Բլանկիզմ
Բլանկիզմ (ֆր.՝ blanquisme), քաղաքական հոսանք XIX-րդ դարի Ֆրանսիայի հեղափոխական շարժման մեջ՝ Լուի Օգյուստ Բլանկիի անվամբ։ Բլանկիզմը ենթադրում էր, որ սոցիալիստական հեղափոխությունը պետք է իրականացվի խիստ կազմակերպված և գաղտնի դավադիրների՝ համեմատաբար փոքր խմբի կողմիc, որից հետո էլ պետք է սահմանվեր այսպես կոչված հեղափոխական դիկտատուրան[1]։ Բլանկիստները նախապատվությունը տալիս էին պրակտիկ գործողություններին։
Հաշվի չառնելով հեղափոխական իրադրության առկայությունը՝ բլանկիզմը շեշտը դնում էր հարվածի հանկարծակիության վրա։ Վլադիմիր Լենինը հոսանքի վերաբերյալ նշել է, որ «բլանկիզմը վարձու ստրկությունից մարդկության ազատագրում է սպասում ոչ թե պրոլետարիատի դասակարգային պայքարի միջոցով, այլ ինտելիգենտ ոչ մեծ փոքրամասնության դավադրության միջոցով»։ Բլանկիստները ազդեցիկ դիրք ունեին Փարիզի կոմունայում և դրա խորհրդում։
Բլանկիստները գործուն դեր են խաղացել նաև առաջին Ինտերնացիոնալի գոյության վերջին շրջանում։ Բլանկիստները դեմ են արտահայտվել կառավարության մեջ մտած Ալեքսանդր Միլերանին[2]։
Առաջին համաշխարհային պատերազմի (1914-1918) տարիներին բլանկիստների ղեկավարները շովինիստական պաշտպանողական դիրք գրավեցին։ Վայանի մահով (1915) բլանկիստական ուղղությունը դադարեց գոյություն ունենալուց։ Բլանկիզմի ազդեցությունը կրել են նաև այլ երկրների հեղափոխական գործիչներ, այդ թվում՝ որոշ ռուս նարոդնիկներ (Պյոտր Տկաչյով և այլք)։
Տես նաև խմբագրել
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ "Blanquism" Արխիվացված 2017-06-29 Wayback Machine. վերցված է՝ ապրիլի 8, 2021.
- ↑ Жуков Н. Н.. Воспоминания о Марксе и Энгельсе — Фридрих Энгельс и Карл Маркс Собрание сочинений
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Սովետական մեծ հանրագիտարան(ռուս.)
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 2, էջ 451)։ 
|