Բռնաբարություն

Բռնաբարություն, սեռական բռնության տեսակ, որը, որպես կանոն, ենթադրում է մեկ կամ մի քանի անձանց կողմից սեռական հարաբերություն ունենալ մեկ այլ անձի հետ՝ առանց վերջինիս համաձայնության։ Բռնաբարությունը սեռական հանցագործություններից մեկն է, որի ճշգրիտ սահմանումը կարող է տարբերվել պետությունների օրենսդրություններում։ Սովորաբար բռնաբարությունը բնորոշվում է որպես անօգնական վիճակում գտնվող զոհի հետ կատարված սեռական հարաբերություն (անգիտակից վիճակ, ուժեղ ալկոհոլային հարբեցողություն, հոգեկան խանգարում, մանկություն, ֆիզիկական թուլություն)՝ օգտագործելով ֆիզիկական բռնություն կամ դրա կիրառման սպառնալիք, հոգեբանական ճնշում, տնտեսական, հոգեբանական կամ այլ կախվածություններ։

Բժշկական և հոգեբանական հարցեր խմբագրել

Բռնաբարողների մոտիվացիան խմբագրել

Տարածված համոզմունքը, որ բռնաբարություն կատարող հանցագործը անում է սեռական բավարարվածություն ստանալու համար, լուրջ ուսումնասիրությունների արդյունքում հաստատում չի գտել։

Այսպիսով, հայտնաբերված բռնաբարողների ուսումնասիրությունները ցույց են տվել, որ նրանց մեծ մասը բռնաբարության արդյունքում շատ քիչ կամ ընդհանրապես ոչ մի սեռական հաճույք է ստանում։

Բռնաբարության ընթացքում սեքսն ինքնին հանցագործների մոտ հիասթափություն և նույնիսկ զզվանք է առաջացնում։ Երբ բռնաբարողները խոսում են բռնաբարության հաճույքի մասին, դա ագրեսիայի հաճույքն է և զոհի, նրա գործողությունների և կյանքի նկատմամբ իշխանության զգացումը։ Հարցված բռնաբարողներից մեկի խոսքով՝ «ինձ հաճույք էր պատճառում գիտակցությունը, որ նա ոչինչ չի կարող անել»։

- A. Nicholas Groth with H. Jean Birnbaum, Men Who Rape: The Psychology of the Offender^[1]

Հետազոտությունները ցույց են տալիս, որ բռնաբարողների հիմնական դրդապատճառը զոհի նկատմամբ իշխանության ձգտումն է կամ նրա վրա իրենց զայրույթը վերացնելու ցանկությունը։ Հենց այդ պատճառով բռնաբարողների մեծ մասը չի ձգտում ընտրել իրենց համար առավել գրավիչ զոհին. նրանք ընտրում են այնպիսի հանգամանքներ, որոնք թույլ կտան նրանց կատարել հանցագործություն և մնալ անպատիժ^[2]։

Գործոնները, որոնք մեծացնում են մարդկանց բռնաբարության ռիսկը, ներառում են ալկոհոլի և թմրանյութերի օգտագործումը, նրանց կողմից կատարված բռնաբարության համար պատասխանատվությունը զոհի վրա դնելու հավանականությունը, զոհի վրա բռնաբարության հետևանքների մասին անբավարար տեղեկացվածությունը, իմպուլսիվությունը և հակասոցիալական հակումները, կնատյացությունը (միզոգինիա) կամ տղամարդկանց նկատմամբ արհամարհական վերաբերմունքը (միզանդրիա), հանցավոր խմբին պատկանելը, սեռական ագրեսիվ մարդկանց հետ բարեկամությունը, մանկության տարիներին սեռական բռնության ենթարկվելը, ինչպես նաև մանկությունը պատրարխալ կամ մատրիարխալ ընտանիքում^[3]։

2001 թվականին Մարշալի և այլոց կողմից կատարված ուսումնասիրությունը ցույց է տվել, որ տղամարդ բռնաբարողները ավելի քիչ կարեկցանք են ցուցաբերում սեռական բռնության ենթարկված կանանց նկատմամբ և ավելի շատ թշնամանք կանանց նկատմամբ, քան ոչ սեռական հանցագործություն կատարած հանցագործները, ինչպես նաև քան ոչ հանցագործ տղամարդիկ և կանայք^[4]։

Բռնաբարության՝ որպես զայրույթի և զայրույթի արտահայտման միջոց, վառ օրինակ է «ուղղիչ բռնաբարությունը», որը լայն տարածում է գտել, մասնավորապես, Հարավաֆրիկյան Հանրապետությունում (Հարավային Աֆրիկայի Հանրապետություն)՝ տղամարդկանց կողմից լեսբուհիների բռնաբարությունը՝ նպատակ ունենալով փոխելով զոհերի «սխալ» միասեռական կողմնորոշումը դեպի «ճիշտ» հետերոսեքսուալ։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ Groth, Nicholas Men Who Rape: The Psychology of the Offender. — New York: Plenum Press, 1980. «Архивированная копия». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 6-ին. Վերցված է 2015 թ․ օգոստոսի 16-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
↑ Роден М., Абарбанэл Г. Как это бывает. Сексуальные преступления и изнасилование. — М.: ЭТИПАК, 2011.
↑ Nancy A. Crowell, Ann Wolbert Burgess, National Research Council (U.S.). Panel on Research on Violence Against Women, National Research Council (U.S.). Committee on Law and Justice, National Research Council (U.S.). Commission on Behavioral and Social Sciences and Education {{{заглавие}}}. — National Academies Press, 1996. — 225 p. — ISBN 9780309054256
↑ Marshall W. L., Moulden H. Hostility toward women and victim empathy in rapists(անգլ.) // Կաղապար:Нп3 : journal. — 2001. — Т. 13. — № 4. — С. 249—255. — doi:10.1177/107906320101300403 — PMID 11677926.

[1] Groth, Nicholas Men Who Rape: The Psychology of the Offender. — New York: Plenum Press, 1980. «Архивированная копия». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 6-ին. Վերցված է 2015 թ․ օգոստոսի 16-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)

[2] Роден М., Абарбанэл Г. Как это бывает. Сексуальные преступления и изнасилование. — М.: ЭТИПАК, 2011.

[na_crowell-3] Nancy A. Crowell, Ann Wolbert Burgess, National Research Council (U.S.). Panel on Research on Violence Against Women, National Research Council (U.S.). Committee on Law and Justice, National Research Council (U.S.). Commission on Behavioral and Social Sciences and Education {{{заглавие}}}. — National Academies Press, 1996. — 225 p. — ISBN 9780309054256

[Marshall2001-4] Marshall W. L., Moulden H. Hostility toward women and victim empathy in rapists(անգլ.) // Կաղապար:Нп3 : journal. — 2001. — Т. 13. — № 4. — С. 249—255. — doi:10.1177/107906320101300403 — PMID 11677926.

[1]

[2]

[3]

[4]