ԴՆԹ-ի ռեպարացիա
| Այս հոդվածը կամ բաժինը կարող է չհամապատասխանել հանրագիտական ոճի վերաբերյալ Վիքիպեդիայի չափանիշներին: Ներկայացված մտահոգությունների համար այցելեք քննարկման էջը: Տե՛ս Վիքիպեդիայի ոճական ուղեցույցը հոդվածը բարելավելու ցուցումների համար: |
Ռեպարացիա (լատին․՝ reparatio, վերականգնում), հատուկ ֆունկցիայի բջիջներ, ունակ են ուղղել քիմիական վնասը և ԴՆԹ-ի մոլեկուլների ընդհատումը, վնասում են ԴՆԹ-ի կենսասինթեզի բջիջները և բացահայտում է քիմիական կամ ֆիզիկական գործակալները։ Կենսագործում է հատուկ ֆերմենտների համակարգի բջիջները։ Մի շարք ժառանգական հիվանդությունների (օրինակ՝ պինգմենտային հիվանդություն) խանգարումների հետ կապված համակարգը։
Պատմության բացահայտում խմբագրել
Ուսումնասիրությունների սկիզբը դրեց Ա. Կելեներան (ԱՄՆ), ով 1948 թվականին հայտնաբերվել է ֆոտոռեակտիվացիան՝ որը նվազեցնում է կենսաբանական վնասները, այն պայմանավորված է ուլտրամանուշակագույն ճառագայթների հետ, որը հետագայում փոխարինվեց լուսային ճառագայթների (լուսային ռեպարացիա)[1]։ Ռ. Սետլոուն, Կ. Ռուպերտը և ուրիշներ վաղ հաստատեցին, որ ֆոտոռեակտիվացիան ֆոտոքիմիական գործընթաց է։ Առաջացնում է հատուկ ֆերմենտներ, որոնք հագեցնում են թիմինին և կատարվում է ԴՆԹ-ի սինթեզումը ուլտրամանուշակագույն ճառագայթներով։
ԴՆԹ-ի վնասման աղբյուրները խմբագրել
- Ուլտրամանուշակագույն ճառագայթներ
- Իոնացնող ճառագայթում
- Քիմիական միացություններ
- ԴՆԹ-ի կրկնապատկում
- Դեզամինացում
ԴՆԹ-ի վնասման հիմնական տեսակները խմբագրել
- Վնաս է մեկ նուկլեոտիդը։
- Վնաս է զույգ նուկլեոտիդը։
- Վնաս է միայնակ և կրկնակի ԴՆԹ-ի շղթայի խաթարումը։
Ռեպարացիայի համակարգի կառուցվածքը խմբագրել
Յուրաքանչյուր ռեպարացիայի համակարգի կառուցվածքը պարունակում է հետևյալ բաղադրիչները՝
- Էկզոնուկլեազներ՝ ֆերմենտ, որը վերացնում է վնասված մասը։
- ԴՆԹ-ի պոլիմերազա՝ ֆերմենտ, որը համադրում է ԴՆԹ-ի համապատասխան միացման մասը։
- ԴՆԹ-ի լիգազներ՝ ֆերմենտ, որը պոլիմներների շղթայի վերջին փակման օղակն։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «ԴՆԹ-ի ռեպարացիա» հոդվածին։ |