Ալիցիկլիկ միացություններ
Ալիֆատիկ ածխաջրածինները օրգանական քիմիայում-միացություններ են որոնք չեն պարունոկում արոմատիկ համակարգեր։ Ալիֆատիկ միացությունները իրենցից ներկայացնում են բաց շղթաներ(ացիկլիկ միացություններ) կամ փակ(ալիցիկլիկ կամ ցիկլոալիֆատիկ միացություններ)[1]։ Երբեմն ալիֆատիկ միացություններ են համարվում միյայն ացիկլիկ միացությունները, իսկ ալիցիկլիկ միացությունները, դասվում են առանձին դասի մեջ[2]։
Ընդհանուր նկարագրություն Օրգանական քիմիայում միացությունները բաժանվում են երկու հիմնական մասի. արոմատիկ միացություններ, որոնք պարունակում են բենզոլային օղակ և նման փակ համակարգեր և ալիֆատիկ միացություններ որոնք չեն պարունակում։ Ալիֆատիկ միացություններում ածխածնի ատոմները առաջացնում են ածխածնային ուղիղ շղթաներ, ճյուղավորված միացություններ և օղակներ(որոնց դեպքում անվանվում են ալիցիկլիկ միացություններ)։ Ածխածնի ատոմնորը կարող են կապված լինել մեկ(ալկեններ), կրկնակի կապեր (ալկեններ) և եռակի կապերով(ալկիններ)։ Բացի ածխածնիծ և ջրածնից շղթային կարող է միացաց լինել թթվածին, ազոտ, ծծումբ, հալոգոններ։ Պարզագույն ալիֆատիկ միացությունն է մեթանը CH4։ Ալիֆատիկ միացությունների ընդգրկում են ալկանները և նրանց ածանցյալները, ինչպես ճարպաթթուները, ալկենները, ալկինները։ Ացիկլիկ միացություններ Ացիկլիկ միացությունները օրգանական միացություններ են որոնք չեն պարունակում ցիկլիկլեր, և բոլոր ածխածնի ատոմները միացված են պարզ կապերով, ուղիղ կամ ճյուղավորված շղթաներ։ Առանձնացվում է ացիկլիկ միացությունների - հագեցած ածխաջրածինների որոնք կապված են միյայն պարզ կապերով(պարզագույն ներկայացուցիչը մեթան)և չհագեցաց ածխաջրածիններ, որոնցում ածխածնի ատոմները միմյանց հետ կապված են կրկնակի(օր. էթան) եռակի(օր. ացետիլեն) կապերով։
| Բանաձև | անունը | CAS-համար | կառուցվածքային բանաձև | դասակարգում |
|---|---|---|---|---|
| CH4 | մեթան | 74-82-8 |  |
ալկան |
| C2H2 | ացետիլեն | 74-86-2 |  |
ալկին |
| C2H4 | էթիլեն | 74-85-1 |  |
ալկեն |
| C2H6 | էթան | 74-84-0 |  |
ալկան |
| C3H4 | պրոպին | 74-99-7 |  |
ալկին |
| C3H6 | պրոպիլեն | - |  |
ալկեն |
| C3H8 | պրոպան | - |  |
ալկան |
| C4H6 | 1,2-բութադիեն | 590-19-2 |  |
դիեն |
| C4H6 | 1-բութին | - |  |
ալկին |
| C4H8 | բութեն | - | e.g.  |
ալկեն |
| C4H10 | բութան | - | |
ալկան |
| C6H10 | ցիկլոհեքսեն | 110-83-8 |  |
ցիկլոալկեն |
| C5H12 | Ն-պենտան | 109-66-0 |  |
ալկան |
| C7H14 | ցիկլոհեպտեն | 291-64-5 |  |
ցիկլոալկան |
| C7H14 | մեթիլցիկլոհեքսան | 108-87-2 |  |
ցիկլոալկան |
| C8H8 | կուբան | 277-10-1 |  |
ցիկլոալկան |
| C9H20 | նոնան | 111-84-2 |  |
ալկան |
| C10H12 | դիցիկլոպենտադիեն | 77-73-6 |  |
դիեն, ցիկլոալկին |
| C10H16 | ֆելանդրեն | 99-83-2 |   |
տերպեն |
| C10H16 | α-տերպին | 99-86-5 |  |
տերպին |
| C10H16 | լիմոնեն | 5989-27-5 | -Limonen.svg) -Limonen.svg) |
տերպեն |
| C11H24 | ունդեկան | 1120-21-4 |  |
ալկան |
| C30H50 | սկվալեն | 111-02-4 |  |
պոլիեն |
| C2nH4n | պոլիէթիլեն | 9002-88-4 |  |
ալկան |
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ ↑ aliphatic compounds // IUPAC. Compendium of Chemical Terminology, 2nd ed. (the «Gold Book»). Compiled by A. D. McNaught and A.Wilkinson. Blackwell Scientific Publications, Oxford (1997). XML on-line corrected version: http://goldbook.iupac.org (2006-) created by M. Nic, J. Jirat, B. Kosata; updates compiled by A. Jenkins. ISBN 0-9678550-9-8. doi:10.1351/goldbook
- ↑ Химическая энциклопедия: АЛИФАТИЧЕСКИЕ СОЕДИНЕНИЯ
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ալիցիկլիկ միացություններ» հոդվածին։ |