Դժբախտության ցուցիչ
Դժբախտության ցուցիչ (անգլ.՝ Misery index), մակրոտնտեսագիտական ինդիկատոր, որը ստեղծվել է ամերիկացի տնտեսագետ Արթուր Օուկենի կողմից և ստացվել է ինֆլյացիայի մակարդակի և գործազրկության աստիճանի գումարի արդյունքում[1]։
Պատմություն խմբագրել
1980 թվականին ամերիկացի տնտեսագետ և Լինդոն Ջոնսի խորհրդական Արթուր Օուկենը ստեղծում է նոր մակրոտնտեսագիտական մեծություն ինֆլյացիայի մակարդակի և գործազրկության աստիճանի գումարի արդյունքում։ Օուկենը անվանում է նորամուծությունը «անհարմարության ցուցիչ» (անգլ.՝ Discomfort index), սակայն ավելի ուշ այդ մեծությունը անվանափոխվում է՝ «դժբախտության ցուցիչ»։ Սկզբնականապես ցուցիչը օգտագործվում էր ԱՄՆ-ում երկրի նախագահների տնտեսագիտական քաղաքականությունը գնահատականի արժանացնելու համար։ Այդ շրջանում չափվում էր մեկ նախագահական ժամկետի ընթացքում «դժբախտության» մակարդակի բարձրացումը կամ էլ իջեցումը (տես ներոնշյալ պատմական տվյալներ պարունակող աղյուսակը)[2][3]։
| Նախագահ | Ժամանակահատված | Միջին | Ցածր | Բարձր | Սկիզբ | Ավարտ | Փոփոխություն |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Հարի Թրուման | 1948–1952 | 7.88 | 3.45 – Դեկտեմբեր 1952 | 13.63 – Հունվար 1948 | 13.63 | 3.45 | -10.18 |
| Դուայթ Էյզենհաուեր | 1953–1960 | 9.26 | 2.97 – Հուլիս 1953 | 10.98 – Ապրիլ 1958 | 3.28 | 9.96 | +5.68 |
| Ջոն Ֆ. Քենեդի | 1961–1962 | 7.14 | 6.40 – Հուլիս 1962 | 8.38 – Հուլիս 1961 | 8.31 | 6.82 | -1.49 |
| Լինդոն Բ. Ջոնսոն | 1963–1968 | 6.77 | 5.70 – Նոյեմբեր 1965 | 8.19 – Հուլիս 1968 | 7.02 | 8.12 | +1.10 |
| Ռիչարդ Նիքսոն | 1969–1974 | 10.57 | 7.80 – Հունվար 1969 | 17.01 – Հուլիս 1974 | 7.80 | 17.01 | +9.21 |
| Ջերալդ Ֆորդ | 1974–1976 | 16.00 | 12.66 – Դեկտեմբեր 1976 | 19.90 – Հունվար 1975 | 16.36 | 12.66 | -3.70 |
| Ջիմի Քարթեր | 1977–1980 | 16.26 | 12.60 – Ապրիլ 1978 | 21.98 – Հունիս 1980 | 12.72 | 19.72 | +7.00 |
| Ռոնալդ Ռեյգան | 1981–1988 | 12.19 | 7.70 – Դեկտեմբեր 1986 | 19.33 – Հունվար 1981 | 19.33 | 9.72 | -9.61 |
| Ջորջ Ու. Բուշ | 1989–1992 | 10.68 | 9.64 – Սեպտեմբեր 1989 | 14.47 – Նոյեմբեր 1990 | 10.07 | 10.30 | +0.23 |
| Բիլ Քլինտոն | 1993–2000 | 7.80 | 5.74 – Ապրիլ 1998 | 10.56 – Հունվար 1993 | 10.56 | 7.29 | -3.27 |
| Ջորջ Հ. Ու. Բուշ | 2001–2008 | 8.11 | 5.71 – Oct 2006 | 11.47 – Օգոստոս 2008 | 7.93 | 7.39 | -0.54 |
| Բարակ Օբամա | 2009–2016 | 8.83 | 5.06 – Սեպտեմբեր 2015 |
12.87 – Սեպտեմբեր 2011 | 7.83 | 6.77 | -1.06 |
| Դոնալդ Թրամփ | 2017–Ապրիլ 2019 | 6.29 | 5.32 – Փետրվար 2019 |
7.44 – Փետրվար 2017 | 7.30 | 5.60 | -1.70 |
1999 թվականին Հարվարդի համալսարանի տնտեսագեր Ռոբերտ Բարրոն առաջարկում է դժբախտության ցուցչի իր տարբերակը, որը անվանում է «Բարրոյի դժբախտության ցուցիչ» (անգլ.՝ Barro Misery Index)։ Բարրոյի ցուցիչը իր մեջ է ներառում ինֆլյացիան և գործազրկությունը, ինչպես նաև դրանց թվին է գումարում նաև 30 տարեկան պետական փոխառությունը և ՀՆԱ-յի խզումը[5]։
