿ-ի մարդկային ներուժի զարգացման ինդեքսը (HDI) վիճակագրական միջոց է, որը չափում է երկրի մարդկային զարգացման մակարդակը։ Չնայած կա ուժեղ փոխկապակցվածություն HDI- ի բարձր գնահատականի և բարգավաճ տնտեսություն լինելու միջև, ՄԱԿ-ը նշում է, որ HDI- ն ավելի շատ է, քան եկամուտը կամ արտադրողականությունը։ Ի տարբերություն ՀՆԱ-ի մեկ շնչի և մեկ շնչի հաշվով բնակչության եկամտի, HDI- ն հաշվի է առնում, թե ինչպես է եկամուտը վերածվում «կրթության և առողջության հնարավորությունների, հետևաբար նաև մարդու զարգացման ավելի բարձր մակարդակների»։

1990 թվականից ի վեր առավելագույն HDI միավոր են ունեցել Նորվեգիան (2001–2006, 2009–2018), Ճապոնիան (1990–1991 և 1993), Կանադան (1992 և 1994–2000) և Իսլանդիան (2007–2008):

ԱՄՀ-ից որպես «առաջադեմ» թվարկված շատ երկրներ ունեն HDI-ի ավելի քան 0.800, մարդկային զարգացման «շատ բարձր» շեմն է։ Բազմաթիվ երկրներ[Նշում 1] որոնք ունեն 0,800 և ավելի բարձր HDI -ի, հակառակը, ԱՄՀ-ի կողմից նշված են որպես «առաջադեմ»։ Այսպիսով, շատ «առաջադեմ տնտեսություններ» բնութագրվում են HDI-ի գնահատականով ՝ 0.800 և ավելի բարձր[12]։

ՄԱԿ-ի Զարգացման ծրագրի կողմից Մարդու զարգացման 2019 թվականի զեկույցը հրապարակվել է 2019 թվականի դեկտեմբերի 9-ին և հաշվարկում է HDI -ի արժեքները ՝ հիմք ընդունելով 2018 թվականի գնահատականները։ Ստորև ներկայացված է «շատ բարձր մարդկային զարգացման» երկրների ցուցակը.[13]

  •   = աճ.
  •   = կայուն.
  •   = նվազում.
  • Փակագծերում նշված թիվը կազմում է այն շարքերը, որոնցով երկիրը բարձրացել է (վեր կամ վար) ՝ համեմատած 2017 թվականի վարկանիշային աղյուսակի հետ։

Կարգ Երկիր/տարածք HDI
2018 թվականի տվյալների կարգը (2019-ի զեկույց)
[13] 		Կարգի փոփոխություն նախորդ տարվա համեմատ[13] 2018 թվականի տվյալների կարգը (2019-ի զեկույց)
[13] 		Փոփոխություն նախորդ տարվա համեմատ
[13]
1     Նորվեգիա 0.954   0.001
2     Շվեյցարիա 0.946   0.003
3     Իռլանդիա 0.942   0.003
4     Գերմանիա 0.939   0.001
4   (2)   Հոնկոնգ 0.939   0.003
6   (1)   Ավստրալիա 0.938   0.001
6   (1)   Իսլանդիա 0.938   0.003
8   (1)   Շվեդիա 0.937   0.001
9     Սինգապուր 0.935   0.001
10     Նիդերլանդներ 0.933   0.001
11     Դանիա 0.930   0.001
12     Ֆինլանդիա 0.925   0.001
13     Կանադա 0.922   0.001
14     Նոր Զելանդիա 0.921   0.001
15     Միացյալ Թագավորություն 0.920   0.001
15     Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ 0.920   0.001
17     Բելգիա 0.919   0.002
18     Լիխտենշտեյն 0.917   0.001
19     Ճապոնիա 0.915   0.002
20     Ավստրիա 0.914   0.002
21     Լյուքսեմբուրգ 0.909   0.001
22     Իսրայել 0.906   0.002
22     Հարավային Կորեա 0.906   0.002
24     Սլովենիա 0.902   0.003
25     Իսպանիա 0.893   0.002
26     Չեխիայի Հանրապետություն 0.891   0.003
26     Ֆրանսիա 0.891   0.001
28     Մալթա 0.885   0.002
29     Իտալիա 0.883   0.002
30     Էստոնիա 0.882   0.003
31     Կիպրոս 0.873   0.002

Կարգ Երկիր HDI
2018 թվականի տվյալների կարգը (2019-ի զեկույց)
[13] 		Կարգի փոփոխություն նախորդ տարվա համեմատ[13] 2018 թվականի տվյալների կարգը (2019-ի զեկույց)
[13] 		Փոփոխություն նախորդ տարվա համեմատ
[13]
32     Հունաստան 0.872   0.001
32   (1)   Լեհաստան 0.872   0.004
34     Լիտվա 0.869   0.003
35     Արաբական Միացյալ Էմիրություններ 0.866   0.002
36   (2)   Անդորրա 0.857   0.005
36     Սաուդյան Արաբիա 0.857   0.001
36   (1)   Սլովակիա 0.857   0.003
39     Լատվիա 0.854   0.004
40     Պորտուգալիա 0.850   0.002
41     Քաթար 0.848  
42     Չիլի 0.847   0.002
43     Բրունեյ 0.845   0.002
43     Հունգարիա 0.845   0.004
45     Բահրեյն 0.838   0.001
46     Խորվաթիա 0.837   0.002
47     Օման 0.834   0.001
48     Արգենտինա 0.830   0.002
49     Ռուսաստան 0.824   0.002
50     Բելառուս 0.817   0.002
50   (1)   Ղազախստան 0.817   0.004
52   (1)   Բուլղարիա 0.816   0.003
52   (1)   Չեռնոգորիա 0.816   0.003
52   (1)   Ռումինիա 0.816   0.003
55   (1)   Պալաու 0.814   0.003
56   (5)   Բարբադոս 0.813  
57     Քուվեյթ 0.808   0.001
57   (1)   Ուրուգվայ 0.808   0.001
59     Թուրքիա 0.806   0.001
60     Բահամներ 0.805   0.001
61     Մալայզիա 0.804   0.002
62     Սեյշելյան կղզիներ 0.801   0.001

