Արևելյան կիսագունդ
Արևելյան կիսագունդ, Երկրի կիսագունդն է, գտնվում է Գրինվիչի միջօրեականից արևելք և 180° միջօրեականից արևմուտք։ Արևելյան կիսագնդի միջօրեականները կոչվում են արևելյան երկայնություն։ Արևելյան կիսագնդի մաս են համարվում Եվրասիայի Գրինվիչից արևելք գտնվող մասը (բացի Չուկոտկա թերակղզու մի փոքր մաս), Աֆրիկայի, Անտարկտիդայի մեծ մասը, Հնդկական Օվկիանոսը, Ավստրալիան և Ատլանտյան ու Խաղաղ օվկիանոսների մասերը։
Բնակչություն խմբագրել
Երկրագնդի բնակչության 82% -ը ապրում է արևելյան կիսագնդում, իսկ 18% - ը՝ արևմտյան կիսագնդում[1]։
Աշխարհագրություն խմբագրել
Արևելյան կիսագնդի կենտրոնը գտնվում է Հնդկական օվկիանոսում՝ հասարակածի և արևելյան երկայնության 90-րդ միջօրեականի հատման կետում, Արևելահնդկական լեռնաշղթայում։ Կենտրոնին ամենամոտ ցամաքային տարածքը Սիմելու կղզին է 2°35′ հս․ լ. 96°05′ ավ. ե.HGЯO։
Արևելյան կիսագնդի հողային զանգվածն ավելի մեծ է քան արևմտյան կիսագնդինը, ինչպես նաև բնակավայրերն արևելյան կիսագնդում արևմտյանի համեմատ բավականին շատ են։
Այս կոնվենցիան հիմնադրվել է 1884 թվականին, Վաշինգտոնում կայացած Միջազգային միջօրեական համաժողովում, որտեղ ընդունվել են Կանադայի երկաթուղային ինժեներ սըր Սենդֆորդ Ֆլեմինգի ստանդարտ ժամանակի հասկացությունները։ Այս կիսագնդերը չեն համապատասխանում որոշակի մայրցամաքներին։ Արևմտյան Եվրոպայի, Արևմտյան Աֆրիկայի, Օվկիանիայի և Ռուսաստանի ծայրահեղ հյուսիս-արևելքի մասերը գտնվում են Արևմտյան կիսագնդում, առանձնացնելով այն մայրցամաքներից, որոնք "Արևելքի" և "Արևմուտքի" աշխարհաքաղաքական կառույցների մեծամասնության համար վիճելի են հանդիսանում։ Հետեւաբար, 20 ° W միջօրեականը և տրամագծորեն հակառակ 160°E հաճախ օգտագործվում են ոչ միայն ֆիզիկայում և նավարկությունում, որոնք ներառում են ոչ միայն եվրոպական և աֆրիկյան հիմնական հողերը, այլև ներառում է մի փոքր մասը հյուսիսարևելյան Գրենլանդիայի (սովորաբար համարվում է Հյուսիսային Ամերիկայի մասը) և բացառում մեծ մասը Արևելյան Ռուսաստանի և Օվկիանիայի (օրինակ, Նոր Զելանդիա)։ Մինչև գլոբալ ընդունումը, բազմաթիվ պարզմիջօրեականներ են տեղադրվել տարբեր երկրներում, որտեղ ժամանակը որոշվում է տեղական կեսօրին (այսպիսով՝ տեղական միջօրեական)։
Տես նաև խմբագրել
Ծանոթագրություններ խմբագրել
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Olson, Judy M. «Projecting the hemisphere Արխիվացված 2007-08-14 Wayback Machine», ch. 4 from Matching the map projection to the need Արխիվացված 2007-08-18 Wayback Machine.
- Robinson, Arthur H. & Snyder, John P., eds. 1997. Bethesda, MD: Cartography and Geographic Information Society, American Congress on Surveying and Mapping.
- Eastern Hemisphere. «Merriam-Webster’s Geographical Dictionary», 3rd ed. 2001. Springfield, MA: Merriam-Webster, Inc., p. 340.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Արևելյան կիսագունդ» հոդվածին։ |