Անտառային արտույտ
Անտառային արտույտ (լատին․՝ Lullula arborea), արտույտների ընտանիքին պատկանող թռչուն։ Հայաստանում բնադրող-չվող է, տարածված։
| Անտառային արտույտ | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
.jpg) | ||||||||||||||
| Գիտական դասակարգում | ||||||||||||||
|
||||||||||||||
| Լատիներեն անվանում | ||||||||||||||
| Lullula arborea | ||||||||||||||
| Հատուկ պահպանություն | ||||||||||||||
 | ||||||||||||||
|
Արտաքին կառուցվածք խմբագրել
Մարմնի երկարությունը 15 սմ է, թևերի բացվածքը՝ 27-30 սմ, կենդանի զանգվածը՝ 20-25 գ։ Կտուցը նեղ է, թևերը՝ լայն, գլխին կան ցայտուն նախշեր։ Աչքերի վերին մասով ձգվող հոնքանման շերտերն սպիտակ են, որոնք միաձուլվում են ծոծրակի հատվածում։ Թռչելիս տեսանելի է թևավերևի արտաքին եզրի սև ու սպիտակ բիծը։ Երիտասարդի մարմնի վերևի փետուրների ծայրերը սպիտակ են։ Բնակվում է նոսրանտառներում, անտառի բացատներում, պտղատու այգիներում։
Անտառային արտույտի մարմնի վերին մասը, այտերը, պոչը, թևերը դարչնամոխրագույն են, պոչի եզրային փետուրները և աչքի վերին մասով ձգվող հոնքանման շերտերը սպիտակ են, մեջքի և կրծքի վրա կան երկայնակի դարչնագույն բծեր։ Գլխի փոփուլը թույլ է արտահայտված, պոչը համեմատաբար կարճ է։
Տարածվածություն խմբագրել
Տարածված է Եվրոպայում, հյուսիսային Իրանում, Ռուսաստանում՝ Վոլոգդայի, Կիրովի և Պերմի մարզերում, Ղրիմում, Հարավային Կովկասում, Թուրքմենիայում[1]։
Տարածվածությունը Հայաստանում խմբագրել
Հայաստանում բնադրվող, չվող թռչուն է, առանձին դեպքերում՝ նստակյաց։ Գարնանը վերադառնում է մարտի վերջին, ապրիլի սկզբին, աշնանը չվում է սեպտեմբեր-հոկտեմբերին։ Հանդիպում է Երևանի շրջակայքում, Դիլիջանում, Վանաձորում, Ստեփանավանում, Եղեգնաձորի, Վայքի և Կապանի անտառային գոտիներում։ Նախապատվությունը տալիս է անտառային բացատներին, լեռնային տափաստաններին, որտեղ շատ թփուտներ կան։ Հանդիպում է առավելապես փոքր երամներով կամ զույգերով։ Համարվում է փոքրաքանակ։ Գարնանային վերադարձը՝ մարտի կեսերից։ Հարսանեկան խաղերի ժամանակ մշտապես երգում է։
Բազմացում և զարգացում խմբագրել
Բույնը գավաթաձև է. սարքում է խոտաբույսերից։ Դնում է 22 մմ տրամագծով, բաց մոխրագույն՝ դարչնագույն պտերով 3-5 ձու։ Աշնանային չուն՝ սեպտեմբեր-հոկտեմբերին։ Բնադրվում է գետնին, բույնը սարքում է չոր խոտերից՝ թփերի տակ, փոսիկի մեջ։ Դնում է 5-6 սպիտակ, կարմրավուն պտերով ձվեր։ Բազմանում է ապրիլից մինչև հունիս, օժտված է գեղեցիկ ձայնով, երգում է ճախրելիս՝ ինչպես ցերեկը, այնպես էլ գիշերը։
Սննդառություն խմբագրել
Սնվում է անողնաշարավորներով, սերմերով։ Սնվում է առավելապես խոտաբույսերի սերմերով և հատիկներով, բնադրման շրջանում՝ նաև միջատներով։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Մ. Ս. Ադամյան (1988). Հայաստանի թռչունները. Երևան: «Արևիկ». էջ 8.
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։ 
|
 | Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Անտառային արտույտ» հոդվածին։ |
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Անտառային արտույտ» հոդվածին։ |