Ահմեդ բեկ Աղաև
Ահմեդ բեկ Հասան բեկ օկլի Աղաև (ադրբ.՝ Əhməd bəy Həsən bəy oğlu Ağaoğlu, դեկտեմբեր 1869[1][2], Շուշի, Ելիզավետպոլի նահանգ, Կովկասի փոխարքայություն, Ռուսական կայսրություն - մայիսի 19, 1939[1][2], Ստամբուլ, Թուրքիա), ադրբեջանցի հասարակական և քաղաքական գործիչ, լրագրող, մանկավարժ, գրող և թուրքագետ։ Նա նաև Ալի բեկ Հուսեյնզադեի հետ «Հայաթ» թերթի խմբագիրն էր[3][4]։
| Ահմեդ բեկ Աղաև | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | դեկտեմբեր 1869[1][2] |
| Ծննդավայր | Շուշի, Ելիզավետպոլի նահանգ, Կովկասի փոխարքայություն, Ռուսական կայսրություն |
| Մահացել է | մայիսի 19, 1939[1][2] (69 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Ստամբուլ, Թուրքիա |
| Գերեզման | Feriköy Cemetery |
| Քաղաքացիություն |  Ռուսական կայսրություն, .svg){kind=small} Օսմանյան կայսրություն,  Ադրբեջանի Ժողովրդավարական Հանրապետություն և  Թուրքիա |
| Մայրենի լեզու | ադրբեջաներեն |
| Կրոն | իսլամ |
| Կրթություն | Փարիզի համալսարանի իրավաբանական ֆակուլտետ, Փարիզի համալսարան և Թիֆլիսի գիմնազիա |
| Մասնագիտություն | քաղաքական գործիչ, լրագրող, գրող և համալսարանի դասախոս |
| Աշխատավայր | Դար ուլ Ֆունուն |
| Զբաղեցրած պաշտոններ | Թուրքիայի Մեծ Ազգային Ասամբլեայի անդամ |
| Կուսակցություն | Միության և Առաջադիմության Կոմիտե, Դիֆայ, Հանրապետական ժողովրդավարական կուսակցություն և Լիբերալ հանրապետական կուսակցություն |
| Երեխաներ | Սյուրեյա Աղաօղլու, Tezer Taşkıran? և Samet Ağaoğlu? |
 Ahmad bey Aghaoghlu Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն խմբագրել
Ահմեդ բեկ Աղաևը ծնվել է 1865 թվականին Շուշի քաղաքում ՝ արիստոկրատ ընտանիքում։ Ավանդույթի համաձայն, նա ստացել է աստվածաբանական կրթություն, արաբերենի և պարսկերենի իմացություն։ Նախնական կրթությունը ստանում է Շուշիի ճեմարանում։ Ռուսական միջնակարգ կրթություն ստանալուց հետո Թիֆլիսի գիմնազիայում, 1887 թվականին Ահմեդ բեկը ուսումը շարունակել է Սանկտ Պետերբուրգի պոլիտեխնիկական ինստիտուտում։ 1888 թվականին տեղափոխվել է Փարիզ և սովորել է Արեվմտյան լեզուների դպրոցում ՛ Քոլեջ դե Ֆրանս (Սորբոն)։ Միևնույն ժամանակ, նա հոդվածներն էր գրում իսլամական ուսումնասիրությունների և քաղաքական հրապարակումների մեջ։ Աղաևը դարձել է Պարսկաստանի թղթակից ՝ ֆրանսիական հայտնի քաղաքական ամսագրի ՝ «Journal des débats»։
1894 թվականին Ահմեդ Բեկը մասնակցել է Լոնդոնում կայացած IX արևելյան համագումարին, որտեղ վերլուծություն է տալիս Իրանի կրոնական կյանքի մասին։ 1894 թվականին վերադառնալով Ղարաբաղ՝ Ահմեդ բեկ Աղաևը դասավանդել է ֆրանսերեն իրական դպրոցում։ 1897 թվականին Բաքու տեղափոխվելուց հետո նա շարունակել է իր մանկավարժական աշխատանքը և հրատարակել «Կասպյան» թերթը։ 1904 թվականի հունվարից սկսած, Աղաևը դարձել է «Հայաթ» թերթի խմբագիրներից մեկը։ 1905-1907 թվականների Ռուսաստանի հեղափոխության ժամանակ Ահմեդ Բեկը դարձել է սոցիալական շարժման առաջնորդներից մեկը։
1909 թվականին Ահմեդ Բեկը տեղափոխվել է Թուրքիա։ Նրա հոդվածները տպագրվել են «Թյուրք Յուրդի» և «Թարջուման Ի - Հակիկատ» ամսագրերում։ Ահմեդ բեկը ընտրվել է Թուրքիայի Ազգային մեծ ժողովում։ 1930 թվականի օգոստոսի 8-ին Աղաևը ստեղծել է «Ազատ կուսակցությունը», բայց լուծարել է այն նույն տարվա նոյեմբերի 17-ին։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Record #13234808 // Միջազգային նույնականացման վիրտուալ նիշք(բազմ․) — [Dublin, Ohio]: OCLC, 2003.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Library of Congress Authorities — Library of Congress.
- ↑ Ахмед бек Агаев – вдохновитель идей азербайджанского патриотизма в начале XX века
- ↑ Ахмед бек Агаев в Электронной библиотеке Узеира Гаджибекова
- ↑ Խաթաբալա, թիվ 2 (31) 1907
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Ահմեդ բեկ Աղաև
- Айдын Балаев. Патриарх тюркизма. Ахмед бек Агаоглу (1869-1939). — Баку։ TEAS Press, 2018. — 508 с. — ISBN 978 9952 31 046 7.
- Tadeusz Swietochowski, Brian C. Collins. Historical dictionary of Azerbaijan. — USA։ Scarecrow Press, 1999. — С. 12. — 145 с. — ISBN 0810835509.
- Сеидзаде Д. Б. Из истории азербайджанской буржуазии в начале XX века. — Баку, 1978
- Azərbaycan Fədaisi Əhməd Bəy Ağaoğlu
- Агаев Ахмед бек (Ахмед Агаоглу)- журналист, член Парламента АДР
- Ахмед бек Агаев – вдохновитель идей азербайджанского патриотизма в начале XX века
- «Первый в тюркском мире»: Ахмед бек Агаев
- Ахмет Агаоглу - просветитель двух народо в