Գազանորսը (վեպ)
«Գազանորսը, կամ պատերազմի առաջին արահետը» (անգլ.՝ The Deerslayer, or The First Warpath)՝ Ջեյմս Ֆենիմոր Կուպերի առաջին (շարքի ներքին ժամանակագրության տեսանկյունից) գիրքը Հյուսիսային Ամերիկայի գաղութացման մասին, որը գրվել է 1841 թվականին։ Բազմիցս էկրանավորվել է աշխարհի տարբեր երկրներում, այդ թվում նաև Խորհրդային Միությունում։
Գազանորսը անգլ.՝ The Deerslayer: or, The First War‐Path. | |
|---|---|
 Խորհրդային Միության նամականիշ «Գազանորսը» վեպին նվիրված պատկերազարդմամբ | |
| Ենթավերնագիր | Պատերազմի առաջին արահետը |
| Հեղինակ | Ջեյմս Ֆենիմոր Կուպեր |
| Տեսակ | գրական ստեղծագործություն |
| Ժանր | արկածային և պատմական գեղարվեստական գրականություն |
| Բնօրինակ լեզու | անգլերեն |
| Կերպար(ներ) | Չունգաչգուկ և Նատանիել Բամպո |
| Ստեղծման տարեթիվ | 1841 |
| Նկարագրում է | Նյու Յորք |
| Շարք | Կաշվե գուլպա |
| Նախորդ | Հետախույզը |
| Երկիր | .svg){kind=small} ԱՄՆ |
| Հրատարակման տարեթիվ | 1841 |
| Թարգմանիչ հայերեն | Թ. Գրից |
| Թվային տարբերակ | projekt-gutenberg.org/cooper/wildtoet/wildtoet.html |
 The Deerslayer Վիքիպահեստում | |
Սյուժեն խմբագրել
1744 թվական[1]։ Պատահականորեն իրար հանդիպած երկու լրիվ տարբեր մարդիկ՝ Հարրի Մարչը՝ Անհանգիստ մականունով, ու երիտասարդ որսորդ Նատի Բամպոն՝ Գազանորս մականունով, ուղևորվում են դեպի Առկայծող հայելի կոչվող լիճ։ Գազանորսը պետք է օգներ իր ընկեր մոհիկան Չինգաչգուկին հուրոնների ձեռքից ազատել իր սիրելիին՝ Ուա-թա-Ուային, իսկ Հարրին ապարդյուն փորձում է հասնել գեղեցկուհի Ջուդիտ Հաթերին, ով այդ լճում ապրում էր քրոջ ու ծեր հոր[2]՝ Թոմասի հետ։
Հուրոնների ցեղի հետ բախումների ժամանակ Գազանորսը նոր մականուն է ստանում` Բազեի աչք։ Չինգաչգուկին հաջողվում է ազատել Ուա-թա-Ուային։ Հեթի Հաթերը զոհվում է թափառող փամփուշտից։ Թոմաս Հաթերը կենդանի զրկվում է գլխամաշկից։ Հուրոնների ամբողջ ցեղը ոչնչացվում է։
Հերոսներ խմբագրել
- Նատանիել Բամպո (Գազանորս) — գլխավոր հերոս, որսորդ, հնդկացիների գիտակ։
- Հարրի Մարչ (Անհանգիստ) — 26-28 տարեկան երիտասարդ` 6 ֆուտ և 4 դյույմ հասակով, թիկնեղ, բարի ու գեղեցիկ դեմքով, կոպիտ շարժուձևով։
- Չինգաչգուկ — մոհիկան ցեղի հնդկացի։
- Ուա-թա-Ուա — դելավար ցեղի հնդկուհի։ Չինգաչգուկի սիրելին։ Առևանգված էր հուրոնների կողմից։
- Ջուդիտ Հաթեր (ավագ) — աղջիկների մայրը։ Մահացել է վեպում նկարագրված իրադարձություններից երկու տարի առաջ։ Թաղված է լճում։
- Ջուդիտ Հաթեր (կրտսեր) — 19-ամյա աղջիկ[3], Հաթեր քույրերից ավագը։ Աշխույժ է, պերճախոս, խոհուն, խորամանկ, գեղեցիկ, ունայն։ Հնդիկների կողմից ստացել է «Վայրի վարդ» մականունը, ինչը ստույգ գնակարագրում է նրա ներքինն ու արտաքինը։
- Հեթի Հաթեր — Հաթեր քույրերից կրտսերը։ Մոհոկե նավատորմի սպաները նրան տվել էին «Այդպես է ցույց տալիս կողմնացույցը» կեղծանունը, իսկ հնդիկները նրան «Խոնարհված շուշան»[4] էին ասում խելապակասության պատճառով։ Բարեպաշտ է, հեզ, միամիտ, պարզամիտ։
- Թոմաս Հաթեր — Երիտասարդ ժամանակ Քիդդա անունով ծովահենի մտերիմ ընկերն էր։ 15 տարի լճում ապրելու պատճառով ստացել էր «Լողացող Թոմ» և «Ջրային առնետ» մականունները։ Պահանջում էր, որ իրեն համարեն լճի միակ տիրակալ։ Լճի կենտրոնում լողացող տուն էր կառուցել, որը կոչվում էր «Ջրային առնետի ամրոց», ու տապան, որի կառուցման համար օգտագործել էր հարթահատակ զբոսանավ[5]։
- Ռայվենոկ — «Պառակտված կաղնի», հուրոնների առաջնորդներից մեկը։
Արտաքին հղումներ խմբագրել
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ «Այս ստեղծագործության մեջ նկարագրված իրադարձությունները տեղի են ունեցել 1740-ից 1745 թվականներին» (Ֆենիմոր Կուպեր «Գազանորսը», էջ. 12).
- ↑ Վեպի վերջում պարզվում է, որ Թոմաս Հաթերը աղջիկների խորթ հայրն է
- ↑ «Ջուդիտն արդեն տղամարդկանց ուշադրության կենտրոնում էր, երբ նա ընդամենը 15 տարեկան էր, այսնքն դեռևս հինգ տարի առաջվանից» (Ֆենիմոր Կուպեր «Գազանորսը», 2009, էջ 20)
- ↑ Ֆենիմոր Կուպեր «Գազանորսը», 2009, էջ 21-22
- ↑ Ֆենիմոր Կուպեր «Գազանորսը», 2009, էջ 52
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Գազանորսը (վեպ)» հոդվածին։ |