Վիքիպեդիա

Բերատ

Բերատ (ալբ․՝ Berati, պատկերավոր անվանվում է «Ալբանական Բելգրադ[1]»), քաղաք Ալբանիայի հարավային մասում, Օսումի գետի հովտում, երկրի մայրաքաղաք Տիրանայից 70 կիլոմետր դեպի հարավ։ Զբաղեցնում է 379,98 կմ² տարածք[2]։ Ըստ 2011 թվականի հունվարի 1-ի տվյալների՝ Բերատի բնակչությունը կազմել է 36 496[3]։ Քաղաքը Բերատի գավառի և Բերատի շրջանի վարչական կենտրոնն է[4][5]։ 2008 թվականի հուլիսին Հին Բերատն ընդգրկվել է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության օբյեկտների ցանկում։

Քաղաք
Բերատ
ալբ․՝ Berati
Զինանշան

Բերատը և Տոմոր լեռը հետևում
ԵրկիրԱլբանիա Ալբանիա
ԳավառԲերատի գավառ
ՇրջանԲերատի շրջան
ՀամայնքԲերատի համայնք
ՔաղաքապետՖադիլ Նասուֆի
Հիմնադրված էմ. թ. ա. 314 թ.
Այլ անվանումներԱնտիպատրեա, Պուլքերիոպոլիս, Բելիգրադ
Մակերես6.3 կմ²
ԲԾՄ58 մ
Պաշտոնական լեզուԱլբաներեն
Բնակչություն70․830 մարդ (2009)
Խտություն10,317 մարդ/կմ²
Ազգային կազմալբանացիներ
Կրոնական կազմմուսուլմաններ, ուղղափառներ
Տեղաբնականունբերատցի
Ժամային գոտիUTC+1 և UTC+2
Հեռախոսային կոդ32
Փոստային դասիչ5001-5006
Ավտոմոբիլային կոդBR
Պաշտոնական կայքbashkia-berat.net (ալբ.)
Բերատ (Ալբանիա)##
Բերատ (Ալբանիա)

Բերատի սլավոնական տեղանունները խմբագրել

Մի ժամանակ Բերատը կոչվել է Սվետիգրադ[6] և Բելգրադ[7][8][9],, իսկ համայնքի կազմում ընդգրկված բնակավայրերից մեկը մինչ օրս պահպանել է սլավոնական Գորիցա անվանումը[10][11]։ Բերատի մերձակայքում կա սլավոնական անվանումով ևս մեկ բնակավայր՝ Վոդիցե գյուղը։ Բուն քաղաքում էլ գործում է Свете Тројице (Սուրբ Երրորդության) եկեղեցին։

Տեսարժան վայրեր խմբագրել

  • Ազգագրության թանգարան,
  • Դմիտրի Սոլունսկու տաճար,
  • Օնուֆրիի սրբապատկերների թանգարան,
  • «Էդվարդ Լիր» պատկերասրահ,
  • Բերատի բերդ (13-րդ դար),
  • Բլկերերնեայի Սուրբ Մարիամ եկեղեցի (13-րդ դար, Նիկոլաս Նեոկաստրեի 1578 թվականի որմնանկարներ),
  • Սուրբ Միքայել եկեղեցի (16-րդ դար),
  • Սուրբ Երրորդության եկեղեցի (14-րդ դար),
  • Ավետարանականների եկեղեցի (16-րդ դար),
  • Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի (1787, փորագրված 19-րդ դարի փայտե պատկերասրահ),
  • Կապարային մզկիթ (1555 թվական),
  • Թագավորական մզկիթ (1512 թվական),
  • Գորիցայի կամուրջ Օսումի գետի վրա (1780 թվական)։

Ուշագրավ փաստեր խմբագրել

14-րդ դարի վերջին Բերատի մերձակայքում՝ Սաուրյան դաշտում ալբանացիներն ու սերբերն ազատագրական մարտեր են մղել թուրք զավթիչների դեմ։

1896 թվականի նոյեմբերի 17-ին՝ Ալբանիայի հարցով առաջին գաղտնի խորհրդաժողովի ժամանակ Ավստրիան ծրագրել էր Բերատը դարձնել նորաստեղծ պետության վարչական կենտրոնը[12]։

19-րդ դարավերջին Բերատում գործել է ընդամենը մեկ դպրոց, որը բացել էին ռումինացիները՝ ի նպաստ իրենց քաղաքական նկատառումների քարոզչություն իրականացնելու նպատակով։ Բայց նրանց ջանքերը սպասված արդյունքը չեն տվել, ու դպրոցը կարճ ժամանակ անց փակվել է[13]։

Քանի որ Բերատը դարերի ընթացքում կրել է բազմաթիվ քաղաքակրթությունների, պետությունների, դավանանքների, մշակույթների ազդեցությունը, այստեղ պահպանվել են պատմաճարտարապետական տասնյակ հուշարձաններ, որոնց շնորհիվ քաղաքը ճանաչվել է որպես Ալբանիայի ամենագեղեցիկ բնակավայրերից մեկը։ Ամենահին կառույցները վերաբերում են մեր թվականությունից առաջ չորրորդ դարին։ Պահպանվել են նաև բյուզանդական ժամանակների եկեղեցիներ, օսմանյան կայսրության կազմավորման շրջանի մզկիթներ, 18-19-րդ դարերի բալկանյան ճարտարապետության նմուշ հանդիսացող բազմաթիվ շինություններ, միջնադարյան ամրոց և այլն։ 1960-ական թվականներից քաղաքի կենտրոնը հռչակվել է որպես հուշարձանային գոտի։