Որպես ՄԱԿ-ի ոչ անդամ, Թայվանի կառավարությունը հաշվարկում է իր սեփական HDI- ն, որը 2018-ին ուներ 0.911 արժեք[14], 21-րդ տեղում է։ Բացի այդ, մինչդեռ Չինաստանի հատուկ վարչական շրջանի՝ Հոնկոնգի, համար HDI- ը հաշվարկվում է ՄԱԿ-ի կողմից, դա Մակաոյի համար չէ։ Մակաանի կառավարությունը 2011 թ.-ին տարածքի HDI-ն հաշվարկեց 0.868: Այս արժեքները Թայվանը և Մակաոն լավ տեղ են հատկացնում «Շատ բարձր մարդկային զարգացում» ունեցող երկրների ցանկում[15]։ Ավելին, 2009 թ.-ին ՄԱԿ-ի մի նախագիծ հաշվարկեց HDI- ն իր բոլոր անդամների, ինչպես նաև Թայվանի, Մակաոյի և շատ կախյալ տարածքների համար։ Սան Մարինոյի և Մոնակոյի երկրների համար HDI արժեքները, որոնք ներառված չեն HDI- ի պաշտոնական տարեկան հաշվետվություններում, հայտնաբերվել են, համապատասխանաբար, 0.961 և 0.956: Այս երկու երկրներն էլ ամուր տեղ են զբաղեցնում «Մարդկային շատ բարձր զարգացում» ունեցող երկրների կատեգորիային։ «Շատ բարձր մարդկային զարգացման» համարժեք HDI արժեքներով կախյալ տարածքները՝ Ջերսի, Կայմանյան կղզիներ, Բերմուդա, Գերնսի, Ջիբրալթար, Նորֆոլք կղզի, Ֆարերյան կղզիներ, Մեն կղզի, Բրիտանական Վիրջինյան կղզիներ, Ֆոլկլենդյան կղզիներ, Արուբա, Պուերտո Ռիկո, Մարտինիկա, Գրենլանդիա և Գուամ[16]։ Նկատենք, որ 2009 թվականի զեկույցում HDI արժեքները հաշվարկվել են հին HDI բանաձևի միջոցով, մինչդեռ 2010 թվականից հետո HDI արժեքները հաշվարկվում են այլ բանաձևով։

Բարձր եկամուտ ունեցող տնտեսություններ խմբագրել

Որոշ հաստատություններ պատրաստել են զարգացած երկրների ցուցակներ. ՄԱԿ-ը (վերը նկարագրված ցուցակը), ԿՀՎ- ն[17], և ֆոնդային բորսայի ինդեքսի որոշ մատակարարներ (FTSE Group, MSCI, S&P, Dow Jones, STOXX և այլն)։ Վերջինս այստեղ ընդգրկված չէ, քանի որ զարգացած երկրների հետ նրա ասոցացումը և՛ բարձր եկամուտ ունեցող, և՛ զարգացած շուկաների երկրների հետ չի համարվում ուղղակիորեն համապատասխան[Նշում 2]։

Այնուամենայնիվ, շատ այլ հաստատություններ ստեղծել են ավելի ընդհանուր ցուցակներ, որոնք վերաբերում են զարգացած երկրներին։ Օրինակ ՝ Արժույթի միջազգային հիմնադրամը (ԱՄՀ) նույնացնում է 39 «առաջադեմ տնտեսություններ»[12][18]։ ՏՀԶԿ- ի 37 անդամները հայտնի են որպես «զարգացած երկրների ակումբ»[19][20][21]։ Համաշխարհային բանկը նույնացնում է 81 «բարձր եկամուտ ունեցող երկիր»[22]։

Համաշխարհային բանկի բարձր եկամուտ ունեցող տնտեսությունները խմբագրել

Ըստ Համաշխարհային բանկի՝ հետևյալ 81 երկրները (ներառյալ տարածքները) դասակարգվում են որպես «բարձր եկամուտ ունեցող տնտեսություններ»[22]։ Ինչ վերաբերում է 2020 ֆինանսական տարվան, բարձր եկամուտ ունեցող տնտեսություններն այն տնտեսվարողներն են, որոնք 2018 թվականին ունեցել են մեկ շնչի հաշվով 12,376 դոլար կամ ավելի ՀՆԱ։

36 երկիր և տարածք Եվրոպայում.

21 երկիր և տարածք Ամերիկայում.

15 երկիր և տարածք Ասիայում.

7 երկիր և տարածք Օվկիանիայում.

2 երկիր Աֆրիկայում.

8 նախկին բարձր եկամուտ ունեցող տնտեսություններ.

* 1994-ից մինչև 2009 թվականը ՝ որպես   Նիդերլանդական Անտիլների մի մաս։

# Լուծարվել է 2010 թվականի հոկտեմբերի 10-ին, հաջորդել են Կյուրասաոն և Սինտ Մաարտենը։

ՏՀԶԿ- ի բարձր եկամուտ ունեցող անդամները խմբագրել

Համաշխարհային բանկի տվյալներով ՝ հետևյալ 34 անդամները դասակարգվում են որպես «ՏՀԶԿ բարձր եկամուտ».[23][24]

21 երկիր Եվրոպայում.

3 երկիր Ամերիկայում.

3 երկիր Ասիայում.

2 երկիր Օվկիանիայում.

