Գլիկոլներ
Գլիկոլներ, դիոլներ, երկատոմ սպիրտներ, երկու սպիրտային խումբ պարունակող ալիֆատիկ շարքի միացություևներ։ Կախված հիդրօքսիլ խմբերի գտնվելու տեղից, լինում են՝ 1,2-գլիկոլներ (HOCH2-CH2OH), 1,3-գլիկոլներ (НОСН2СН2СН2ОН2) և այլն։ 1,1-գրամ, որոնց մոլեկուլում 20Н խումբը միացած է մեկ ածխածնի ատոմին, սովորաբար անկայուն են և հեշտությամբ կորցնելով մեկ մոլեկուլ ջուր՝ առաջացնում են ալդեհիդներ կամ կետոններ։ Գլիկոլների ստորին ներկայացուցիչները մածուցիկ, անգույն, քաղցր համով հեղուկներ են, լավ լուծվում են ջրում և սպիրտում, բարձրերը՝ պինդ նյութեր են, լավ լուծվում ևն սպիրտում և եթերում, վատ՝ ջրում։ Քիմիական հատկություններով գլիկոլներ նման են միատոմ սպիրտներին։ Գլիկոլների դեհիդրատացման ժամանակ, կախված մոլեկուլում ОН խմբերի դիրքից և դեհիդրատացման պայմաններից, առաջանում են կարբոնիլմիացություններ կամ ցիկլավոր եթերներ։ Օրինակ, Էթիլենգլիկոլից կարելի է ստանալ քացախալդեհիդ կամ դիօքսան։ Գլիկոլների ստացման ընդհանուր եղանակներից են՝ դիհալոգենածանցյալների (1-րդ) կամ քլորհիդրիդների (2-րդ) հիդրոէթիլենգլլիզը, օքսիդների (3-րդ) հիդրատացումը, օլեֆինների օքսիդացումը (4-րդ) և այլն․ գործնական կիրառություն ունեն 1,2-գլիկոլներ և նրանց ածանցյալները։
|
Սա գիտության Քիմիա բնագավառի մասին անավարտ հոդված է։ Դուք կարող եք օգնել Վիքիպեդիային՝ ուղղելով և լրացնելով այն։ |
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 3, էջ 94)։ 
|