Եղիա Չուբար
Եղիա Չուբար (Եղիա Չուբարյան, ծածկանունները՝ Սպարտակ, Թոփթեցի, հուլիսի 18, 1898 - փետրվարի 19, 1938[1]), հայ լրագրող, կինոսցենարիստ, հրապարակախոս, գրական-հասարակական գործիչ, ԽՍՀՄ գրողների միության անդամ 1934 թվականից։ ԽՄԿԿ անդամ 1918 թվականից[2]։
Եղիա Չուբար | |
|---|---|
| Ծնվել է | հուլիսի 18, 1897 (126 տարեկան) |
| Վախճանվել է | հուլիսի 18, 1938 |
| Վախճանի վայր | Երևան |
| Մասնագիտություն | հրապարակախոս, լրագրող, խմբագիր և սցենարիստ |
| Ազգություն | հայ |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} Հայկական ԽՍՀ |
| Անդամակցություն | ԽՍՀՄ Գրողների միություն |
| Կուսակցություն | ԽՄԿԿ |
| Աշխատավայր | Երևան և Վերելք |
| Եղիա Չուբար Վիքիդարանում | |
Կենսագրություն խմբագրել
Ծնվել է Թոփթիում (այժմ՝ Ռուսաստանի Ռոստովի մարզում)։ Ավարտել է Ռոստովի գիմնազիան։ 1918 թվականին աշխատել է Թիֆլիսում և Բաքվում։ Հեղափոխական գործունեության համար ձերբակալվել է և աքսորվել Քութայիս։ Բանտից փախել և 1919 թվականին հասել է Երևան, որտեղ գործուն մասնակցություն է ունեցել «Սպարտակ» կազմակերպության հիմնադրմանը։ 1919 թվականին արտաքսվել է Հայաստանից։ 1920 թվականին աշխատել է Նոր Նախիջևանում, եղել է «Բանվորի կռիվ» թերթի խմբագիր։ Նույն թվին մեկնել է Բաքու և աշխատել տեղի հայերեն «Կոմունիստ» թերթում։
Հիշյալ թերթերից բացի Եղիա Չուբարը 1921 - 1936 թվականին խմբագրել է «Գրական թերթ» (Երևան), «Երևան» (Փարիզ), «Խարիբկիթ» (Դոնի Ռոստով), «Կարմիր գութան» (Երևան), «Կոմունիստ» (Երևան), «Մաճկալ» (Երևան), «Գյուղի կոմունիստ» (Երևան), «Հոկտեմբեր-Նոյեմբեր» (տարեգիրք, Երևան), «Նոր ակոս» (Երևան), «Նոր ուղի» (Երևան), «Վերելք» (Փարիզ), «Վերելք» (Երևան), «Խորհրդային Հայաստան» (Երևան) թերթերն ու ամսագրերը։
1925 - 1927 թվականներին աշխատել է Փարիզում։ 1927 թվականի հոկտեմբերին Ֆրանսիայի ներքին գործերի նախարարի հրամանով ձերբակալվում է Փարիզում և արտաքսվում Ֆրանսիայից։ Վերադառնալով Երևան, աշխատել է «Խորհրդային Հայաստան» թերթում։ 1933-1936 թվականներին Ադրբեջանական ԽՍՀ լուսավորության մինիստրի առաջին տեղակալն էր, ապա արվեստի գործերի կոմիտեի նախագահը։ Եղիա Չուբարը հայ առաջին կինոսցենարիստներից է. գրել է «Մեքսիկական դիպլոմատներ» (Հայֆիլմ, 1931) և «Երկու գիշեր» կինոնկարների սցենարները։ 1937-ին դատապարտվեց ստալինյան ռեժիմի կողմից և մահապատժի ենթարկվեց 1938 թվականի հուլիսի 18-ին[3]։
Եղիա Չուբար (1933). Նկարիչ Փանոս Թերլեմեզյան.
Չուբարի երկերի մատենագրությունը խմբագրել
- Քայլերգ կարմիր Հայաստան. Իմ նվերը ՀՍԽՀ կարմիր բանակին, Երևան, Պետհրատ, 1923, 11 էջ։
- Ինչու գյուղացին պիտի հարկ տա, Երևան, Պետհրատ, 1924, 15 էջ։
- Խորհրդային իշխանության չորս տարվա գործերից, Երևան, Պետհրատ, 1924, 24 էջ։
- Նոյեմբերի 29, Երևան, Պետհրատ, 1925, Պետհրատ, 28 էջ։
- Սկզբում (հուշեր), Երևան, Պետհրատ, 1926, 48 էջ։
- Սկզբում, Երևան, Հայպետհրատ, 1957, 140 էջ։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 ԵՂԻԱ ՉՈՒԲԱՐ
- ↑ «Первый армянский фильм снял донской армянин».
- ↑ «AV Production - Եղիա Չուբար». avproduction.am. Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ հունվարի 23-ին. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 14-ին.
Տես նաև խմբագրել
 | Վիքիդարանն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Եղիա Չուբար» հոդվածին։ |
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 9, էջ 64)։ 
|