Զարգացման աջակցության հանձնաժողովի անդամները խմբագրել

 
Զարգացման աջակցող հանձնաժողովում (ԶԱՀ) անդամ պետությունները

Զարգացմանն աջակցող հանձնաժողովում (ԶԱՀ) կան 29 ՏՀԶԿ անդամ երկրներ և Եվրամիություն[25], աշխարհի խոշոր դոնոր երկրների մի խումբ, որը քննարկում է զարգացող երկրներում զարգացման օգնության և աղքատության կրճատման հարցերը[26]։ ՏՀԶԿ- ի հետևյալ անդամ երկրները ԶԱՀ-ի անդամ են.

21 երկրներ Եվրոպայում.

2 երկրներ Ամերիկայում.

2 երկրներ Ասիայում.

2 երկրներ Օվկիանիայում.

ԱՄՀ-ի դասակարգում խմբագրել

 
     Երկրներ, որոնք ԱՄՀ-ն, ըստ 2008 թվականի տվյալների, դասում է տնտեսությամբ զարգացած երկրների շարքին

Տնտեսությամբ զարգացած երկրների թվում Արժույթի միջազգային հիմնադրամը ներառում է Մեծ յոթնյակի և Եվրագոտու բոլոր երկրները, ինչպես նաև մի շարք այլ երկրներ[12]:

Եվրոպա և Մերձավոր Արևելք խմբագրել

26 (+7) երկրներ և տարածքներ.

Ավստրալիա, Օվկիանիա և Հեռավոր Արևելք խմբագրել

10 երկրներ և տարածքներ.

Ամերիկա խմբագրել

3 (+1) երկրներ և տարածքներ.

d ԿՀՎ-ն փոփոխել է ԱՄՀ-ի 38 առաջադեմ տնտեսությունների ցուցակի ավելի հին տարբերակը ՝ նշելով, որ ԱՄՀ-ի առաջադեմ տնտեսությունների ցանկը «ենթադրաբար կներառի նաև Անդորրայի, Բերմուդայի, Ֆարերյան կղզիների, Գերնսիի, Սուրբ Աթոռի, Ջերսիի, Լիխտենշտեյնի, Մոնակոյի և Սան Մարինոյի […] հետևյալ ինը փոքր երկրները»։ Սան Մարինոն հետագայում ընդգրկվեց ԱՄՀ-ի ցուցակում[17]։

Փարիզի ակումբի անդամները խմբագրել

 
Փարիզի Ակումբի մշտական անդամները

Փարիզի Ակումբ-ում (ֆր.՝ Club de Paris) կան 22 մշտական անդամներ, խոշոր վարկատու երկրների պաշտոնատար անձանց մի խումբ, որոնց դերն են համակարգված և կայուն լուծումներ գտնել վճարման դժվարություններ ունեցող պարտապան երկրների համար։

15 երկրներ Եվրոպայում.

3 երկրներ Ամերիկայում.

3 երկրներ Ասիայում.

1 երկիր Օվկիանիայում.

Համեմատական աղյուսակ (2020) խմբագրել

Մարդկային «շատ բարձր» զարգացում ունեցող երկրների (0.800 և ավելի բարձր) համեմատական աղյուսակը ՝ համաձայն Միավորված ազգերի կազմակերպության զարգացման ծրագիրի, ՏՀԶԿ- ի անդամների; «առաջադեմ» տնտեսությունները ՝ համաձայն ԱՄՀ-ի; «բարձր եկամուտ ունեցող» տնտեսությունները ՝ Համաշխարհային բանկի համաձայն, և մեկ շնչի հաշվով եկամուտը (գնողունակության հավասարություն) ավելի բարձր է, քան $ 22,000 ՝ համաձայն ԱՄՀ-ի։