Քույր քաղաքներ խմբագրել

Պատկերասրահ խմբագրել

Կլիմա խմբագրել

Բերատին ու նրա մերձակայքին բնորոշ է միջերկրածովյան կլիման։

Բերատ (1991 - 2010)ի կլիմայական տվյալները
Ամիս հունվ փետ մարտ ապր մայ հուն հուլ օգոս սեպ հոկ նոյ դեկ Տարի
Ռեկորդային բարձր °C (°F) 25
(77) 		27
(81) 		29
(84) 		34
(93) 		38
(100) 		43
(109) 		44
(111) 		43
(109) 		42
(108) 		35
(95) 		30
(86) 		28
(82) 		44
(111)
Միջին բարձր °C (°F) 14.4
(57.9) 		15.3
(59.5) 		17.1
(62.8) 		22
(72) 		25.3
(77.5) 		30.4
(86.7) 		33.4
(92.1) 		33.6
(92.5) 		29.2
(84.6) 		24
(75) 		20
(68) 		15.8
(60.4) 		23.38
(74.08)
Միջին ցածր °C (°F) 2.0
(35.6) 		2.1
(35.8) 		4.2
(39.6) 		10
(50) 		13
(55) 		17.8
(64) 		20.3
(68.5) 		20.0
(68) 		17.0
(62.6) 		12.5
(54.5) 		9.3
(48.7) 		3.5
(38.3) 		10.98
(51.72)
Ռեկորդային ցածր °C (°F) −10
(14) 		−9
(16) 		−4
(25) 		−1
(30) 		3
(37) 		8
(46) 		14
(57) 		12
(54) 		6
(43) 		0
(32) 		−3
(27) 		−8
(18) 		−10
(14)
Տեղումներ մմ (դյույմ) 145
(5.71) 		152
(5.98) 		108
(4.25) 		97
(3.82) 		65
(2.56) 		20
(0.79) 		4
(0.16) 		5
(0.2) 		30
(1.18) 		80
(3.15) 		190
(7.48) 		198
(7.8) 		1094
(43,08)
աղբյուր: METEOALB Weather Station

Անվանի անձինք խմբագրել

Քաղաքական գործիչներ

Ռազմական գործիչներ

Ֆիզիկոսներ

  • Աֆերդիտա Վևեչկա Պրիֆտայ, ալբանացի ֆիզիկոս։

Կինոգործիչներ

  • Կոզմա Դուշի, ալբանացի հնչյունավորող դերասան։

Երաժիշտներ

Կրոնական գործիչներ

  • Քրիստոֆեր Ալբանացի, Ալբանիայի ինքնավար ուղղափառ եկեղեցու առաջնորդ 1937 թվականից մինչև 1948 թվականը։

Մարզիկներ

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ Kozennův Zeměpisný atlas pro školy střední, str. 31
  2. ↑ http://aam.org.al/en/bashkia-berat/%7Ctitel=Bashkia(չաշխատող հղում) Berat – Albanian Association of Municiplatilies|hämtdatum=2018-09-25|verk=aam.org.al}}
  3. ↑ http://www.instat.gov.al/media/3059/1__berat.pdf%7Ctitel=CENSUSI(չաշխատող հղում) I POPULLSISË DHE BANESAVE: Berat 2011|hämtdatum=2018-09-25|sid=84}}
  4. ↑ https://www.ne.se/uppslagsverk/encyklopedi/l%C3%A5ng/berat%7Ctitel=Berat(չաշխատող հղում) - Uppslagsverk - NE.se|hämtdatum=2018-02-24|verk=www.ne.se|språk=sv}}
  5. ↑ |titel="Law nr. 115/2014" (PDF). Archived from the original (PDF) on 24 September 2015. Retrieved 2 June 2015.|url=https://web.archive.org/web/20150924085559/http://www.reformaterritoriale.al/images/presentations/Ligji%20ndarja%20territoriale_Fletore_zyrtare.pdf%7Cverk%3Dweb.archive.org%7Cdatum%3D2015-09-24%7Ch%C3%A4mtdatum%3D2019-08-22%7D%7D
  6. ↑ Сомијер, Виала. Историјско и политичко путовање у Црну Гору, стр. 365. Подгорица: ЦИД.
  7. ↑ Челеби, Евлија (1967). Путопис, стр. 76 (PDF). Сарајево: Свјетлост. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 18. 09. 2017-ին. Վերցված է 18. 09. 2017-ին.
  8. ↑ Орлић, црногорски годишњак, Из повјести Црногорске Арбанаске, стр. 31. Цетиње. 1866.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
  9. ↑ Орбини, Мавро (2006). Краљевство Словена, стр. 35, 67, 68, 70, 127... Београд: Sezam book.
  10. ↑ Гугл мапе, Берат, Горица.
  11. ↑ Гугл мапе, Берат, Горица.
  12. ↑ Толева, Теодора (2016). Утицај Аустроугарске империје на стварање албанске нације, 1896–1908, стр. 65. Београд: Филип Вишњић.
  13. ↑ Толева, Теодора (2016). Утицај Аустроугарске империје на стварање албанске нације, 1896-1908., стр. 191., 221. Београд: Филип Вишњић.

Գրականություն խմբագրել

  • Apollon Baçe, Aleksander Meksi și Emin Riza: Berat, son histoire et son architecture. Editions Encyclopediques, Tirana 1996.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

  ՅՈւՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգություն ,
օբյեկտ № 569
ռուս.. • անգլ.. • ֆր.
Վիքիճամփորդն ունի Beratին առնչվող զբոսաշրջային տեղեկատվություն։
 
 Բերատ
էջը Վիքիպահեստում
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Բերատ» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Բերատ&oldid=9545910» էջից