Անդամանյան լեզուներ

Անդամանյան լեզուներ
Տարածված՝	Անդամանյան կղզիներ, Հնդկաստան
Դասակարգում՝	Երկու անկախ լեզուների ընտանիքներ
Կազմ՝	Մեծ անդամանյան լեզուներ Օնգան լեզուներ ? Սենտինելերեն (չստուգված)
	Նախագաղութային Անդամանյան կղզիների ժողովրդալեզվաբանական քարտեզը

Անդամանյան լեզուներ, Անդամանյան կղզիների բնիկների՝ անդամանցիների լեզուների ամբողջությունը։ Չեն մտնում որևէ լեզվաընտանիքի մեջ^[1]։ Տարբերակում են երկու մեզ ենթախումբ՝ մեծ անդամանյան լեզուներ և օնգան։ Սենտինելերենը այսօրվա դրությամբ հետազոտված չէ, դրա համար չի դասակարգվում^[2]^[3]։

Պատմություն խմբագրել

Անդամանյան ժողովուրդները Անդամանյան կղզիներում ապրել են հազարավոր տարիներ։ 20-րդ դարի սկզբին՝ Բրիտանիայի կողմից գաղութացումից հետո, անդամանյան ժողովուրդների պոպուլյացիաները մեծապես կրճատվեցին, շատ լեզվական և ցեղային ձևեր դադարեցին գոյություն ունենալ^[4]։

Ուշ 20-րդ դարում մեծ անդամանյան լեզուների մեծամասնությունը դադարեց գոյություն ունենալ։ 21-րդ դարի սկզբին հայտնի էին ընդամենը 50 մեծ անդամանյան լեզուներով խոսողներ, լեզուն հիմնված էր մասնավորապես ակա-ջերու լեզվի հիման վրա^[2]։ Մեծ անդամաներենի ձևավորված այս տարբերակը որոշ հետազոտողներ անվանվում են «ներկա մեծ անդամաներեն»^[5]^[6]։

Օնգան լեզուները գոյատևել են հիմնականում խոսողների մեկուսացվածության պատճառով։

Դասակարգում խմբագրել

Անդամանյան լեզուները բաժանվում են երկու ընտանիքների^[7]

Մեծ անդամանյան լեզուներ - խոսում են մեծ անդամանյան ժողովուրդները. ակա-ջերուն ունի 37 կենդանի խոսողներ (1997), որոնք երկլեզու են։
Օնգան լեզուներ - երկու լեզուներ, որոնցով խոսում են 300 միալեզու մարդիկ

Գոյություն ունի նաև մեկ չփաստագրված լեզու.

Սենտինելերեն - մոտավորապես 50-250 խոսողներ, սենտինելերի պոպուլյացիան անհայտ է

Մեծ անդամանյան լեզուները և օնգան լեզուները այնքան տարբեր են իրենց ձևաբանությամբ, որ որոշ հետազոտողներ, ինչպիսին Ջոզեֆ Գրինբերգն է, կասկածի տակ է դնում անդամանյան լեզուների՝ առանձին ընտանիք լինելու փաստը^[8]^[9]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ Հ. Զ. Պետրոսյան, Ս. Ա. Գալստյան, Թ. Ա. Ղարագյուլյան, Լեզվաբանական բառարան (խմբ. Էդ. Բ. Աղայան), Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի հրատարակչություն», 1975, էջ 12։
↑ ^2,0 ^2,1 Abbi, Anvita (2008). "Is Great Andamanese genealogically and typologically distinct from Onge and Jarawa?" Language Sciences, doi:10.1016/j.langsci.2008.02.002
↑ Blevins, Juliette (2007), «A Long Lost Sister of Proto-Austronesian? Proto-Ongan, Mother of Jarawa and Onge of the Andaman Islands» (PDF), Oceanic Linguistics, 46 (1): 154–198, doi:10.1353/ol.2007.0015, Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2011 թ․ հունվարի 11-ին, Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 12-ին
↑ Radcliffe-Brown, A. R. (1922). The Andaman Islanders: A study in social anthropology. Cambridge: Cambridge University Press.
↑ Abbi, Anvita (2006). Endangered Languages of the Andaman Islands. Germany: Lincom GmbH.
↑ Burenhult, Niclas (1996). "Deep linguistic prehistory with particular reference to Andamanese." Working Papers 45, 5-24. Lund University: Department of Linguistics
↑ Manoharan, S. (1983). "Subgrouping Andamanese group of languages." International Journal of Dravidian Linguistics XII(1): 82-95.
↑ Greenberg, Joseph (1971). "The Indo-Pacific hypothesis." Current trends in linguistics vol. 8, ed. by Thomas A. Sebeok, 807.71. The Hague: Mouton.
↑ Andrew Pawley, 2008. An assessment of Greenberg’s Indo-Pacific hypothesis (draft)

[1] Հ. Զ. Պետրոսյան, Ս. Ա. Գալստյան, Թ. Ա. Ղարագյուլյան, Լեզվաբանական բառարան (խմբ. Էդ. Բ. Աղայան), Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի հրատարակչություն», 1975, էջ 12։

[Abbi2-2] 2,0 ^2,1 Abbi, Anvita (2008). "Is Great Andamanese genealogically and typologically distinct from Onge and Jarawa?" Language Sciences, doi:10.1016/j.langsci.2008.02.002

[3] Blevins, Juliette (2007), «A Long Lost Sister of Proto-Austronesian? Proto-Ongan, Mother of Jarawa and Onge of the Andaman Islands» (PDF), Oceanic Linguistics, 46 (1): 154–198, doi:10.1353/ol.2007.0015, Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2011 թ․ հունվարի 11-ին, Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 12-ին

[4] Radcliffe-Brown, A. R. (1922). The Andaman Islanders: A study in social anthropology. Cambridge: Cambridge University Press.

[Abbi06-5] Abbi, Anvita (2006). Endangered Languages of the Andaman Islands. Germany: Lincom GmbH.

[Burenh-6] Burenhult, Niclas (1996). "Deep linguistic prehistory with particular reference to Andamanese." Working Papers 45, 5-24. Lund University: Department of Linguistics

[Manoh1-7] Manoharan, S. (1983). "Subgrouping Andamanese group of languages." International Journal of Dravidian Linguistics XII(1): 82-95.

[Greenb-8] Greenberg, Joseph (1971). "The Indo-Pacific hypothesis." Current trends in linguistics vol. 8, ed. by Thomas A. Sebeok, 807.71. The Hague: Mouton.

[9] Andrew Pawley, 2008. An assessment of Greenberg’s Indo-Pacific hypothesis (draft)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]