Ահմեդ III
Ահմեդ III (օսմ. آحمد ثالث — Âhmed-i sâlis, թուրքերեն՝ Üçüncü Ahmet, դեկտեմբերի 30, 1673[1][2], Դոբրիչ, Silistra Eyalet, Օսմանյան կայսրություն - հուլիսի 1, 1736[1][3], Թոփքափը ամրոց, Ստամբուլ, Rumelia Eyalet, Օսմանյան կայսրություն), Օսմանյան կայսրության սուլթան 1703 - 1730 թվականներին։ Մուհամմեդ IV-ի որդին և Մուստաֆա II-ի եղբայրն է։ Նրա մայրը Վալիդ սուլթանն էր, ում ծննդյան անունն էր Էվմանիա Վորիան, ով ազգությամբ հույն էր[4][5][6][7][8][9] Նա ծնվել է Դոբրուդջայի Հաջիոգլուպազարի քաղաքում։ Նա գահին բարձրացավ 1703 թվականին, իր եղբորը` Մուստաֆա II-ին (1695–1703) գահընկեց անելուց հետո։ Նևշեյիրլի Դամատ Իբրահիմ փաշան և նրա դուստր Հատիս սուլթան ղեկավարեցին կառավարությունը 1718-ից 1730 թվականները, այս ժամանակաշրջանը պատմության մեջ հայտնի է Վարդակակաչների ժամանակաշրջան։
| Ահմեդ III օսման.՝ آحمد ثالث | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | դեկտեմբերի 30, 1673[1][2] |
| Ծննդավայր | Դոբրիչ, Silistra Eyalet, Օսմանյան կայսրություն |
| Մահացել է | հուլիսի 1, 1736[1][3] (62 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Թոփքափը ամրոց, Ստամբուլ, Rumelia Eyalet, Օսմանյան կայսրություն |
| Գերեզման | Ստամբուլ |
| Քաղաքացիություն | Օսմանյան կայսրություն |
| Կրոն | իսլամ |
| Մասնագիտություն | կառավարիչ, բանաստեղծ և քաղաքական գործիչ |
| Ամուսին | Ռաբիա Սուլթան, Ամինա Միհրիշահ, Այիշա Խանում Սուլթան և Emetullah Kadın Efendi? |
| Ծնողներ | հայր՝ Մուհամեդ Դ, մայր՝ Էմեթուլլահ Գյունլուշ Սուլթան |
| Զբաղեցրած պաշտոններ | Օսմանյան կայսրության սուլթան |
| Երեխաներ | Մուստաֆա III, Աբդուլ Համիդ I, Հաթիս Սուլթան, Esma Sultan?, Ումմուգյուլսում Սուլթան, Saliha Sultan?, Fatma Sultan?, Atike Sultan?, Ayşe Sultan (daughter of Ahmed III)?, Զեյնեբ սուլթան և Zübeyde Sultan? |
Ստորագրություն | |
 Ahmed III Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն խմբագրել
Ահմեդ III-ը լավ հարաբերություններ ուներ Ֆրանսիայի հետ, ի հակադրություն Ռուսաստանի, բացի այդ նրա երկու կանայք ֆրանսիացի էին։ Նա ապաստան է տալիս շվեդ թագավոր Կառլոս XII (1682–1718), երբ շվեդները պարտություն կրեցին Պոլտավայի ճակատամարտում 1709 թվականին։ 1710 թվականին Կառլոս XII-ը խորհուրդ տվեց Ահմեդ III-ին պատերազմ հայտարարել Ռուսաստանին, և օսմանյան բանակը Բալտացի Մեհմեդ փաշայի գլխավորությամբ հաղթանակ տարան Պրուտ գետի արշավանքում։ Արդյունքում Ռուսաստանը վերադարձրեց Ազովը օսմանցիներին։
Ռուսաստանի հետ պատերազմը Ահմեդին բերեց այնպիսի հաջողության, ինչպիսին չէր ունեցել ոչ մի սուլթան իրենից առաջ և չի ունենա իրենից հետո, արդյունքում Ահմեդը կարողացավ իր կամքը թելադրել Մոսկվային։ Այնուամենայնիվ սուլթանի այս պատերազմից օգտվեցին Սեֆյանները, ովքեր ներխուժեցին կայսրության տարածք, երբ օսմանցիները զբաղված էին Ռուսաստանի դեմ պատերազմով։
Սուլթան Ահմեդ III-ը ժողովրդականություն չէր վայելում, քանի որ իրնքը և իր շրջապատը վայելում էին չափից դուրս շռայլ կյանք, ինչը 1730 թվականի սեպտեմբերի 20-ին բերեց տասնյոթ ենիչարների ապստամբության, որը գլխավորում էր ալբանացի Պատրոնա Հալիլը, և ստիպեցին Ահմեդին հրաժարվել գահից։
Ահմեդը կամովին հանձնեց գահը իր զարմիկ Մահմուդ I-ին (1730–54): Ահեմդը այնուհետև հեռացավ Կաֆաս, որը նվաճել էր Մահմուդը և մահացավ Տոպկապի պալատում գահից հրաժարվելուց վեց տարի հետո։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Encyclopædia Britannica
- ↑ 2,0 2,1 Gran Enciclopèdia Catalana (կատ.) — Grup Enciclopèdia, 1968.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
- ↑ Freely, John (2001). The lost Messiah. Viking. էջ 132. ISBN 0-670-88675-0. «He set up his harem there, his favourite being Rabia Giilniis Ummetiillah, a Greek girl from Rethymnon on Crete»
- ↑ Palmer, Alan (2009). The decline and fall of the Ottoman Empire. Barnes & Noble. էջ 27. ISBN 1-56619-847-X. «Unusually, the twenty-nine year old Ahmed III was a brother, rather than a half- brother, of his predecessor; their Greek mother, Rabia»
- ↑ Bromley, J. S. (1957). The New Cambridge Modern History. University of California: University Press. էջ 554. ISBN 0-521-22128-5. «the mother of Mustafa II and Ahmed III was a Greek»
- ↑ Sardo, Eugenio Lo (1999). Tra greci e turchi: fonti diplomatiche italiane sul Settecento ottomano. Consiglio nazionale delle ricerche. էջ 82. ISBN 88-8080-014-0. «Their mother, a Greek, lady named Rabia Gülnûş, continued to wield influence as the Valide Sultan - mother of the reigning sultan»
- ↑ The Middle East. Library Information and Research Service. 2005. էջ 91. «She was the daughter of a Greek family and she was the mother of Mustafa II (1664–1703), and Ahmed III (1673–1736).»
{{cite book}}: Cite uses deprecated parameter|authors=(օգնություն) - ↑ The Bosphorus. Redhouse Press. 1993. էջ 146. ISBN 975-413-062-0. «The Valide Sultan was born Evmania Voria, daughter of a Greek priest in a village near Rethymnon on Crete. She was captured by the Turks when they took Rethymnon in 1645.»
{{cite book}}: Cite uses deprecated parameter|authors=(օգնություն)
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ահմեդ III» հոդվածին։ |