Զարգացած երկրներ
Երկրները ՄՆԶԻ[13] ՏՀԶԿ[27] ԱՄՀ[28] ՀԲ[29] մեկ շնչին ընկնող ՀՆԱ-ի[30]
2018
  Լիտվա Այո, 2005 թվականից Այո, 2018 թվականից Այո, 2015 թվականից Այո, 2012 թվականից Այո, 2011 թվականից
2016
  Լատվիա Այո, 2005 թվականից Այո, 2016 թվականից Այո, 2014 թվականից Այո, 2012 թվականից Այո, 2013 թվականից
2011
  Էստոնիա Այո, 2003 թվականից Այո, 2010 թվականից Այո, 2011 թվականից Այո, 2006 թվականից Այո, 2011 թվականից
2010
  Իսրայել Այո, 1991 թվականից Այո, 2010 թվականից Այո, 1997 թվականից[31] Այո, 1987 թվականից Այո, 2004 թվականից
  Սլովենիա Այո, 1998 թվականից Այո, 2010 թվականից Այո, 2007 թվականից Այո, 1997 թվականից Այո, 2004 թվականից
2009
  Չեխիայի Հանրապետություն Այո, 2001 թվականից Այո, 1995 թվականից Այո, 2009 թվականից Այո, 2006 թվականից Այո, 2005 թվականից
  Սլովակիա Այո, 2006 թվականից Այո, 2000 թվականից Այո, 2009 թվականից Այո, 2007 թվականից Այո, 2007 թվականից
2005
  Պորտուգալիա Այո, 2005 թվականից Այո, 1961 թվականից Այո, 1989 թվականից[32] Այո, 1994 թվականից Այո, 2004 թվականից
  Հարավային Կորեա Այո, 1999 թվականից Այո, 1996 թվականից Այո, 1997 թվականից[31] Այո, 2001 թվականից Այո, 2005 թվականից
2002
  Հունաստան Այո, 2001 թվականից Այո, 1961 թվականից Այո, 1989 թվականից[32] Այո, 1996 թվականից Այո, 2002 թվականից
2001
  Նոր Զելանդիա Այո, 1990 թվականից Այո, 1973 թվականից Այո, 1945 թվականից Այո, 1987 թվականից Այո, 2001 թվականից
1999
  Իսպանիա Այո, 1995 թվականից Այո, 1961 թվականից Այո, 1945 թվականից Այո, 1987 թվականից Այո, 1999 թվականից
1997
  Ֆինլանդիա Այո, 1994 թվականից Այո, 1969 թվականից Այո, 1945 թվականից Այո, 1987 թվականից Այո, 1997 թվականից
  Իռլանդիա Այո, 1996 թվականից Այո, 1961 թվականից Այո, 1945 թվականից Այո, 1987 թվականից Այո, 1997 թվականից
1996
  Իսլանդիա Այո, մինչև 1990 թվականը Այո, 1961 թվականից Այո, 1945 թվականից Այո, 1987 թվականից Այո, 1996 թվականից
  Միացյալ թագավորություն Yes since 1992 Այո, 1961 թվականից Այո, 1945 թվականից Այո, 1987 թվականից Այո, 1996 թվականից
1995
  Իտալիա Yes since 1995 Այո, 1962 թվականից Այո, 1945 թվականից Այո, 1987 թվականից Այո, 1994 թվականից
  Շվեդիա Այո, մինչև 1990 թվականը Այո, 1961 թվականից Այո, 1945 թվականից Այո, 1987 թվականից Այո, 1995 թվականից
1994
  Ավստրալիա Այո, մինչև 1990 թվականը Այո, 1971 թվականից Այո, 1945 թվականից Այո, 1987 թվականից Այո, 1994 թվականից
  Բելգիա Այո, մինչև 1990 թվականը Այո, 1961 թվականից Այո, 1945 թվականից Այո, 1987 թվականից Այո, 1994 թվականից
  Կանադա Այո, մինչև 1990 թվականը Այո, 1961 թվականից Այո, 1945 թվականից Այո, 1987 թվականից Այո, 1994 թվականից
  Ֆրանսիա Այո, 1993 թվականից Այո, 1961 թվականից Այո, 1945 թվականից Այո, 1987 թվականից Այո, 1994 թվականից
1993
  Ճապոնիա Այո, մինչև 1990 թվականը Այո, 1964 թվականից Այո, 1945 թվականից Այո, 1987 թվականից Այո, 1993 թվականից
1992
  Ավստրիա Այո, 1992 թվականից Այո, 1961 թվականից Այո, 1945 թվականից Այո, 1987 թվականից Այո, 1992 թվականից
  Լյուքսեմբուրգ Այո, 1992 թվականից Այո, 1961 թվականից Այո, 1945 թվականից Այո, 1987 թվականից Այո, 1985 թվականից
1991
  Դանիա Այո, 1991 թվականից Այո, 1961 թվականից Այո, 1945 թվականից Այո, 1987 թվականից Այո, 1991 թվականից
  Գերմանիա Այո, մինչև 1990 թվականը Այո, 1961 թվականից Այո, 1945 թվականից Այո, 1987 թվականից Այո, 1991 թվականից
  Նիդեռլանդներ Այո, մինչև 1990 թվականը Այո, 1961 թվականից Այո, 1945 թվականից Այո, 1987 թվականից Այո, 1991 թվականից
1989
  Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ Այո, մինչև 1990 թվականը Այո, 1961 թվականից Այո, 1945 թվականից Այո, 1987 թվականից Այո, 1989 թվականից
1987
  Նորվեգիա Այո, մինչև 1990 թվականը Այո, 1961 թվականից Այո, 1945 թվականից Այո, 1987 թվականից Այո, 1985 թվականից
  Շվեյցարիա Այո, մինչև 1990 թվականը Այո, 1961 թվականից Այո, 1945 թվականից Այո, 1987 թվականից Այո, 1985 թվականից
Զարգացած համարվող երկրները (1 ճանաչման սպասող)
Երկրները ՄՆԶԻ[13] ՏՀԶԿ[27] ԱՄՀ[28] ՀԲ[29] մեկ շնչին ընկնող ՀՆԱ-ի[30]
  Հունգարիա Այո, 2005 թվականից Այո, 1996 թվականից Ոչ Այո, 2014 թվականից Այո, 2010 թվականից
