Աստղալուսանկարչություն

Աստղալուսանկարչությունը, աստղագրությունը, աստղագիտական լուսանկարչությունը - աստղագիտական դիտարկումներ անցկացնելու մեթոդ են՝ հիմնվելով աստղագուշակների՝ երկնային մարմինները լուսանկարելու վրա։

Հեյլ-Բոպպի գիսաստղը գիշերային լանդշաֆտի ֆոնին:
Լուսնի գույնը: Ձեռք բերվել է բարդ մշակման և բազմաթիվ լուսանկարների համադրության արդյունքում, որոնք ի սկզբանե նկարահանվել են ТАЛ-250К վերամշակման աստղադիտակի կողմից:

Այն հետապնդում է երկու հիմնական նպատակ.

  • Հետազոտական։ Մարդկային աչքի վրա լուսանկարչական նյութերի առավելությունն այն է, որ երկար ճառագայթահարման ընթացքում լուսանկարչական էմուլսիայից լույսի ազդեցության կուտակում է լինում։ Սա աստղագետներին թույլ տվեց ձեռք բերել չափազանց ցածր պայծառության օբյեկտների պատկերներ։ Բացի այդ, լուսանկարչական մեթոդը հնարավորություն է տալիս միանգամից ստանալ բազմաթիվ մարմինների պատկերներ և առանձնանում է վավերագրականությամբ և օբյեկտիվությամբ։
  • Գեղարվեստական։

Նեղ իմաստով աստղալուսանկարչությունն անվանում են լուսանկարչական աստղագիտություն։

Առանձնահատկությունները խմբագրել

 
Սիրողական աստղալուսանկարչական սարքավորումներ (աստղադիտակով առաջնորդման միջոցով նկարահանում)
 
Olympus E-330 թվային SLR ֆոտոխցիկը աստղադիտակի վրա տեղադրվում է T-ադապտորի միջոցով (M42 × 0.75 → 4/3 համակարգ) աստղադիտակի ակնապակու փոխարեն, ոսպնյակներով տեսախցիկներ նույնպես անհրաժեշտ չեն:

Կախված կրակոցների օբյեկտից և աստղալուսանկարչության մեջ դրա նպատակից կարող են օգտագործվել օպտիկական և նկարահանման տարբեր սարքավորումներ (ինչպես տեսախցիկով աստղադիտակ, այնպես էլ տեսախցիկ՝ իր իսկ օբյեկտիվով), տարբեր տեսակի օպտիկական համակարգեր և տարբեր կիզակետային երկարություններ։ Կարող են օգտագործվել կարճ ֆոկուս ունեցողները լայն անկյան լուսանկարների համար, գիշերային երկնքի լանդշաֆտների, երկնքի հսկայական տարածքների համար։ Երկնային առարկաները լուսանկարելը առանց աստղադիտակների և հեռահաղորդակցման ոսպնյակների անհնար է։ Տեսախցիկը կարող է ինչպես անշարժ տեղադրված լինել (աստղերի, պայծառ երկնային օբյեկտների և աստղային դաշտերի հետքերը լուսանկարելու համար), այնպես էլ ժամացույցի շարժիչով համալրված մոնտաժի կամ մոնտաժի աստղադիտակի վրա, այս կամ այն կառուցվածքի համար, որն ապահովում է երկրի ամենօրյա ռոտացիայի փոխհատուցում։ Հեռադիտակի միջոցով լուսանկարը ներառում է մի շարք տեխնիկական մեթոդներ և առանձնահատկություններ (ինչպես իրական նկարահանումները, այնպես էլ պատկերի հետագա մշակումը)։ Որոշ արտադրողներ արտադրում են ֆոտոխցիկի մասնագիտացված մոդելներ աստղալուսանկարչության համար, օրինակ ՝ Canon EOS 20Da, Canon EOS 60Da, որն ունի մատրիցային ֆիլտր՝ կարմիր շրջանում և լրացուցիչ գործառույթներ։

