Բռնակոթ (գյուղ)
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Բռնակոթ (այլ կիրառումներ)
Բռնակոթ, գյուղ Հայաստանի Սյունիքի մարզի Սիսիան համայնքում[1]։
| Գյուղ | |||
|---|---|---|---|
| Բռնակոթ | |||
| Երկիր |  Հայաստան | ||
| Մարզ | Սյունիքի մարզ | ||
| Համայնք | Սիսիան համայնք[1] | ||
| Մակերես | 51,53 կմ² | ||
| ԲԾՄ | 1700 մ | ||
| Պաշտոնական լեզու | հայերեն | ||
| Բնակչություն | 1960[2] մարդ (2011) | ||
| Ազգային կազմ | Հայեր | ||
| Կրոնական կազմ | Հայ Առաքելական եկեղեցի | ||
| Տեղաբնականուն | բռնակոթցի | ||
| Ժամային գոտի | UTC+4 | ||
| |||
Անուն խմբագրել
Տարբեր դարերում բնակավայրը կոչվել է Բռնակոթ, Բռնաուտ, Բրնաութ, Բռնակուտ, Մելիք Թանգու գյուղ։ Ռուսական կայսրության ժամանակաշրջանում բնակավայրը կոչվել է Փիրնաուտ[3]։
Ըստ ժողովրդական ստուգաբանության գյուղի անունը առաջացել է Բուռն (բուռնեցիներ), Կոթ (կոթեցիներ) անունների միացումից։
Աշխարհագրություն խմբագրել
Բռնակոթը գտնվում է Որոտան գետի աջ կողմում՝ սարահարթի վրա, ծովի մակերևույթից 1680-1740 մ բարձրության վրա։ Հեռավորությունը Սյունիքի մարզի մարզկենտրոն Կապան քաղաքից ճանապարհով կազմում է մոտ 108 կմ, Սիսիան քաղաքից հեռու է 2-3 կմ դեպի հարավ-արևմուտք։
Պատմություն խմբագրել
Բռնակոթը մտել է Մեծ Հայքի Սյունիք աշխարհի Ծղուկ գավառի կազմի մեջ և ըստ հին հարկացուցակի Տաթևի վանքին վճարում էր 12 միավոր հարկ։
Բռնակոթը իշխանանիստ-մելիքանիստ գյուղ է՝ Մելիք-Թանգյան իշխանական տան նստավայրը։
Պատմամշակութային հուշարձաններ խմբագրել
Բռնակոթ գյուղի տարածքում առկա են բազմաթիվ պատմամշակութային հուշարձաններ, որոնց մի մասը 2005 թվականի դրությամբ հաշվառված են պետության կողմից[4]։ Պետության կողմից հաշվառված պատմամշակութային հուշարձանների ցանկում առկա են 17 միավոր հուշարձանախումբընդհանուր 64 անուն հուշարձան[4]։
Բնակչություն խմբագրել
Համաձայն 2011 թվականին Հայաստանում անցկացված մարդահամարի արդյունքների՝ Բռնակոթի մշտական բնակչությունը կազմել է 1960, առկա բնակչությունը՝ 1640 մարդ[2]։ Գյուղի բնակչույթունը բոլոր ժամանակներում եղել են հայեր[5], որոնց մեծ մասը տեղաբնակներ են, իսկ մի մասի նախնիները տարբեր ժամանակներում այստեղ են տեղափոխվել Արցախից[6]։ Ստորև ներկայացված է Բռնակոթ գյուղի բնակչության թվային փոփոխությունն ըստ տարիների[5][6].
| Տարի | 1831 | 1873 | 1897 | 1926 | 1959 | 1970 | 1979 | 1989 | 2001 | 2011 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Բնակիչ | 263 | 1213 | 2137 | 2046 | 1823 | 1981 | 1931 | 1868 | 2103[7] | 1960[2] |
Նշանավոր բռնակոթցիներ խմբագրել
Բռնակոթում են ծնվել մեծանուն պատմաբան Նիկողայոս Ադոնցը, Ներսես արքեպիսկոպոս Մելիք Թանգյանը, Հր. Ադոնցը, Հր. Քարամյանը, Սովետական Միության հերոսներ Սամսոն Մկրտումյանը, Լիպարիտ Իսրայելյանը։ Գյուղը տվել է Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի 4 հերոսներ, Արցախյան պատերազմի մասնակից հերոս Վուրգ Ոսկանյանը, պատմաբան, արևելագետ, Արևելագիտության ինստիտուտի Թուրքիայի բաժնի վարիչ Երվանդ Սարգսյանը, պատմաբան, հայագետ, մանկավարժ Տաճատ Սահակյանը, բազմաթիվ այլ գիտնականներ, մշակույթի և պետական գործիչներ։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 Տեղեկություններ Սիսիան համայնքի մասին Սյունիքի մարզի մարզպետարանի կայքում, (արխիվացված 27․11․2023 թվական)։
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2011 թ Հայաստանի մարդահամարի արդյունքները
- ↑ «Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան», հտ 5, էջ 264
- ↑ 4,0 4,1 Հայաստանի կառավարության կառավարության որոշում 29 դեկտեմբերի 2005 թվականի N 2322-Ն Հայաստանի Հանրապետության Սյունիքի մարզի պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների պետական ցուցակը հաստատելու մասին,] (էլեկտրոնային տարբերակը arlis.am կայքում )։
- ↑ 5,0 5,1 Զավեն Կորկոտյան, «Խորհրդային Հայաստանի բնակչությունը վերջին հարյուրամյակում (1831-1931)»
- ↑ 6,0 6,1 «Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան», հտ. 1, էջ 738
- ↑ 2001 թ Հայաստանի մարդահամարի արդյունքները