Գյուստավ Կուրբե

ֆրանսիացի նկարիչ (1819-1877)

Ժան Դեզիրե Գյուստավ Կուրբե (ֆր.՝ Gustave Courbet, հունիսի 10, 1819(1819-06-10)[1][2][3][…], Ornans[4][5] - դեկտեմբերի 31, 1877(1877-12-31)[1][6][7][…], Լա Տուր դե Պեյլց[4][5]), ֆրանսիացի նկարիչ։ Հիմնականում ստեղծագործել է բնանկարի, ժանրային գեղանկարչության և դիմանկարի ոճերում։

Գյուստավ Կուրբե
Gustave Courbet
Ծնվել էհունիսի 10, 1819(1819-06-10)[1][2][3][…]
ԾննդավայրOrnans[4][5]
Վախճանվել էդեկտեմբերի 31, 1877(1877-12-31)[1][6][7][…] (58 տարեկան)
Մահվան վայրԼա Տուր դե Պեյլց[4][5]
Քաղաքացիություն Ֆրանսիա[8]
ԿրթությունՇվեյցարական ակադեմիա
Մասնագիտություննկարիչ, քանդակագործ, կոմունար և գծանկարիչ
Ոճռեալիզմ[9][4]
Ժանրդիմապատկեր[5], կենդանիների նկարչություն[5], ժանրային նկարչություն[5], բնանկար[5], նյու[5] և նատյուրմորտ[5]
Թեմաներգեղանկարչություն
Ուշագրավ աշխատանքներԼեռնային գետակի աղբյուր, Աշխարհի ծագումը, Աղբյուր և Թաղումը Օրնանում
ՄեկենասներAlfred Bruyas?
ՈւսուցիչCharles-Antoine Flajoulot?, Շառլ Շտեյբեն և Nicolas-Auguste Hesse?
Ներշնչվել էԿացուշիքա Հոքուսայ[10], Կարավաջո[11], Պիտեր Պաուլ Ռուբենս[11], Ռեմբրանդտ վան Ռեյն[11], Դիեգո Վելասկես[11] և Ֆրանսիսկո Սուրբարան[11]
Պարգևներ
ԱնդամակցությունՀամայնքի խորհուրդ
Համատեղ ապրողVirginie Binet?
 Gustave Courbet Վիքիպահեստում

Կենսագրություն խմբագրել

1837 թվականից հաճախել է Շ.Ա. Ֆլաժուլոյի նկարչական դպրոցը (Բեզանսոն)։ Գեղարվեստական կանոնավոր կրթություն չի ստացել։ Կրել է 17-րդ դարի իսպանական և հոլանդական գեղանկարչության ազդեցությունը։ 1848 թվականի հեղափոխությունը մեծապես կանխորոշել է Կուրբեի արվեստի դեմոկրատական ուղղվածությունը։ Հակադրվելով ռոմանտիզմին և ակադեմիական կլասիցիզմին՝ Կուրբեն առաջադրել է նոր տիպի «պոզիտիվ» (Կուրբի արտահայտությունն է) արվեստ, որն արտացոլում է կյանքն իր ընթացքի մեջ, հաստատում աշխարհի նյութական նշանակալիությունը և ժխտում գեղարվեստական այն արժեքը, ինչ հնարավոր չէ մարմնավորել առարկայորեն շոշափելի։ Ձգտելով բացահայտել Ֆրանսիայի բնության և առօրեական կյանքի բանաստեղծականությունը՝ Կուրբեն ստեղծել է ռեալիստական պաթոսով տոգորված մոնումենտալ կտավներ («Թաղումը Օռնանում», 1849, էուվր, Փարիզ)։ Այդ շրջանի կոմպոզիցիաներն առանձնանում են տարածական սահմանափակվածությամբ, կայուն հավասարակշռությամբ, մեղմ գունաշարով։ Մեծ հետաքրքրություն ցուցաբերելով աշխատանքի թեմայի նկատմամբ՝ Կուրբեն ստեղծել է հերոսականացված, պլաստիկորեն արտահայտիչ, ընդգծված բնավորություններով կերպարներ («Քար ջարդողները», 1849, նկարը ոչնչացել է, նախկինում եղել է Դրեզդենի պատկերասրահում), ճշմարտացիությամբ է պատկերել հասարակ ժողովըրդի կանանց («Լողացող կանայք», 1853, Ֆաբրի թանգարան, Մոնպելիե)՝ համարձակորեն համադրելով մերկ մարմինները ռեալիստական բնապատկերին։ Իր՝ դարաշրջանի դեմոկրատական իդեալներին հավատարիմ՝ Կուրբեն շեշտել է սոցիալական մոտիվները՝ մերձենալով գրոտեսկին (1863 թվականի հակակղերական սյուժեներով գծանկարներ)։ Արվեստի հասարակական հնչեղությունը կարևորվել է «Հանդիպում» («Բարե ձեզ, պարոն Կուրբե», 1854, Ֆաբրի թանգարան, Մոնպելիե) և «Արվեստանոց» (1855, Լուվր, Փարիզ) այլաբանական կոմպոզիցիաներում, որոնցում իրեն պատկերել է իր պերսոնաժների ու բարեկամների միջավայրում՝ տեսական ելույթներ ունենալիս («Ռեալիզմ» դեկլարացիան, 1855, «ճառ՝ նկարիչների համագումարում», 1861, Անտվերպեն)։ 1860-ական թվականներին աշխատելով բնության գրկում՝ Կուրբեյի երփնագիրը դարձել է լուսառատ։ Նրա բնանկար ներին և նատյուրմորտ ներին բնորոշ են առարկայական հստակությունը և դիտողականությունը («Ձմեռային բնանկար», 1867, Լուվր, «Մրգեր», 1871, Տանհաուզերի պատկերասրահ, Նյու Յորք)։ Ուշ շրջանի աշխատանքներում ի հայտ են եկել տարփամոլության և սալոնայնության նշաններ։ 1871 թվականի Փարիզ ի կոմունայի ակտիվ մասնակից Կուրբեն մեղադրվել է Վանդոմյան սյուն ը տապալելու համար, հետապնդվել է և վտարանդվել Շվեյցարիա։ Կուրբենյի ազդեցությունը նկատելի է Ստեփան Աղաջանյան ի արվեստում։ Կուրբենյի «Աղջկա դիմանկար»-ը Հայաստանի ազգային պատկերասրահին է նվիրաբերել ԽՍՀՄ ժողովրդական նկարիչ Երվանդ Քոչարը։

Պատկերասրահ խմբագրել

Ծանոթագրություններ խմբագրել

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 6, էջ 27