Վիքիպեդիա

Դեյվիդ Հեկվորտ

Դեյվիդ Հասկել Հեկվորտ (անգլ.՝ David Haskell Hackworth, նոյեմբերի 11, 1930(1930-11-11)[1][2][3], Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ[4][5][6] - մայիսի 4, 2005(2005-05-04)[1][2][3], Տիխուանա, Ստորին Կալիֆոռնիա, Մեքսիկայի Միացյալ Նահանգներ[7][8]), ԱՄՆ բանակի գնդապետ, ռազմական լրագրող, ով հայտնի է ամերիկյան զինված ուժերի հասցեին իր քննադատությամբ։ Համարվում է ԱՄՆ-ի կողմից Վիետնամական պատերազմի ժամանակաշրջանի ամենահեղինակավոր զինծառայողներից մեկը։

Դեյվիդ Հեկվորտ
նոյեմբերի 11, 1930(1930-11-11)[1][2][3] - մայիսի 4, 2005(2005-05-04)[1][2][3] (74 տարեկան)
ԾննդավայրԿալիֆոռնիա, ԱՄՆ[4][5][6]
Մահվան վայրՏիխուանա, Ստորին Կալիֆոռնիա, Մեքսիկայի Միացյալ Նահանգներ[7][8]
ԳերեզմանԱրլինգտոնի ազգային գերեզմանատուն[9]
Քաղաքացիություն ԱՄՆ[10]
ԶորատեսակԱՄՆ բանակ
Կոչումգնդապետ
Հրամանատարն էրTiger Force?
Մարտեր/
պատերազմներ		Կորեական պատերազմ, Երկրորդ համաշխարհային պատերազմ և Վիետնամի պատերազմ
ԿրթությունԱՄՆ հրամանատարական-շտաբային քոլեջ, Los Angeles Harbor College? և Austin Peay State University?
Պարգևներ

Կենսագրություն խմբագրել

Զինվորական ծառայություն խմբագրել

Դեյվիդ Հեկվորտը ծնվել է Կալիֆոռնիա նահանգի Սանտա Մոնիկա քաղաքում, Վետերանների օրը։ Նրա մանկությունը դժվար է անցել. ծնողները մահացել են, երբ նա դեռ մեկ տարեկան չէր, երեխային դաստիարակել է տատիկը։ 14 տարեկանում նա փախել է տնից և Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի վերջում դարձել առևտրային նավատորմի նավաստի։ 15 տարեկանում Հեկվորտը միացել է ԱՄՆ-ի բանակին՝ ստելով իր տարիքի մասին։ Նա զինվորական ծառայության իր առաջին փորձը ստացել է բրիտանական հրամանատարության ներքո գտնվող Տրիեստի օկուպացիոն զորքերի կազմում։

Կորեական պատերազմի սկսվելուց հետո սերժանտ Հեկվորտը կամավոր հայտնվել է ռազմաճակատում։ Նա երկու ժամկետ է ծառայել 25-րդ և 40-րդ հետևակային դիվիզիաների հետախուզական և հետևակային ստորաբաժանումներում, մի շարք պարգևներ է ստացել խիզախության համար, ստացել է սպայի կոչում և պատերազմի ավարտին դարձել այդ պահին ամերիկյան բանակի ամենաերիտասարդ կապիտանը։ Կորեայից հետո նա զորացրվել է, բայց արագ հոգնել է քաղաքացիական կյանքից և 1956 թվականին վերադարձել զինվորական ծառայության։ Գտնվել է Գերմանիայում 1961 թվականի Բեռլինի ճգնաժամի ժամանակ։

