Բելիզ
| Այս հոդվածն աղբյուրների կարիք ունի։ Դուք կարող եք բարելավել հոդվածը՝ գտնելով բերված տեղեկությունների հաստատումը վստահելի աղբյուրներում և ավելացնելով դրանց հղումները հոդվածին։ Անհիմն հղումները ենթակա են հեռացման։ |
Բելիզ, պետություն Կենտրոնական Ամերիկայում՝ Յուկատան թերակղզու հարավարևելյան մասում։ Երկրի ափերը արևելքից ողողում է՝ Կարիբյան Ծովը, հարավային հատվածում Մայա լեռներն են գտնվում, որոնց առավելագույն բարձրությունը հասնում է մինչև 1122 մետրի, խոշոր գետերն են՝ Ռիո Օնդոն և Բելիզը։ Կլիման արևադարձային է։ Ամենամեծ քաղաքներն են՝ մայրաքաղաք Բելմոպանը, Բելիզ քաղաքը և Դանգրիգան, սահմանակից երկրներն են Մեքսիկան՝ հյուսիսից և Գվատեմալան՝ հարավարևմուտքից։
| Բելիզ Belize | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
 | |||||
| Կարգավիճակ | ինքնիշխան պետություն | ||||
| Ներառում է | Belize District?, Cayo District?, Corozal District?, Orange Walk District?, Stann Creek District? և Toledo District? | ||||
| Պետական լեզու | անգլերեն | ||||
| Մայրաքաղաք | Բելմոպան | ||||
| Պետական կարգ | սահմանափակ միապետություն և խորհրդարանական միապետություն | ||||
| Օրենսդիր մարմին | National Assembly? | ||||
| Երկրի ղեկավար | Չարլզ III | ||||
| Կառավարության ղեկավար | Ջոնի Բրիսենյո | ||||
| Մակերես | 22 966 կմ² | ||||
| Ազգաբնակչություն | ▲374 681 մարդ (2017)[1] | ||||
| Հիմն | Բելիզի օրհներգ | ||||
| Կարգախոս | Under the shade I flourish | ||||
| Հիմնադրված է | սեպտեմբերի 21, 1981 թ. | ||||
| Արժույթ | Belize dollar? | ||||
| Կենտրոնական բանկ | Central Bank of Belize? | ||||
| Ժամային գոտի | UTC-6 և America/Belize?[2] | ||||
| Հեռախոսային կոդ | +501 | ||||
| Ինտերնետ-դոմեն | .bz | ||||
| Մարդկային ներուժի զարգացման ինդեքս | 0,683[3] | ||||
| belize.gov.bz | |||||
Տնտեսություն խմբագրել
Տնտեսությամբ համարվում է թույլ զարգացած երկիր։ Այստեղ հիմնականում զբաղվում են գյուղատնտեսությամբ, մասնավորապես մշակում են՝ շաքարեղեք, կոկոսյան արմավենի, բրինձ, ցիտրուսներ և այլն։ Բացի այդ զբաղվում են նաև անասնապահությամբ, իսկ ափային գոտիներում լայն տարածում ունի ձկնորսությունը։ Տնտեսության գլխավոր ճյուղերից է նաև զբոսաշրջությունը։
Պատմություն խմբագրել
Եղել է Մեծ Բրիտանիայի տիրապետության տակ, սակայն մինչ Մեծ Բրիտանիայի տիրապետության տակ անցնելը այստեղ հաստատված են եղել իսպանացիները։ Անգլիացիները այստեղ հայտնվել են միայն 1638 թվականին և 1640 թվականից Բելիզը կոչել են՝ Բրիտանական Հոնդուրաս՝ այդպես անվանելով մինչև 1973 թվականը։ Բելիզի համար 1798 թվականի սեպտեմբերին տեղի ունեցավ ճակատամարտ՝ Իսպանիայի և Մեծ Բրիտանիայի միջև, որը տևեց մեկ շաբաթ, այս ճակատամարտը հայտնի է Սուրբ Գևորգի (անգլ.՝ St.George Caye) անունով։ Հակամարտության արդյունքում Մեծ Բրիտանիան հաստատեց իր իշխանությունը, և այս տարածքը 1862 թվականից պաշտոնապես համարեց իր գաղութային տարածք։ Բելիզը Միացյալ Թագավորությունից լիովին անկախացավ 1981 թվականի սեպտեմբերի 21-ին, երբ Միացյալ Թագավորության թագուհին Եղիսաբեթ II-ն էր։
Վարչական բաժանում խմբագրել
Վարչականորեն բաժանվում է 6 շրջանների․
| Շրջան | Վարչական կենտրոն | Տարածք (կմ²) | քառակուսի մղոն | Բնակչություն (2005) | 2 տառային աբրեվիատուրա | 3 տառային աբրեվիատուրա |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Բելիզ | Բելիզ (քաղաք) | 4,204 | 1,623 | 87,000 | BZ | BZD |
| Կայո | Սան Իգնասիո | 5,338 | 2,061 | 66,800 | CY | CYO |
| Կորոզալ | Կորոզալ | 1,860 | 718 | 35,500 | CZ | CZL |
| Օրինջ Ուոլք (շրջան) | Օրինջ Ուոլք | 4,737 | 1,829 | 47,000 | OW | OWK |
| Սթեն Քրիք | Դանգրիգա | 2,176 | 840 | 30,000 | SC | SCK |
| Տոլեդո | Պունտա Գորդա | 4,648 | 1,795 | 27,600 | TO | TOL |
Տես նաև խմբագրել
Ծանոթագրություններ խմբագրել
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 2, էջ 363)։ 
|
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Բելիզ» հոդվածին։ |