  Չիլի Այո, 2007 թվականից Այո, 2010 թվականից Ոչ Այո, 2012 թվականից Այո, 2013 թվականից
  Լեհաստան Այո, 2007 թվականից Այո, 1996 թվականից Ոչ Այո, 2009 թվականից Այո, 2011 թվականից
  Մալթա Այո, 2003 թվականից Ոչ Այո, 2008 թվականից Այո, 2002 թվականից Այո, 2003 թվականից
  Կիպրոս Այո, 2001 թվականից Ոչ Այո, 2001 թվականից Այո, 1988 թվականից Այո, 1999 թվականից
  Սինգապուր Այո, 1999 թվականից Ոչ Այո, 1945 թվականից Այո, 1987 թվականից Այո, 1990 թվականից
Ընթացքի մեջ է (2 ճանաչման սպասող)
Երկրները ՄՆԶԻ[13] ՏՀԶԿ[27] ԱՄՀ[28] ՀԲ[29] մեկ շնչին ընկնող ՀՆԱ-ի[30]
  Խորվաթիա Այո, 2007 թվականից Ոչ Ոչ Այո, 2017 թվականից Այո, 2015 թվականից
  Ուրուգվայ Այո, 2014 թվականից Ոչ Ոչ Այո, 2012 թվականից Այո, 2017 թվականից
  Բահամներ Այո, 2017 թվականից Ոչ Ոչ Այո, 1987 թվականից Այո, 1997 թվականից
  Սեյշելյան կղզիներ Այո, 2015 թվականից Ոչ Ոչ Այո, 2014 թվականից Այո, 2012 թվականից
  Թուրքիա Այո, 2015 թվականից Այո, 1961 թվականից Ոչ Ոչ Այո, 2014 թվականից
  Քուվեյթ Այո, 2014 թվականից Ոչ Ոչ Այո, 1987 թվականից Այո, մինչև 1980 թվականը
  Բահրեյն Այո, 2012 թվականից Ոչ Ոչ Այո, 2001 թվականից Այո, 1983 թվականից
  Օման Այո, 2012 թվականից Ոչ Ոչ Այո, 2007 թվականից Այո, 1991 թվականից
  Սան Մարինո Տվյալները բացակայում են Ոչ Այո, 2012 թվականից Այո, 2000 թվականից Այո, մինչև 1980 թվականը
  Սաուդյան Արաբիա Այո, 2010 թվականից Ոչ Ոչ Այո, 2004 թվականից Այո, մինչև 1980 թվականը
  Արաբական Միացյալ Էմիրություններ Այո, 2004 թվականից Ոչ Ոչ Այո, 1987 թվականից Այո, մինչև 1980 թվականը
  Բրունեյ Այո, 1999 թվականից Ոչ Ոչ Այո, 1990 թվականից Այո, մինչև 1980 թվականը
  Քաթար Այո, 1996 թվականից Ոչ Ոչ Այո, 1987 թվականից Այո, մինչև 1980 թվականը
Այլ ճանաչումներ
Երկրները ՄՆԶԻ[13] ՏՀԶԿ[27] ԱՄՀ[28] ՀԲ[29] մեկ շնչին ընկնող ՀՆԱ-ի[30]
  Անդորրա Այո Ոչ Ոչ Այո Տվյալները բացակայում են
  Անտիգուա և Բարբուդա Ոչ Ոչ Ոչ Այո Այո, 2014 թվականից
  Արգենտինա Այո, 2006 թվականից Ոչ Ոչ Ոչ Ոչ
  Արուբա Տվյալները բացակայում են Ոչ Ոչ Այո Տվյալները բացակայում են
  Բարբադոս Այո, 2017 թվականից Ոչ Ոչ Այո Ոչ
  Բերմուդա Տվյալները բացակայում են Ոչ Ոչ Այո Տվյալները բացակայում են
  Բելառուս Այո Ոչ Ոչ Ոչ Ոչ
  Բրիտանական Վիրջինյան կղզիներ Տվյալները բացակայում են Ոչ Ոչ Այո Տվյալները բացակայում են
  Բուլղարիա Այո Ոչ Ոչ Ոչ Այո, 2018 թվականից
  Կայմանյան կղզիներ Տվյալները բացակայում են Ոչ Ոչ Այո Տվյալները բացակայում են
  /   Նորմանդյան կղզիներ Տվյալները բացակայում են Ոչ Ոչ Այո Տվյալները բացակայում են
  Կոլումբիա Ոչ Այո, 2020 թվականից Ոչ Ոչ Ոչ
  Կյուրասաո Տվյալները բացակայում են Ոչ Ոչ Այո Տվյալները բացակայում են
  Հասարակածային Գվինեա Ոչ Ոչ Ոչ Այո Այո, 2002 թվականից
  Ֆարերյան կղզիներ Տվյալները բացակայում են Ոչ Ոչ Այո Տվյալները բացակայում են
  Ֆրանսիական Պոլինեզիա Տվյալները բացակայում են Ոչ Ոչ Այո Տվյալները բացակայում են
  Ջիբրալթար Տվյալները բացակայում են Ոչ Ոչ Այո Տվյալները բացակայում են
  Գրենլանդիա Տվյալները բացակայում են Ոչ Ոչ Այո Տվյալները բացակայում են
  Գուամ Տվյալները բացակայում են Ոչ Ոչ Այո Տվյալները բացակայում են
  Մեն կղզի Տվյալները բացակայում են Ոչ Ոչ Այո Տվյալները բացակայում են
  Ղազախստան Այո Ոչ Ոչ Ոչ Այո, 2012 թվականից
  Լիխտենշտեյն Այո Ոչ Ոչ Այո Տվյալները բացակայում են
  Մալայզիա Այո Ոչ Ոչ Ոչ Այո, 2012 թվականից
  Մավրիկիոս Ոչ Ոչ Ոչ Այո Այո, 2017 թվականից
  Մեքսիկա Ոչ Այո, 1994 թվականից Ոչ Ոչ Ոչ
  Մոնակո Տվյալները բացակայում են Ոչ Ոչ Այո Տվյալները բացակայում են
  Չեռնոգորիա Այո Ոչ Ոչ Ոչ Ոչ
  Նոր Կալեդոնիա No data Ոչ Ոչ Այո Տվյալները բացակայում են
  Հյուսիսային Մարիանյան կղզիներ Տվյալները բացակայում են Ոչ Ոչ Այո Տվյալները բացակայում են
  Պալաու Այո Ոչ Ոչ Այո Ոչ
  Պանամա Ոչ Ոչ Ոչ Այո Այո, 2015 թվականից
  Ռումինիա Այո Ոչ Ոչ Ոչ Այո, 2016 թվականից
  Ռուսաստան Այո Ոչ Ոչ Ոչ Այո, 2010 թվականից
  Սենթ Քիթս և Նևիս Ոչ Ոչ Ոչ Այո Այո, 2013 թվականից
  Սինտ Մաարտեն Տվյալները բացակայում են Ոչ Ոչ Այո Տվյալները բացակայում են
  Տրինիդադ և Տոբագո Ոչ Ոչ Ոչ Այո Այո, 2005 թվականից
  Թերքս և Քայքոս կղզիներ Տվյալները բացակայում են Ոչ Ոչ Այո Տվյալները բացակայում են
  Ամերիկյան Վիրջինյան կղզիներ Տվյալները բացակայում են Ոչ Ոչ Այո Տվյալները բացակայում են