Անմիջապես այն բանից հետո, երբ նախագահ Քենեդին հայտարարել է Հարավային Վիետնամ ռազմական խորհրդականներ ուղարկելու մասին, Հեկվորտը խնդրել է կամավոր աշխատել այնտեղ։ Սակայն նա մերժվել է այն պատճառով, որ նա «չափազանց շատ» մարտական փորձ ունի[11] (այն ժամանակ ենթադրվում էր, որ խորհրդականները չեն մասնակցի մարտական գործողություններին)։ Ավելի ուշ, Վիետնամական պատերազմին ամերիկյան լայնածավալ միջամտությունից հետո, Հեկվորտը, այնուամենայնիվ, հայտնվել է Վիետնամում։ Սկզբում՝ 1965-1966 թվականներին, նա ծառայել է 101-րդ օդադեսանտային դիվիզիայում և մասնակցել Թումորոնգում (1966 թվականի հունիս) տեղի ունեցած խոշոր ճակատամարտին։ Ծառայության առաջին ժամկետից հետո Պենտագոնում շտաբային աշխատանք է կատարվել, այնուհետև նա հայտնի ռազմական պատմաբան գեներալ «Սլեմ» Մարշալի հետ վերադարձել է Վիետնամ՝ ուսումնասիրելով ամերիկյան զորքերի և հակառակորդի գործողությունների մարտավարությունը։ Նրանք միասին գրել են «Վիետնամերեն դասագիրք» (the Vietnam Primer) գիրքը, սակայն Մարշալի հետ աշխատելիս Հեկվորտը հասցրել է ազատվել այդ բավական երկիմաստ պատմաբանի վերաբերյալ պատրանքներից։ Այնուհետև Հեկվորտը հրամանատարել է 9-րդ հետևակային դիվիզիայի գումարտակը Մեկոնգի դելտայում՝ տասը շաբաթվա ընթացքում թույլ ստորաբաժանումը վերածելով արդյունավետ մարտական միավորի, որը պատրաստված է Մաո Ցզե Դունի, Չե Գևարայի և Հարավային Վիետնամի ազգային ազատագրական ճակատի պարտիզանական մարտավարությամբ[12]։ Նա նաև խորհրդական էր Հարավային Օսիայի բանակի զորամասերում։ Ընդհանուր առմամբ, Հեկվորտն այդ պատերազմում ծառայության չորս ժամկետ է անցկացրել[12], այն դեպքում, երբ հազվադեպ է Վիետնամում մնացել երրորդ ժամկետով։

Վիետնամից վերադառնալուց հետո Հեկվորտը կարգադրություն Է ստացել մեկնել բանակային ռազմական քոլեջ սովորելու, ինչը ճանապարհ էր բացում դեպի գեներալի կոչում։ Բայց նա գեներալ դառնալու ցանկություն չուներ։ Ավելին, 1970-ականների սկզբին Հեկվորտը, բանակում անցկացնելով քառորդ դար, ստանալով հսկայական մարտական փորձ և լինելով ԱՄՆ Զինված ուժերի շարքերում պարգևատրված զինվորներից մեկը[13], լիովին հիասթափվել է ինչպես Վիետնամի պատերազմից, այնպես էլ բանակային ծառայությունից։ 1971 թվականին նա դեն է նետել իր մարտական պարգևները[14] և հրաժարական տվել ABC հեռուստաալիքին տված սկանդալային հարցազրույցից հետո, որտեղ կտրուկ քննադատել է պատերազմը (մասնավորապես, հայտարարել է, որ այն չի կարող հաղթել, և կանխագուշակեց Սայգոնի անկման տարին՝ տարբեր վարկածներով, ճիշտ[15] կամ մեկ տարվա սխալմամբ[13])։ Այդ ընթացքում նա բաժանվել է կնոջից։

Հրաժարականից հետո խմբագրել

Հեռանալով բանակից՝ Հեկվորտը տեղափոխվել է Ավստրալիա և այնտեղ կազմակերպել շահավետ բիզնես, ինչպես նաև աչքի է ընկել ավստրալիական հակամիջուկային շարժման մեջ։ 1980-ականներին վերադարձել է Ամերիկա և դարձել ռազմական տեսաբան։ Բազմիցս հեռուստատեսությամբ և ռադիոյով հանդես է եկել որպես ռազմական փորձագետ։ 1990-ականների կեսերին նրա անվան շուրջ նոր սկանդալ է ծագել։ Հեկվորտը հետաքննություն է անցկացրել ԱՄՆ ռազմածովային ուժերի գործողությունների այն ժամանակվա ղեկավար ծովակալ Ջերեմի Բուրդայի պարգևների վերաբերյալ և հայտարարել Է, որ Բուրդան Վիետնամում ստացած երկու մրցանակների վրա կրել է V տառը (նկատի ունի, որ նրանք ստացել է մարտական խիզախության համար)՝ չունենալով դրա իրավունքը։ Նա պատրաստվում էր Բուրդայից հարցազրույց վերցնել, սակայն չհասցրեց։ Այդ դեպքից հետո CNN-ը և NBC-ն ուսումնասիրել են Հեկվորտի պարգևները և հայտարարել, որ նա անհիմն կերպով յուրացրել է ռեյնջերի մատանին և թռիչքային արժանիքների մեկ խաչ։

Հանդես է եկել Իրաքի պատերազմի վարման մեթոդների քննադատությամբ։ Հայտարարել է, որ պատերազմի օկուպացիոն փուլն անցնում է որպես ամերիկյան ռազմական պատմության մեջ ամենամեծ «SNAFU»[14][16]։ Մինչև իր մահը զբաղեցրել է իր ազդեցությամբ ստեղծված «Զինվորները հանուն ճշմարտության» կազմակերպության նախագահի պաշտոնը, որի նպատակը էր հանրությանը տեղեկացնել ԱՄՆ Զինված ուժերի վիճակի մասին և պայքարել դրանցում բարեփոխումների համար։