Մի քանի տարի անց Ջոնս Հոպկինսի համալսարանի տնտեսագետ Սթիվեն Հենկեն փոփոխության է ենթարկում Բարրոյի ցուցիչը, ընդհանուր գումարից հանելով մի հոգուն հասնող ՀՆԱ-յի նախորդ տարվա հետ ներկայիս տվյալների համեմատական արժեքը և սկսում է օգտագործել այդ մեծությունը միջազգային ցուցիչների համեմատությամբ[6]։ 2013 թվականին Հենկեն կազմում է 89 երկրների համար նախատեսված «դժբախտության ցուցչի» աղյուսակը[5]։
2015 թվականին ֆինանսական ինֆորմգործակալություն Bloomberg-ը հրապարակում է ամենաբարձր «դժբախտության ցուցիչ» ունեցող երկրների ցանկը (նրա ավանդական տարբերակով, առաջարկված Օուկենի կողմից), որը գլխավորում է Վենեսուելան 80%-ը գերազանցող ցուցանշով, այն դեպքում երբ ցանկի վերջում գտնվում էր Ինդոնեզիան, ում դեպքում այդ մեծությունը կազմում էր 10%-ից չնչին ավելին[7]։ «Ամենաերջանիկ երկրների» վարկանիշային աղյուսակը գլխավորում էր Թայլանդը, որի «դժբախտության ցուցիչը» կազմում էր 2%-ից ոչ ավելին։ Ցանկում վերջինը ընթացող Գերմանիայի մոտ այդ արդյունքը գերազանցում էր 6,5 %-ը[8]։ Բոլոր արդյունքները ներկայացված են ներքևում․
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.svg){kind=small}
Քննադատություն խմբագրել
2001 թվականին Եվրոպայում և ԱՄՆ-ում անցկացված հարցումները ցույց են տալիս, որ գործազուրկներին ավելի ուժեղ ոգևորում է դժբախտությունը քան ինֆլյացիան։ Սա ցույց է տալիս, որ հասարակ դժբախտության ցուցիչը անհավասարակշռության մեջ է դնում դժբախտության բնութագրիչները գործազրկության աստիճանի հետ[9]։
Գրականություն խմբագրել
- Алан Гринспен Turbulence: Adventures in a New World. — Penguin Books, 2008.
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ «The US Misery Index». Inflationdata.com.
- ↑ «US Misery Index by President».
- ↑ «Bloomberg: аналитики подсчитали "индекс несчастья" Украины». РИА-Новости. 2015 թ․ հունիսի 8. Վերցված է 2015 թ․ սեպտեմբերի 10-ին.
- ↑ «US Misery Index by President».
{{cite web}}: CS1 սպաս․ url-status (link) - ↑ 5,0 5,1 «Measuring Misery around the World». Global Asia. 2014. Վերցված է 2015 թ․ սեպտեմբերի 10-ին.
- ↑ «Misery in MENA». Վերցված է 2015 թ․ սեպտեմբերի 10-ին.
- ↑ «The 15 Most Miserable Economies in the World». Bloomberg. 2015 թ․ մարտի 2. Վերցված է 2015 թ․ սեպտեմբերի 10-ին.
- ↑ «The 15 Happiest Economies in the World». Bloomberg. 2015 թ․ մարտի 3. Վերցված է 2015 թ․ սեպտեմբերի 10-ին.
- ↑ «Preferences over Inflation and Unemployment: Evidence from Surveys of Happiness» (PDF). American Economic Review. 91 (1): 335–341, 340. 2001.
{{cite journal}}: Cite uses deprecated parameter|authors=(օգնություն)