Դասակարգումներ խմբագրել

Ստորև ներկայացված ցանկում ներկայացված են վերը նշված համեմատական աղյուսակից ընտրված որոշ նշանավոր երկրներ «Զարգացած երկրներ» և «Երկրներ, որոնք պետք է համարվեն զարգացած 1 կամ 2 սպասում ունեցող ճանաչումներով» կատեգորիաներով, որոնց դիրքի գնահատման միջինը 49,4% -ից ավելին է 32 թարմացված վարկանիշային աղյուսակներում.

Հայտնի երկրներ
Երկիր Կյանքի որակ[33] Կյանքի արժեք[34] ՄՆԶԻ[35] մեկ շնչին ընկնող ՀՆԱ-ի[36] Ժողովրդավարության ինդեքս Խաղաղություն[37] Բարգավաճում[38] Կոռուպցիա[39] Տնտեսական ազատության ժառանգություն[40] Տնտեսական ազատության ֆրազեր[41] Քաղաքական / սոցիալական ազատության տուն[42] Մրցունակություն Գործարարություն անելը[43] Gay friendly[44] Բնապահպանական կատարում[45] Երջանկություն[46] Սոցիալական առաջընթաց[47] Համաշխարհային տաղանդ[48] ԾՈՒՄԳ գիտություն [1] ԾՈՒՄԳ ընթերցանություն ԾՈՒՄԳ մաթեմատիկա Բջջային ինտերնետի արագություն[49] Հաստատուն ինտերնետի արագություն Թուլ վիճակ[50] Աճի խոստում[51] Էլեկտրոնային կառավարություն[52] Անգլերենի հմտություններ[53] Շարժման մեջ գտնվող քաղաքները[54] Մամուլի ազատություն[55] Առողջություն[56] Օրենքի գերակայություն[57] Աշխատանքային իրավունքներ[58]
∑(101-rank)/ (#rankings*100)

>49,4%

2019 2020 2019 2018 2020 2020 2019 2020 2020 2019 2020 2019 2019 2020 2020 2020 2019 2020 2018 2018 2018 2020 2020 2020 2019 2019 2019 2019 2020 2018 2020 2019
լավագույն 100-ը լավագույն 100-ից ցածր > շատ բարձր >22000 լրիվ < 1.8 > 60 գնահատական > 70 գնահատական > հիմնականում ազատ < 2-րդ քառյակ լրիվ > 60 գնահատական > 60 գնահատական > 7 գնահատական > 60 գնահատական > 6.4 գնահատական > 60 գնահատական < 2-րդ քառյակ > 400 գնահատական > 400 գնահատական > 400 գնահատական > 30 ՄԲ > 40 ՄԲ > շատ կայուն > 6 գնահատական > շատ բարձր > բարձր > 60 գնահատական < 20 գնահատական > 60 գնահատական > 70 գնահատական < վարկանիշ 2
  Դանիա 8 - 11 21 6 5 1 1 8 13 8 10 4 10 1 2 2 5 25 19 13 17 17 4 4 1 4 8 3 17 1 12
  Շվեդիա 23 - 8 17 3 15 4 4 22 35 3 8 10 1 8 7 5 4 20 11 17 27 10 7 8 5 2 13 4 8 4 12
  Նիդեռլանդներ 11 - 10 14 11 21 6 8 14 25 4 4 42 5 11 6 11 6 16 27 9 7 21 12 2 13 1 3 5 3 5 12
  Նոր Զելանդիա 15 - 14 34 4 2 7 1 3 3 11 19 1 10 19 8 7 16 13 11 28 14 24 6 9 8 1 26 9 16 7 36
  Նորվեգիա 25 - 1 7 1 17 2 7 28 32 2 17 9 - 9 5 1 9 28 20 19 8 18 2 7 14 3 14 1 2 2 12
  Շվեյցարիա 14 - 2 10 10 10 3 4 5 4 12 5 36 15 3 3 3 1 24 28 11 11 6 3 1 15 19 31 8 7 - 36
  Ֆինլանդիա 31 - 12 27 5 14 5 3 20 21 1 11 20 - 7 1 4 7 7 6 16 25 36 1 6 6 7 22 2 6 3 12
  Գերմանիա 13 - 4 19 13 16 8 9 27 20 19 7 22 10 10 17 8 11 16 21 20 46 38 13 11 12 10 9 11 18 6 12
  Կանադա 19 - 13 24 8 6 14 12 9 8 7 14 23 1 20 11 9 13 9 6 12 4 16 8 10 23 1 39 16 14 9 -
  Ավստրիա 1 - 20 22 16 4 13 12 29 26 27 21 27 4 6 9 20 17 28 28 22 21 54 15 19 20 8 10 18 13 8 12
  Միացյալ թագավորություն 41 - 15 29 14 42 11 12 7 7 22 9 8 5 4 13 13 12 15 15 17 48 45 29 13 4 1 1 - 23 13 -
  Ավստրալիա 30 - 6 20 9 13 17 12 4 9 9 16 14 - 13 12 12 10 16 17 30 6 68 10 15 2 1 - 26 5 11 -
  Իռլանդիա 33 - 3 5 6 12 12 18 6 6 10 24 24 - 16 16 14 15 23 8 20 - 39 11 12 22 1 37 13 11 - 12
  Սինգապուր 25 - 9 4 - 7 16 4 1 2 - 1 2 - - - 27 3 2 2 2 12 1 17 3 7 5 7 - 22 12 36
  Բելգիա 28 - 17 25 - 17 22 17 - 40 14 22 46 15 15 20 19 18 20 23 15 16 35 18 16 27 13 48 12 15 14 36
  Լյուքսեմբուրգ 18 - 21 3 12 - 9 9 19 17 5 18 72 - 2 10 16 8 34 38 34 15 19 9 5 18 9 - 17 4 - -
  Իսլանդիա - - 6 15 2 1 10 11 13 23 21 26 26 10 17 4 6 14 35 36 26 - - 5 14 19 - - 15 1 - 12
  Ճապոնիա 49 - 19 31 - 9 19 20 30 17 13 6 29 - 12 - 10 19 6 15 6 56 23 21 17 10 - 6 - 12 15 36
  Էստոնիա 86 91 30 44 - 30 21 18 10 13 24 31 18 - 34 - 25 24 5 5 8 31 47 31 18 16 28 65 14 31 10 36
  Պորտուգալիա 37 - 40 46 22 3 26 - - 39 15 34 39 10 27 - 18 28 27 25 29 40 25 14 27 29 12 44 10 32 23 36
  Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ 53 - 15 12 - - 18 - 17 5 52 2 6 - 24 18 26 2 19 13 38 36 11 30 20 11 1 23 - 29 21 -
  Ֆրանսիա 39 - 26 28 20 - 23 - - 50 41 15 32 - 5 23 15 21 25 23 26 29 9 19 21 9 - 4 - 20 20 36
  Չեխիայի Հանրապետություն 69 78 26 40 - 8 28 - 23 22 38 32 41 - 20 19 24 25 22 26 22 24 52 24 28 - 23 47 - 28 18 36
  Հարավային Կորեա 77 - 22 32 - - 29 - 25 33 61 13 5 - 28 - 23 27 8 9 7 1 5 20 23 3 - 12 - 25 17 -
  Իսպանիա 46 - 25 33 17 38 25 - - 36 34 23 30 5 14 28 17 32 30 - 35 49 14 - 31 17 - 24 - 19 19 -
  Լիտվա 81 80 34 43 - 36 33 - 16 16 40 39 11 - 29 - 32 35 31 33 35 22 27 25 30 40 21 - - 45 - 36
  Ուրուգվայ 78 82 57 65 15 35 39 21 - 70 6 54 - 5 - 26 41 51 53 49 59 52 64 22 42 34 - - 19 68 22 12