Մահացել է քաղցկեղից 2005 թվականի մայիսին Մեքսիկայի Տիխուանա քաղաքում։ Գոյություն ունեն (չհաստատված) ենթադրություններ, որ նրա հիվանդությունը առաջացել է «Agent Blue»-ի քիմիական նյութի ազդեցության հետևանքով, որը Վիետնամի պատերազմի ժամանակ օգտագործվել էր որպես ապակողմնորոշիչ շատ ավելի հայտնի «Agent Orange»-ի հետ միասին։

Գեներալ Կրեյտոն Աբրամսը, ով ԱՄՆ զորքերի և Վիետնամում դաշնակիցների հրամանատարն էր 1968-1972 թվականներին, Դեյվիդ Հեկվորտին անվանել է «լավագույն գումարտակային հրամանատար, որ երբևէ տեսել եմ»[13]։ 9-րդ հետևակային դիվիզիայում իր հրամանատարության ներքո ծառայող զինվորները անհաջող կերպով փորձում էին համոզել Պենտագոնին Հեկվորտին հանձնել ԱՄՆ բարձրագույն ռազմական պարգևը՝ Պատվո մեդալ[15] (Վիետնամում նրան երեք անգամ էին ներկայացնում[13])։

Արվեստում խմբագրել

Համարվում է, որ Հեկվորտը ծառայել է որպես «Ապոկալիպսիսը հիմա» ֆիլմում (1979) փոխգնդապետ Քիլգորի կերպարի նախատիպ[13]։

Մրցանակներ խմբագրել

Ծառայության ընթացքում Դեյվիդ Հեկվորտը ստացել է ավելի քան 90 տարբեր պարգևներ, մասնավորապես[17]՝

  • «Ակնառու ծառայությունների համար» խաչ (ԱՄՆ բանակի նշանակությամբ երկրորդ մարտական պարգևը կաղնու տերևներով)՝ երկու,
  • Արծաթե աստղը (ԱՄՆ բանակի՝ կարևորությամբ երրորդ մարտական պարգևը ինը կաղնու տերևներով)՝ տաս,
  • «Պատվո լեգիոն» շքանշան (երեք կաղնու տերևներով)՝ չորս,
  • Բրոնզե աստղ՝ ութ,
  • Մանուշակագույն սիրտ (մեդալի համար)՝ ութ,
  • Թռիչքի վաստակավոր խաչ,
  • Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի հաղթանակի մեդալ։

Գրքեր խմբագրել

  • About Face: The Odyssey of an American Warrior
  • Steel My Soldiers' Hearts
  • Hazardous Duty
  • Price of Honor
  • Brave Men
  • The Vietnam Primer

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Deutsche Nationalbibliothek Record #118916866 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 SNAC — 2010.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 Find A Grave — 1996.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 http://projects.militarytimes.com/citations-medals-awards/recipient.php?recipientid=7479
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 http://www.yelp.com/search?find_desc=Amc+Imax&find_loc=San+Jose%2C+CA
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 http://www.yelp.com/search?find_desc=imax+theater&find_loc=San+Jose%2C+CA
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 http://www.tweeddailynews.com.au/news/apn-us-colonel-sought-solace-on/148481/
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 http://www.utsandiego.com/uniontrib/20050508/news_lz1j08hackwrh.html
  9. ↑ https://ancexplorer.army.mil/publicwmv/index.html#/arlington-national/
  10. ↑ http://www.examiner.com/x-21818-Virginia-Beach-Conservative-Examiner~y2009m11d9-Today-we-remember-Col-David-Hackworth
  11. ↑ David Hackworth, About Face.
  12. ↑ 12,0 12,1 Joe Holley. David Hackworth Dies; Esteemed Army Colonel Defied Military Brass. Washington Post, 6 мая 2005 г.
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 13,3 13,4 Michael Carlson. Obituary. David Hackworth. The Guardian, 6 мая 2005 г.
  14. ↑ 14,0 14,1 Thomas Smith Jr.David Hackworth: Unforgettable soldier. Seattle Post-Intelligencer, 12 мая 2005 г.
  15. ↑ 15,0 15,1 «Col. David. H. Hackworth, 1930—2005. Legendary U.S. Army Guerrilla Fighter, Champion of the Ordinary Soldier». Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ հոկտեմբերի 19-ին. Վերցված է 2008 թ․ հոկտեմբերի 7-ին.
  16. ↑ Снафу — слово в американском военном жаргоне, обозначающее бардак (SNAFU — Situation Normal: All Fucked Up; «Ситуация нормальная, всё летит к чёрту»).
  17. ↑ «Награды Дэвида Хэкворта». Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ սեպտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2008 թ․ հոկտեմբերի 7-ին.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Դեյվիդ Հեկվորտ» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Դեյվիդ_Հեկվորտ&oldid=9436999» էջից