Գորկու անվան մշակույթի և հանգստի զբոսայգի (Տագանրոգ)

Գորկու անվան մշակույթի և հանգստի զբոսայգի; ռուս.՝ Парк культуры и отдыха имени Горького
Տեսակ	պուրակ և Ռուսաստանի հատուկ պաշտպանվող տարածք
Երկիր	Ռուսաստան
Վարչատարածք	Տագանրոգ
Տեղագրություն	Տագանրոգ
Հիմնվել է	1806

Գորկու անվան մշակույթի և հանգստի զբոսայգի (ռուս.՝ Парк культуры и отдыха имени Горького), քաղաքային զբոսայգի Ռուսաստանի Ռոստովի մարզի Տագանրոգ քաղաքում։ Գտնվում է Պետրոսի փողոցում։

Հաստատության պաշտոնական անվանումն է «Մշակութային-ժամանցային գործունեության կենտրոն» համայնքային ինքնավար հաստատություն։

Աշխարհագրություն խմբագրել

Այսօրվա դրությամբ Գորկու անվան մշակույթի և հանգստի զբոսայգին գտնվում է Պետրոսի, Սոցիալիստիչեսկայա փողոցներով, Բոլշայա Սադովայա նրբանցքով, Կանատնայա փողոցով և Մալայա Սադովայա նրբանցքով սահմանափակված տարածքում։

Պատմություն խմբագրել

1806 թվականի ապրիլի 2-ին (14-ին) Տագանրոգի քաղաքագլուխ բարոն Բ. Կամպենհաուզենի ներկայացմամբ քաղաքում Դեղատնային այգի ստեղծելու թույլտվություն է ստացվել^[1]։ Նույն թվականի հունիսի 30-ին Ռոստովի նահանգի հողաչափ, ինժեներ Շարժինսկին ներկայացրել է այգու հատակագիծը, որի մի մասը հատկացվում էր դեղատնային տնկարկներին, մյուսը` պտղատու և դեկորատիվ ծառերին և խաղողի վազերին։ Ամռանն ու աշնանը կատարվել են հողային աշխատանքներ, որոնց համար օգտագործվել են բանտարկյալները։ Նախագծվել են տնկարկներ, մի քանի ծառուղիներ և կածաններ, փորվել են հորեր, կառուցվել շինություններ պահակների և գործիքները պահելու համար, տնկվել են առաջին բույսերը^[1]։

Անտոն Չեխովը 1887 թվականին քրոջն ուղղված նամակում այգու մասին գրել է. «Եղա այգում։ Երաժշտություն էր հնչում։ Այգին հոյակապ է։ Շրջանը լի էր մարդկանցով»։ Այգու մասին Չեխովը գրել է նաև իր մի քանի ստեղծագործություններում։

1909 թվականին այգու ծառերն ամբողջությամբ հատվել են և տնկվել են նորերը։

1934 թվականին այգին դարձել է զբոսայգի և կոչվել Ալեքսեյ Գորկու անունով։

Զբոսայգին մի քանի անգամ արժանացել է «Մշակույթի և հանգստի լավագույն զբոսայգի» կոչմանը։

2008 թվականին ընդունվել է «Դոնպրոյեկտռեստավրացիա» կազմակերպության մշակած «Զբոսայգու վերակառուցման և բարեկարգման ծրագիրը», որը ի թիվս այլի, ներառում էր նաև այգու ներսում անվաչմուշկային հրապարակի կառուցումը^[2]։

2012 թվականի հոկտեմբերին Գորկու զբոսայգում հյուրախաղերով հանդես է եկել Վորոնեժի օվկիանարիումի շարժական դելֆինարիումը^[3]։

2014 թվականի հուլիսին զբոսայգու վարչակազմը զոդել է զբոսայգու` դեպի Կանատնայա փողոցը դուրս եկող դռնակը^[2]։ Այդ որոշումը հիմնավորվում է հարակից շրջանների բնակիչների պահվածքով, որոնք աղբ էին թափում զբոսայգու տարածքում^[2]։

Շախմատի տաղավար խմբագրել

Առաջին անգամ շախմատի-շաշկու տաղավարը այգում սկսել է գործել 1928 թվականի մայիսին. այն զբաղեցնում էր 1927 թվականին կառուցված մեկհարկանի ընթերցատաղավարի դարավանդներից մեկը^[4]։ 1992 թվականին տաղավարը վերակառուցվել է և դարձել սրճարան։ 2012 թվականին շենքը վերակառուցվել է և օգոստոսի 4-ին մեծ հանդիսավորությամբ կրկին բացվել որպես շախմատի տաղավար^[4]։ Բացման արարողությանը ներկա են եղել Ռուսաստանի փոխվարչապետ Արկադի Դվորկովիչը և Ռոստովի մարզի նահանգապետ Վասիլի Գոլուբևը^[4]։ Բացման արարողությանը Վ. Գոլուբևը հանդես է եկել նույն թվականի աշնանը տաղավարում մարզպետի գավաթի մրցաշար կազմակերպելու առաջարկով^[4]։

Շախմատի տաղավարում վերանորոգումից հետո անցկացվում են նաև նկարչական և լուսանկարչական ցուցահանդեսներ^[3]։

Պատկերասրահ խմբագրել

Գորկու զբոսայգու պատմական նկար
Գորկու զբոսայգու անկյուններից մեկը, 1936 թվական
Գորկու զբոսայգի (գլխավոր մուտքը)
Մաքսիմ Գորկու հուշարձանը
Վ. Լիտվինովի հուշարձանը
Հավերժական կրակ
Արևային ժամացույց
«Եգիպտական բուրգ» քանդակը

Գրականություն խմբագրել

Энциклопедия Таганрога, 2-е изд., Таганрог, 2003
История города Таганрога, П. П. Филевский, Москва, 1898
Чеховские места в Таганроге. Путеводитель. Таганрог, 2004

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ ^1,0 ^1,1 Киричек М.С. Два века таганрогского парка. — Таганрог: Лукоморье, 2006. — 128 с.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 Яснова К. Завари потихоньку калитку... // Таганрогская правда. — 2014. — 11 июля. — С. 3.
↑ ^3,0 ^3,1 Вовк Е. Новая жизнь старого парка(չաշխատող հղում) // Таганрогская правда. — 2012. — 26 окт.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 Булейко А. История таганрогских шахмат продолжается... // Таганрогская правда. — 2012. — 10 авг.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

[Два_века_таганрогского_парка-1] 1,0 ^1,1 Киричек М.С. Два века таганрогского парка. — Таганрог: Лукоморье, 2006. — 128 с.

[Завари_потихоньку_калитку...-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 Яснова К. Завари потихоньку калитку... // Таганрогская правда. — 2014. — 11 июля. — С. 3.

[Новая_жизнь_старого_парка-3] 3,0 ^3,1 Вовк Е. Новая жизнь старого парка(չաշխատող հղում) // Таганрогская правда. — 2012. — 26 окт.

[История_таганрогских_шахмат_продолжается...-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 Булейко А. История таганрогских шахмат продолжается... // Таганрогская правда. — 2012. — 10 авг.

[1]

[2]

[3]

[4]