Տես նաև խմբագրել

Նշումներ խմբագրել

  1. ↑ Namely sovereign states, i.e., excluding Macau: In 2003, the government of Macau calculated its HDI as being 0.909 (the UN does not calculate Macau's HDI); In January 2007, the People's Daily Արխիվացված 7 Դեկտեմբեր 2008 Wayback Machine reported (from China Modernization Report 2007): "In 2004... Macau... had reached the level of developed countries". The UNCTAD Արխիվացված 10 Հուլիս 2007 Wayback Machine organisation (of the UN), as well as the CIA Արխիվացված 9 Ապրիլ 2008 Wayback Machine, classify Macau as a "developing" territory. The World Bank Արխիվացված 2012-12-28 archive.today classifies Macau as a high income economy (along with developed economies as well as with few developing economies).
  2. ↑ The Developed Countries Glossary Արխիվացված 20 Դեկտեմբեր 2014 Wayback Machine entry reads: "The following countries are classified by FTSE as developed countries: Australia, Austria, Belgium/Luxembourg, Canada, Denmark, Finland, France, Germany, Greece, Hong Kong (China), Ireland, Israel, Italy, Japan, Netherlands, New Zealand, Norway, Portugal, Singapore, South Korea, Spain, Sweden, Switzerland, United Kingdom and the United States."
  3. ↑ Geographically a part of Asia, geopolitically a part of Europe.

