Անդրեաս Վեզալիուս
Անդրեաս Վեզալիուս (դեկտեմբերի 31, 1514[1], Mont aux Potences - Galgenberg, Բրաբանտ, Հաբսբուրգյան Նիդերլանդներ[2] - հոկտեմբերի 16, 1564, Զակինթոս, Venetian rule in the Ionian Islands, Վենետիկի հանրապետություն), բնախույզ, գիտական անատոմիայի հիմնադիրը։
Անդրեաս Վեզալիուս | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | դեկտեմբերի 31, 1514[1] Mont aux Potences - Galgenberg, Բրաբանտ, Հաբսբուրգյան Նիդերլանդներ[2] |
| Մահացել է | հոկտեմբերի 16, 1564 (49 տարեկան) Զակինթոս, Venetian rule in the Ionian Islands, Վենետիկի հանրապետություն |
| Քաղաքացիություն | Հաբսբուրգյան Նիդերլանդներ |
| Մասնագիտություն | անատոմ, կենսաբան, բժիշկ, վիրաբույժ, համալսարանի դասախոս, ֆիզիոլոգ և գրող |
| Հաստատություն(ներ) | Պադովայի համալսարան, Պիզայի համալսարան և Բոլոնիայի համալսարան |
| Գործունեության ոլորտ | անատոմիա[3], բժշկություն[3] և Վիրաբուժություն |
| Ալմա մատեր | Փարիզի միջնադարյան համալսարան, Պադովայի համալսարան և Լյովենի Հին համալսարան |
| Տիրապետում է լեզուներին | լատիներեն[4][3][5] |
| Գիտական ղեկավար | Gemma Frisius?[6] |
| Եղել է գիտական ղեկավար | Realdo Colombo? |
| Հայտնի աշակերտներ | Levinus Lemnius? և Felice Accoramboni? |
| Ազդվել է | Գալեն Կլավդիոս |
| Ամուսին(ներ) | Anne van Hamme? |
 Andreas Vesalius Վիքիպահեստում | |
Ավարտել է Լուվենի (Ֆլանդրիա) համալսարանը, որտեղ ուսումնասիրել է հումանիտար գիտություններ և անտիկ դասականներին։ 1532 թվականից բժշկագիտությամբ է զբաղվել Մոնպելիեի համալսարանում, ապա Փարիզում։ 1537 թվականին Պադուայում ստացել է բժշկության դոկտորի աստիճան։ 1538 թվականին հրատարակել է Անատոմիական աղյուսակներ, իրականացրել Կ․ Գաչենի աշխատանքների նոր հրատարակությունը։ 1539 թվականին Վեզալիուսը անատոմիա է դասավանդել Պադուայի համալսարանում և այն ուղեկցել է դիակների հերձումով, հետազոտությունների նոր մեթոդներով։ Վեզալիուսը ժխտել է Գալենի որոշ հայացքները մարդու մարմնի կառուցվածքի մասին։ 1543 թվականին Բազելում հրատարակել է «Մարդու մարմնի կառուցվածքի մասին» տրակտատը (յոթ գրքով), որը ժամանակակից անատոմիայի գիտական հիմքն է։ Վեզալիուսը ճիշտ նկարագրել է մարդու կմախքը, ապացուցել է, որ սրտի աջ և ձախ փորոքների միջնապատում անցքեր չկան (դրանց առկայության մասին գրել էին նախորդ անատոմները) և դրանով նպաստել արյան մեծ ու փոքր շրջանառությունների բացահայտմանը Հարվեյի կողմից։ Մեծ են Վեզալիուսի ծառայությունները անատոմիայի նոր տերմինաբանության ստեղծման և հնի ճշտման գործում։ Թշնամիների և եկեղեցու հետապնդումներից դրդված Վեզալիուսը այրել է իր ձեռագրերի և հավաքած Փորձնական նյութի մեծ մասը։ Սակայն ինկվիզիցիան նրան հանգիստ չի թողել և արտաքսել է Պաղեստին։ Վերադառնալիս նավը խորտակվել է, Վեզալիուսը ընկել է Զանտե կղզին, որտեղ և մահացել է։
Երկեր խմբագրել
О строении человеческого тела, пер․ с латинского, т․ 1–2, М․, 1950–1954․
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 RKDartists (նիդերլ.)
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Везалий Андреас // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
- ↑ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ CONOR.Sl
- ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
Գրականություն խմբագրել
Терновский В․ Н․, А․ Везалий, 1514–1564 թթ., М․, 1965։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 11, էջ 358)։ 
|
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Անդրեաս Վեզալիուս» հոդվածին։ |