Երկնիստ անկյուն
Երկնիստ անկյուն, մի ուղղից (երկնիստ անկյան կող) ելնող երկու կիսահարթություններով (երկնիստ անկյան նիստեր) կազմված պատկեր կամ այդ կիսահարթություններով սահմանափակված տարածություն[1]։ Չափվում է իր գծային անկյունով (կողի որևէ կետում նրան տարված և տարբեր նիստերի վրա գտնվող ուղղահայացներով կազմված անկյուն)[2]։
Սահմանումներ և հատկություններ խմբագրել
Կիսահարթությունները կոչվում են երկնիստ անկյան նիստեր , իսկ նրանց ընդհանուր սահմանագիծը կոչվում է՝ կող։ Երկնիստ անկյունը չափվում է գծային անկյունով, որը կողի որևէ կետում նրան տարված և տարբեր նիստերի վրա գտնվող ուղղահայացներով կազմված անկյունն է։ Այսպիսով, երկնիստ անկյունը չափելու համար բավական է նրա կողի վրա վերցնել ցանկացած կետ և յուրաքանչյուր հարթությունից այդ կետով տանել ուղղահայաց ճառագայթներ։ Այդ ճառագայթներով կազմված գծային անկյունը հավասար է երկնիստ անկյան մեծությանը։ Եթե ճառագայթներից մեկը ուղղահայաց չէ կողին, ապա ճառագայթներով կազմված գծային անկյան մեծությունը հավասար չէ երկնիստ անկյան մեծությանը։ Օրինակ ցանկացած երկնիստ անկյունում կարելի է տեղավորել (ընդ որում 90 աստիճանից մեծ) ուղիղ անկյուն, որպեսզի նրա գագաթը գտնվի երկնիստ անկյան կողի վրա, իսկ կողմերը պատկանան նրա նիստերին։ Դրանում կարելի է համոզվել անկյունաչափը տեղադրելով բաց գրքի մեջ։
Ցանկացած կանոնավոր կամ անկանոն, ուռուցիկ կամ գոգավոր բազմանիստ ցանկացած կողի վրա ունի երկնիստ անկյուն։
Կանոնավոր բազմանիստերի երկնիստ անկյունների արժեքները․
| Անուն | երկնիստ անկյունը ռադիաններով ճշգրիտ արտահայտված | մոտավոր արժեքը աստիճաններով |
|---|---|---|
| Տետրաէդր | arccos(1/3) | 70.53° |
| Հեքսաէդր կամ խորանարդ | π/2 | 90° |
| Օկտաէդր | π − arccos(1/3) | 109.47° |
| Դոդեկաեդր | 2·arctg(φ) | 116.56° |
| Իկոսաէդր | 2·arctg(φ + 1) | 138.19° |
որտեղ φ = (1 + √5)/2՝ ոսկե հարաբերակցություն։
Տես նաև խմբագրել
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Д-Коо // «Математическая энциклопедия» / Главный редактор И. М. Виноградов. — М.: «Советская энциклопедия», 1979. — Т. 2. — С. 50. — 1104 с. — (51[03] М34). — 148 800 экз.
- ↑ Հայկական սովետական հանրագիտարան, խմբագիր՝ Վիկտոր Համբարձումյան, Երևան, Հայ սովետական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1977։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 3, էջ 614)։ 
|