Ափրահատ
Ափրահատ (ասորերեն՝ ܐܦܪܗܛ, հին հունարեն՝ Ἀφραάτης, մոտ 270 - մոտ 345, Ադիաբենե, Սասանյան Պարսկաստան), ասորի եկեղեցական գործիչ (հավանաբար եղել է եպիսկոպոս), վանական, ասորական ամենանշանավոր եկեղեցական հայրերից մեկը։ Նրա մասին շատ սակավ կենսագրական տվյալներ են պահպանվել։
| Ափրահատ լատին․՝ Aphraates | |
|---|---|
_(14590545527).jpg) | |
| Ծնվել է | 270 |
| Ծննդավայր | Ասորեստանի սատրապություն |
| Մահացել է | 346 |
| Մահվան վայր | Ադիաբեն |
| Քաղաքացիություն |  Սասանյան Պարսկաստան |
| Մասնագիտություն | գրող և վանական |
Աշխատություններ խմբագրել
Ափրահատից պահպանվել են 23 ճառեր՝ ասորերեն և հայերեն լեզուներով։ Հայ իրականության մեջ այս ճառերը հայտնի են Հակոբ Մծբնացու[1], իսկ որոշ դեպքերում էլ Հայոց Կաթողիկոս Արիստակես Ա-ի անուներով[2]։ 1-10 ճառերը, որոնք գրվել են 337 թվականին, նվիրված են հավատքին (1), սիրուն (2), պահքին (3), աղոթքին (4), պատերազմին (5), Ուխտի որդիներին (6), ապաշխարությանը (7), մեռյալներից հարություն առնելուն (8), հնազանդությանը (9) և հոգևոր հովիվներին (10) վերաբերող զանազան հարցերին[3]։ 11-23 ճառերը գրվել են 344 թվականին և ունեն ընդգծված հակահուդայական բնույթ։ Այս ճառերում հեղինակն անդրադառնում է թլպատմանը (11), Զատիկին (12), Շաբաթին (13), աչալրջությանը (14), ուտելիքի զատմանը (15), հրեաների ընտրյալ ազգ լինելուն (16), Մեսիայի Աստծո Որդի լինելու հանգամանքին (17), կուսության (18), հրեաների վերստին միավորման (19), աղքատախնամության (20), հալածանքներին (21), մահվան և վերջին ժամանակներին (22), քրիստոնեական խորհրդանշան հանդիսացող խաղողի ողկույզին (23) վերաբերող խնդիրներին[4]։ Ափրահատն իր աշխատությունների մեջ հիմնականում օգտագործում է 2-րդ դարի ասորի աստվածաբան Տատիանոսի կողմից կազմած և «Դիատեսսարոն» անվանումն ստացած չորս Ավետարանների հիման վրա կազմված համապատումը։ Ըստ Ափրահատի՝ Աստվածաշնչի մաս չեն կազմում նորկտակարանյան Կաթողիկե թղթերը և Հայտնության գիրքը[5]։
Տես նաև խմբագրել
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Peter Bruns, Aphrahat der Persische Weise, in: Wassilios Klein (Hrsg.), Syrische Kirchenväter, Stuttgart 2004, S. 31.
- ↑ Aphrahat, Unterweisungen, Bd 1, Aus dem Syrischen übersetzt und eingeleitet von Peter Bruns, Freiburg 1991, S. 41.
- ↑ Aphrahat, Unterweisungen, Bd 1, Aus dem Syrischen übersetzt und eingeleitet von Peter Bruns, Freiburg 1991, S. 79-279.
- ↑ Aphrahat, Unterweisungen, Bd 2, Aus dem Syrischen übersetzt und eingeleitet von Peter Bruns, Freiburg 1991, S. 281-580.
- ↑ Aphrahat, Unterweisungen, Bd 1, Aus dem Syrischen übersetzt und eingeleitet von Peter Bruns, Freiburg 1991, S. 47-50.
Գրականություն խմբագրել
- Diana Juhl: Die Askese im Liber graduum und bei Afrahat: eine vergleichende Studie zur frühsyrischen Frömmigkeit. Wiesbaden: Harrassowitz, 1996.
- Peter Bruns: Das Christusbild Aphrahats des Persischen Weisen, Bonn: Borengässer 1990.
- Peter Bruns: Aphrahat der Persische Weise, in: Wassilios Klein (Hrsg.), Syrische Kirchenväter, Stuttgart 2004, S. 31.
- Leo Haefeli: Stilmittel bei Afrahat, Zürich 1932.
- Ignatius Ortiz de Urbina: Die Gottheit Christi bei Aphrahat, Rom 1933.