Գիրշ Գլիկ
Գիրշ Գլիկ (իդիշ՝ הירש גליק՝ Հիրշ Գլիկ, ապրիլի 24, 1922[1], Վիլնյուս, Wilno Voivodeship, Լեհաստանի Երկրորդ Հանրապետություն[2] - 1944[3][4][5][…], Էստոնիա[2]), հրեա բանաստեղծ, լեգենդար «Պարտիզանական հիմնի» հեղինակը, «Յունգ Վիլնե» գրական խմբակի անդամ։
| Ծնվել է | ապրիլի 24, 1922[1] |
|---|---|
| Ծննդավայր | Վիլնյուս, Wilno Voivodeship, Լեհաստանի Երկրորդ Հանրապետություն[2] |
| Վախճանվել է | 1944[3][4][5][…] |
| Վախճանի վայր | Էստոնիա[2] |
| Մասնագիտություն | բանաստեղծ և գրող |
| Լեզու | իդիշ |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} Լիտվա[6], .svg){kind=small} ԽՍՀՄ և .svg){kind=small} Լեհաստան |
| Անդամակցություն | Միացյալ պարտիզանական կազմակերպություն |
 Hirsh Glick Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն խմբագրել
Ծնվել է աղքատ ընտանիքում, 1938 թվականին նա ստիպված դադարեցրել է դպրոցական ուսումը ֆինանսական դժվարությունների պատճառով։ Նա աշխատել է որպես գործակատար, ապա բանվոր ստվարաթղթի գործարանում։ Նա 1935 թվականից ստեղծագործել է եբրայերեն, ապա գրել է իդիշով «Յունգ Վիլնե» գրական խմբակի ազդեցությամբ[7]։ 1940-1941 թվականներին նրա բանաստեղծությունները տպագրվել են «Վիլներ Էմես» թերթում, Վիլնյուսի «Շտալ» («Շողեր») ամսագրում և Կաունասի «Նայե Բլետեր» («Նոր էջեր») պարբերականում։ Մի խումբ գործընկերների հետ հիմնել է «Յունգվալդ» ամսագիրը («Շիվ»)։
1941 թվականին հայտնվել է Վիլնյուսի գետտոյում։ Այնտեղ նա ակտիվորեն մասնակցել է ընդհատակյա գործունեությանը (Պարտիզանական միացյալ կազմակերպություն) և շարունակել բանաստեղծություններ գրել։ 1942 թվականին նա գրել է «Շտիլ դը Նախտ» («Գիշերը հանգիստ է») երգի տեքստը, որ նվիրված է պարտիզան Իցիկ Մացկևիչի ու Վիտկա Կեմպների հաջող մարտական գործողությանը, որի արդյունքում պայթեցվել էր գերմանական ռազմական էշելոնը Վիլնյուսի մոտ։ Գետտոյում Գլիկը գրել է իր ամենահայտնի երգը՝ «Զոտ նիտ կեյնմոլ» («Երբեք մի ասա»), որը դարձել է Պարտիզանական միացյալ կազմակերպության հիմնը։
1943 թվականի հոկտեմբերին գետտոյի լուծարման ժամանակ նա փորձել է փախչել, սակայն բռնվել է և ուղարկվել Էստոնիայի Գոթֆիլդ ճամբար։ 1944 թվականի ամռանը նա փախել է ճամբարից, և հավանաբար բռնվել է ու սպանվել։
Պարտիզանական հիմն խմբագրել
«Մի՛ ասա, որ դու գնում ես վերջին ճանապարհը» (իդիշ՝ זאָג ניט קיינמאל, אז דו גייסט דעם לעצטן וועג) պարտիզանական հիմնը,որը հայտնի է նաև որպես «Հրեա պարտիզանների օրհներգ», գրվել է 1942 թվականին Պոկրաս եղբայրների գրած մեղեդու հիման վրա։ ԽՍՀՄ-ում հրեա պարտիզանների հիմն առաջին անգամ տպագրվել է 1946 թվականին Ա. Սուցկևերի «Ֆուն Վիլներ գետտո» («Վիլենի գետտո») գրքում («Դեր Էմես» հրատարակչություն)։ Այն թարգմանվել է տասնյակ լեզուներով։ Օրհներգի կատարողների շարքում եղել է Պոլ Ռոբսոնը, որն իդիշով կատարել է այն 1946 թվականին Մոսկվայում տեղի ունեցած իր հայտնի համերգի ժամանակ, որ անցկացվել է «կոսմոպոլիտիզմի դեմ պայքարի» ընթացքում[8]։
Օրհներգի տեքստը փորագրված է Բաթ Յամում հրեա պարտիզաններին նվիրված հուշարձանի վրա։
Ամեն տարի Վարշավայի գետտոյում տեղի ունեցած ապստամբության օրը նշելիս Լեհաստանի բանակի երգչախումբն այն կատարում է իդիշով[9]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 https://sztetl.org.pl/pl/biogramy/2716-glik-hirsz
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 https://www.jhi.pl/psj/Glick_(Glik)_Hirsz_(Hersz)
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Digital Library for Dutch Literature (նիդերլ.) — 1999.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Swartz A. Open Library — 2007.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Faceted Application of Subject Terminology
- ↑ LIBRIS — 2012.
- ↑ Гирш Глик на yiddishmusic.jewniverse.info (ռուս.)
- ↑ Zog Nit Keyn Mol — Hirsh Glick — sung by Paul RobesonԿաղապար:Ref-yi
- ↑ Левин А. «Гирш Глик. Гимн еврейских партизан». Заметки по еврейской истории. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 1-ին. Վերցված է 2011 թ․ դեկտեմբերի 1-ին.
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Гирш Глик (1921—1944)
- Гирш Глик: Гимн еврейских партизан, «Заметки по еврейской истории» № 27 21 апреля 2003 года
- Гимн еврейских партизан Արխիվացված 2005-02-23 Wayback Machine, «Народ мой» № 12 (209) 30.06.1999
- Հրեա պարտիզանների հիմնը Խավա Ալբերշնեյնի կատարմամբ (իդիշ)
- Переводы и аудиозаписи: [1] [2] [3](չաշխատող հղում)
- Shtil Di Nakht Is Oysgeshternt
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Գիրշ Գլիկ» հոդվածին։ |