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ «World Economic and Financial Surveys World Economic Outlook Database—WEO Groups and Aggregates Information». IMF.org. International Monetary Fund. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 12-ին.
  2. ↑ Least Developed Countries Արխիվացված 17 Մայիս 2011 Wayback Machine (2018 list Արխիվացված 2019-12-21 Wayback Machine)
  3. ↑ «Развитые страны в мировом хозяйстве». empitry.com. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 17-ին. Վերցված է 2012 թ․ օգոստոսի 24-ին.
  4. ↑ «advanced developing countries». Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ ապրիլի 9-ին. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 6-ին.
  5. ↑ «Report for Selected Country Groups and Subjects». www.imf.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. {{cite web}}: Invalid |url-status=y (օգնություն)
  6. ↑ Sachs, Jeffrey (2005). The End of Poverty. New York, New York: The Penguin Press. ISBN 1-59420-045-9.
  7. ↑ Wackernagel, Mathis; Beyers, Bert (2019). Ecological Footprint: Managing Our Biocapacity Budget. Gabriola Island, BC, Canada: New Society Publishers. էջ 132. ISBN 978-0865719118.
  8. ↑ Data from the United Nations is used.
  9. ↑ The Courier (անգլերեն). Commission of the European Communities. 1994.
  10. ↑ «Human development index - Economics Help». Economics Help (բրիտանական անգլերեն). Վերցված է 2018 թ․ սեպտեմբերի 23-ին.
  11. ↑ 11,0 11,1 United Nations Statistics Division- Standard Country and Area Codes Classifications (M49)
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 «IMF Advanced Economies List. World Economic Outlook, April 2016, p. 148» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016 թ․ ապրիլի 21-ին. {{cite web}}: Invalid |url-status=y (օգնություն)
  13. ↑ 13,00 13,01 13,02 13,03 13,04 13,05 13,06 13,07 13,08 13,09 13,10 13,11 13,12 «Human Development Report 2019 – "Human Development Indices and Indicators"» (PDF). HDRO (Human Development Report Office)]] United Nations Development Programme. էջեր 22–25. Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 9-ին.
  14. ↑ «國情統計通報» (PDF) (Chinese). Directorate General of Budget, Accounting and Statistics, Executive Yuan, R.O.C. 2018. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 26-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  15. ↑ «Macau in Figures, 2013». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 24-ին.
  16. ↑ Filling Gaps in the Human Development Index Արխիվացված 5 Մարտ 2016 Wayback Machine, United Nations ESCAP, February 2009
  17. ↑ 17,0 17,1 CIA (2008). «Appendix B. International Organizations and Groups». World Factbook. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ ապրիլի 9-ին. Վերցված է 2008 թ․ ապրիլի 10-ին.
  18. ↑ World Economic Outlook Արխիվացված 21 Ապրիլ 2016 Wayback Machine, International Monetary Fund, September 2011, p. 165.
  19. ↑ «Archived copy». Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ փետրվարի 21-ին. Վերցված է 2009 թ․ հունվարի 25-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ արխիվը պատճենվել է որպես վերնագիր (link)
  20. ↑ Indiana Express Արխիվացված 27 Հունվար 2010 Wayback Machine
  21. ↑ Minutes of Forum #26:Global Strategy Series 2 - Japan as It Should Be (Outline) | Economic and Social Research Institute, Cabinet Office, Government of Japan Արխիվացված 30 Հոկտեմբեր 2007 Wayback Machine. Esri.go.jp. Retrieved 12 July 2013.
  22. ↑ 22,0 22,1 Country and Lending Groups. Արխիվացված 11 Հունվար 2018 Wayback Machine World Bank. Accessed on 10 July 2018.
  23. ↑ «Doing Business 2019 Fact Sheet: OECD High-Income» (PDF). World Bank. Վերցված է 2018 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  24. ↑ «Doing Business 2019 Regional Profile: OECD High Income» (PDF). World Bank. Վերցված է 2018 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  25. ↑ Peer reviews of DAC members - Organisation for Economic Co-operation and Development Արխիվացված 27 Մայիս 2013 Wayback Machine. Oecd.org. Retrieved 22 October 2013.
  26. ↑ DAC website >> "The DAC in Dates" Արխիվացված 15 Փետրվար 2010 Wayback Machine, On the DAC's self-description, see the introductory letter. On other events, refer to the relevant section by date.
  27. ↑ 27,0 27,1 27,2 27,3 «Our global reach - OECD». www.oecd.org.
  28. ↑ 28,0 28,1 28,2 28,3 «World Economic Outlook Database - Changes to the Database». www.imf.org. Վերցված է 2019 թ․ փետրվարի 7-ին.
  29. ↑ 29,0 29,1 29,2 29,3 «World Bank Country and Lending Groups – World Bank Data Help Desk». datahelpdesk.worldbank.org.
  30. ↑ 30,0 30,1 30,2 30,3 «World Economic Outlook Database, October 2019». www.imf.org. International Monetary Fund. Վերցված է 2020 թ․ մարտի 16-ին.
  31. ↑ 31,0 31,1 «International Monetary Fund Annual Report 1997». International Monetary Fund. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 8-ին.
  32. ↑ 32,0 32,1 «World Economic Outlook, October 1989» (PDF). International Monetary Fund. էջ 12. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 8-ին.
  33. ↑ «Quality of Living City Ranking | Mercer». mobilityexchange.mercer.com. Վերցված է 2019 թ․ մարտի 27-ին.
  34. ↑ «Cost of Living Index. Updated Sep 2019». Expatistan, cost of living comparisons (անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
  35. ↑ «Human Development Report 2018 – "Human Development Indices and Indicators"» (PDF). HDRO (Human Development Report Office) United Nations Development Programme. էջեր 22–25. Վերցված է 2018 թ․ սեպտեմբերի 14-ին.
  36. ↑ «World Economic Outlook Database April 2019». www.imf.org. Վերցված է 2019 թ․ մայիսի 14-ին.
  37. ↑ Humanity, Vision of. «Global Peace Index».
  38. ↑ «Legatum Prosperity Index 2019 :: Legatum Prosperity Index 2019». www.prosperity.com.
  39. ↑ «Corruption Perceptions Index». Transparency.org.
  40. ↑ «Country Rankings: World & Global Economy Rankings on Economic Freedom». www.heritage.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ հուլիսի 20-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 26-ին.
  41. ↑ «You are being redirected...». www.fraserinstitute.org. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
  42. ↑ «Freedom House rates 210 countries and territories in Freedom in the World, and 65 countries in Freedom on the Net».{{cite web}}: CS1 սպաս․ url-status (link)
  43. ↑ «Rankings». World Bank (անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ մարտի 27-ին.
  44. ↑ «SPARTACUS Gay Travel Index 2019 | Spartacus Gay Travel Blog» (ամերիկյան անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ օգոստոսի 13-ին. Վերցված է 2019 թ․ մարտի 27-ին.
  45. ↑ «Downloads | Environmental Performance Index». epi.envirocenter.yale.edu. Վերցված է 2019 թ․ մարտի 27-ին.
  46. ↑ «Home». worldhappiness.report (անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ մարտի 27-ին.
  47. ↑ «2018 Social Progress Index». 2018 Social Progress Index. Վերցված է 2019 թ․ մարտի 27-ին.
  48. ↑ «GTCI Report 2019 - Country Data». GTCI Report 2019 (անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ մարտի 27-ին.
  49. ↑ «Speedtest Global Index – Monthly comparisons of internet speeds from around the world». Speedtest Global Index (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հունվարի 4-ին. Վերցված է 2019 թ․ մայիսի 14-ին.
  50. ↑ «Global Data | Fragile States Index». fragilestatesindex.org. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
  51. ↑ Selfin, Vikas Papriwal,Ravi Suri,Yael (2019 թ․ հուլիսի 21). «The Growth Promise Indicators – 2019 report - KPMG | AE». KPMG (ամերիկյան անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ հուլիսի 28-ին. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
  52. ↑ «Data Center». publicadministration.un.org. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
  53. ↑ «EF EPI 2018 - EF English Proficiency Index - Downloads». www.ef.edu (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
  54. ↑ «cities in motion».{{cite web}}: CS1 սպաս․ url-status (link)
  55. ↑ «Press».{{cite web}}: CS1 սպաս․ url-status (link)
  56. ↑ «the lancet».{{cite web}}: CS1 սպաս․ url-status (link)
  57. ↑ «Rule of law».{{cite web}}: CS1 սպաս․ url-status (link)
  58. ↑ «labor rights».{{cite web}}: CS1 սպաս․ url-status (link)

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Զարգացած_երկրներ&oldid=9620797» էջից