Դիոսկուրոսներ
Դիոսկուրոսներ կամ Դիոսկուրներ (հին հունարեն՝ Διόσκοροι, Διόσκουροι կամ Διὸς κοῦροι, բառացի՝ «Զևսի պատանիներ»), հին հունական և հին հռոմեական դիցաբանությունների մեջ Կաստոր (հին հունարեն՝ Κάστωρ` «կուղբ», լատին․՝ Castor) և Պոլիդևկես (հին հունարեն՝ Πολυδεύκης, լատին․՝ Pollux` Պոլլուքս) երկվորյակ եղբայրների մականունը, Լեդայի որդիները երկու հորից՝ Զևսից և Տինդարեոսից։
| Դիոսկուրոսներ | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | twins in mythology?, couple of mythological Greek characters? և twin deities? |
| Դիցաբանություն | Հունական դիցաբանություն և Հռոմեական դիցաբանություն |
| Թաղման վայր | Tomb of Castor in Sparta?[1] |
 Castor and Pollux Վիքիպահեստում | |
Իրենց կյանքի ընթացքում կատարել են մի շարք սխրագործություններ։
Առասպելներ խմբագրել
Ծնունդ խմբագրել
Առաջին անգամ Կաստորը և Պոլիդևկեսը հիշատակվել են Հոմերոսի «Իլիականում»[2]։ «Ոդիսականում» ներկայացվել են որպես սպարտական Տինդարեոս թագավորի և Լեդայի որդիներ[3]։ Համաձայն անտիկ այլ ստեղծագործությունների՝ նրանք Զևսի զավակներն էին[4][5][6]։ Առավել տարածված է եղբայրների ծննդի մասին այն առասպելը, ըստ որի Էտոլիայի արքա Թեստիոսի դուստր Լեդայի գեղեցկությամբ հմայված Զևսը փոխակերպվում է կարապի և տիրում նրան։ Գիշերը Լեդայի մոտ է գալիս նաև նրա օրինական ամուսինը՝ Տինդարեոսը։ Արդյունքում կինը ունենում է երկու որդի և երկու դուստր (Հեղինեն և Կլիթեմնեստրան)։ Կաստորը և Կլիթեմնեստրան Սպարտայի արքայի զավակներն էին, իսկ Պոլիդևկեսը և Հեղինեն՝ օլիմպիական աստծու[7]։ Այդ իսկ պատճառով Կաստորը մահկանացու էր, իսկ Պոլիդևկեսը՝ անմահ[8][9][10]։ Հղիանալով կարապի տեսք ստացած Զևսից՝ Լեդան ձու է ունենում, որի կճեպից դուրս են գալիս երեխաները[11][12]։ Հետագայում մեծանալով՝ նրանք կրում էին սրածայր սաղավարտներ, որոնք ձվի կճեպի նմանություն ունեին[13][14]։
Անբաժան եղբայրները մեծացել են և դարձել իրենց հայրենի Սպարտայի պարծանքը։ Ավանդության համաձայն՝ նրանց եղբայրական զգացմունքներն այնքան ամուր էին, որ նրանք բոլոր գործերն սկսում էին միասին, երբեք չէին վիճում առաջնության համար[15]։ Կաստորը դարձել է հայտնի զինվորական, վազող և ամենաանսանձ նժույգների չգերազանցված զսպող, իսկ Պոլիդևկեսը հավասարը չունեցող հմուտ բռնցքամարտիկ էր։ Կաստորի ռազմական կարողությունների մասին է վկայում այն փաստը, որը նա է սովորեցրել Հերակլեսին՝ կռվել ամբողջ սպառազինությամբ[16]։ Երկուսն էլ մրցանակներ են ստացել Օլիմպիական խաղերի ժամանակ[17][18]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Παυσανίας 3.13.1 // Description of Greece (հին հունարեն.)
- ↑ Հոմերոս, Իլիական, Երգ 3-րդ, 237-րդ տող։
- ↑ Հոմերոս, Իլիական, Երգ 11-րդ, 298—304-րդ տողեր։
- ↑ Гесиод, 2001, "Перечень женщин или Эои. Фрагмент 24", էջ 101
- ↑ Гигин Мифы, 2000, "155. Сыновья Юпитера"
- ↑ Аполлодор, 1972, "Мифологическая библиотека. Книга I. VIII (2)"
- ↑ Грейвс, 1992, "Соперничество близнецов (b)", էջ 159
- ↑ Аполлодор, 1972, "Мифологическая библиотека. Книга III. X (7)"
- ↑ Гигин Мифы, 2000, "77. Леда"
- ↑ Мифы народов мира, 1990, "Диоскуры", էջ 317
- ↑ Павсаний, 1996, "Описание Эллады. Книга III. Глава 16 (1)"
- ↑ Авсоний, 1993, "Гриф о числе три. 10"
- ↑ Ликофрон, 2011, "Алексадра. 506—507"
- ↑ Roman, 2010, "Dioscuri", էջ 139—140
- ↑ Гигин Астрономия, 1997, "Книга II. 22", էջ 69
- ↑ Аполлодор, 1972, "Мифологическая библиотека. Книга II. IV (9)"
- ↑ Павсаний, 1996, "Описание Эллады. Книга V. Глава 8 (4)"
- ↑ Грейвс, 1992, "Соперничество близнецов (d)", էջ 159
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Դիոսկուրոսներ» հոդվածին։ |