Աստղադիտակի ակնապակու հանգույցի վրա սովորաբար տեղադրվում է շարժական օբյեկտիվով ֆիլմային կամ թվային ֆոտոխցիկ։ Աստղադիտակների վրա ֆոտոխցիկների տեղադրման համար հաճախ օգտագործվում են միասնական Т-ադապտերներ, որոնք բաղկացած են երկու սարքերից. 1,25"-T2 ադապտեր՝ տեղադրված աստղադիտակի ֆոկուսերում, և դրան ամրացվող ադապտեր համապատասխան խցիկի բայոնետի վրա՝ Т2-Sony alpha, T2-Canon, T2-Nikon, T2-M42: T2-M42 ադապտերն օգտագործվում է որպես զուգակցում տեսախցիկի (օրինակ «Զենիթ», «Praktica») և այլ սարքերի հետ հայտնի M42 ամրացմամբ, կամ որպես միջանկյալ, նախքան լուսանկարչի մոտ հայտնվելը, M42 ադապտերը ամրացվելով համապատասխան աշխատանքային տեսախցիկին։

Աստղագիտական լուսանկարչությունը, օգտագործելով աստղախցիկներ, որոնք հագեցած են ավտոմատ համակարգչային կառավարմամբ, ավելի ու ավելի հաճախ դառնում է ժամանցի և տարբեր երկնային օբյեկտների գեղեցիկ պատկերներ ստանալու միջոց։

Հեռավոր օբյեկտների որակյալ նկարներ ստանալու համար կիրառվում են երկարատև «ժամանակներ»(որոնց ընթացքում լուսանկարչական խցիկի օբյեկտիվը բաց է) և առաջնորդումը(աստղադիտակի ճշգրիտ դիրքավորումը)։ ПЗС-մատրիցի հայտնվելուն պես աստղաուսանկարչությունում հայտնվել են նոր հասկացությունները, ինչպիսիք են՝ լուսանկարների տրամաչափ հոսանքի միջոցով(Bias), մութ շրջանակներ (Dark frame) և շրջանակներ հարթ ոլորտներում (Flat field):

Պատմություն խմբագրել

Լուսնի և աստղերի առաջին լուսանկարներն արվել են Հարվարդի աստղադիտարանում 1847 և 1850 թվականներին։ Իսկ Արեգակի լրիվ խավարման առաջին հաջող լուսանկարն արվել է Կյոնիգսբերգյան աստղադիտարանում 1851 թվականի հուլիսի 28-ին՝ Արեգակի լրիվ խավարման ժամանակ։ Խորը տիեզերքի առաջին լուսանկարված օբյեկտը Օրիոնի միգամածությունն էր։ Լուսանկարն արվել է 1880 թվականին, Հենրի Դրեյփերի կողմից։

Աստղային երկնքի լուսանկարների հիման վրա 1967 թվականին ԱՄՆ-ում թողարկվեց աստղային երկնքի առաջին լուսանկարչական ատլասը՝ ստեղծված ազգային աշխարհագրական ընկերության կողմից՝ ուխտագնացության աստղադիտարանի հետ համատեղ[1]։

Գեղարվեստական աստղալուսանկարում խմբագրել

Հեռավոր տիեզերական մարմիններ խմբագրել

Խորը տիեզերքի օբյեկտների աստղալուսանկարչության ոլորտում ռահվիրա էր Էնդրյու Կոմոնը, ով իր մասնավոր աստղադիտարանում տեղադրել է 0.51մ տրամագծով աստղադիտակ՝ թույլ մառախլապատ օբյեկտների նկարահանման համար։ Նրանց մոտ հաջողվել են խորը տիեզերքի պայծառ առարկաների մեծամասնության լուսանկարները։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

Գրականություն խմբագրել

Արտաքին հղումներ խմբագրել

  • «Астрофотография». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
  • История астрофотографии(անգլ.)