Ալբեր Լեբրեն
Ալբեր Լեբրեն (ֆր.՝ Albert François Lebrun, օգոստոսի 29, 1871[1][2][3][…], Mercy-le-Haut - մարտի 6, 1950[1][2][4][…], Փարիզի 16-րդ շրջան, Փարիզ), ֆրանսիացի քաղաքական գործիչ, Ֆրանսիայի երրորդ հանրապետության վերջին նախագահը (1932-1940 թվականներ)[6]։
| Ալբեր Լեբրեն | |
.jpg)
| |
| Կուսակցություն՝ | Դեմոկրատական ալյանս |
|---|---|
| Կրթություն՝ | Պոլիտեխնիկական դպրոց և Փարիզի լեռնահանքային բարձրագույն դպրոց |
| Մասնագիտություն՝ | քաղաքական գործիչ, ճարտարագետ և միջատաբան |
| Դավանանք | Հռոմի Կաթոլիկ եկեղեցի |
| Ծննդյան օր | օգոստոսի 29, 1871[1][2][3][…] |
| Ծննդավայր | Mercy-le-Haut |
| Վախճանի օր | մարտի 6, 1950[1][2][4][…] (78 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Փարիզի 16-րդ շրջան, Փարիզ |
| Թաղված | Mercy-le-Haut |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} Ֆրանսիա
|
| Ամուսին | Marguerite Lebrun? |
| Զավակներ | Marie Freysselinard? |
| Ինքնագիր | .png)
|
| Պարգևներ | |
Կենսագրություն խմբագրել
Իր նախորդների՝ Գաստոն Դումերգի և Պոլ Դումերի պես Լեբրենը նախագահի պաշտոնում ընտրվել է Ֆրանսիայի Սենատի նախագահի պաշտոնը զբաղեցնելուց հետո։ Մինչ այդ նա արդեն ավելի քան 30 տարի եղել էր ֆրանսիական քաղաքականությանը գործիչներից մեկը, թեև երկրորդական դերերում։ Լինելով լեռնային ինժեներ՝ Լեբրենը 1900 թվականին քաղաքական գործունեություն է սկսել՝ հանդես գալով որպես Ձախ հանրապետական կուսակցության պատգամավոր (ամենաերիտասարդը Ֆրանսիայում՝ լինելով 29 տարեկան), այնուհետև զբաղացրել է գաղութների նախարարի պաշտոնը։ Առաջին համաշխարհային պատերազմի տարիներին եղել է ռազմաճակատում, ունեցել սպայական կոչում և մասնակցել Վերդենի ճակատամարտին, իսկ պատերազմից հետո դարձել «ազատագրված տարածքների» (Էլզաս և իր հայրենի Լոթարինգիա) նախարար և սենատոր։
Նախագահություն խմբագրել
Լեբրենի նախագահության առաջին տարիներին տեղի է ունեցել նացիզմի վերելք, Հիտլերի իշխանության գալը և Գերմանիայի ապառազմականացումը։ Միաժամանակ, Ֆրանսիայում աճ էր տեղի ունեցել․ մի կողմից ազգայնականության, մյուս կողմից՝ ձախ կուսակցությունների ազդեցության առումով։ Եվրոպան արագ շարժվում էր դեպի նոր պատերազմ։ Կառավարության այս ավերիչ միտումներին, որոնք իշխանության ղեկին են եղել Լեբրենի օրոք (ներառյալ 1934 թվականին նախկին նախագահ Դումերգի ազգային միասնության կառավարությունը և Էդուարդ Դալադիեի կաբինետները), չեն կարողացել հաղթահարել՝ ագրեսորին հանգստացնելու քաղաքականություն վարելով։
Մյուս կողմից՝ անձամբ նախագահը Երրորդ հանրապետության սահմանադրության շրջանակներում ունեցել է խիստ սահմանափակ լիազորություններ, և այդ ժամանակ արտաքին ու ներքին քաղաքականության անհաջողությունների պատասխանատուն եղել են առաջին հերթին կառավարությունների ղեկավարները։ Կուսակցությունների գործունեության համախմբման խնդիրը Լեբրենը կառավարում էր, տարբեր կողմնորոշումների քաղաքական գործիչների շրջանում մեծ հեղինակություն ուներ, և 1939 թվականի ապրիլի 5-ին Ազգային ժողովի կողմից վերընտրվել է երկրորդ ժամկետով։ Սա երրորդ հանրապետության պատմության մեջ երկրորդ և վերջին դեպքն էր՝ մանդատը կրկին ստացած առաջին նախագահը Ժյուլ Գրևին էր 1885 թվականի դեկտեմբերի 28-ին։ Ինչպես և Գրևիի դեպքում, Լեբրենի երկրորդ ժամկետը տևել է միայն մեկ տարի։ 1939 թվականի սեպտեմբերի 3-ին Ֆրանսիան մտել է Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի մեջ, իսկ 1940 թվականի հունիսին՝ ամբողջովին ավերվել Երրորդ ռեյխի կողմից։
1940 թվականի հունիսի 16-ին Լեբրենը հանրության ճնշման տակ և Ռեյնոյի հրաժարականից հետո կառավարության նախագահ է նշանակել մարշալ Պետենին՝ չնայած ինքը դեմ էր արտահայտվել հրադադարին, որը հետագայում բանտարկվել էր Պետենի կողմից։ Համոզում էր Պետենին ձեռնպահ մնալ Պիեռ Լավալի հետ մերձեցումից։ 1940 թվականի հուլիսի 10-ին Վիշի Ազգային ժողովը հայտարարել է իշխանության փոխանցումը Պետենին, ինչը նշանակում էր Երրորդ Հանրապետության դե ֆակտո ավարտ և Վիշի կոլաբորացիոնիստական ռեժիմի հաստատում։ Հուլիսի 11-ին Պետենի ստորագրությամբ թիվ 1 սահմանադրական ակտով Ֆրանսիայի նախագահի պաշտոնը վերացվել է։
Օկուպացիա խմբագրել
Լեբրենը չէր ընդունում իր ցածրացումն ու հրաժարական չէր տալիս։ Սակայն նա ոչ մի փորձ չի ձեռնարկել գաղութներում իր իշխանության լեգիտիմությունը վերականգնելու կամ աքսորի մեջ կառավարություն ստեղծելու համար, երկուսն էլ գեներալ դե Գոլի դաշնակիցների աջակցությամբ է արել, որը ոչ մի կերպ կապված չի եղել երրորդ հանրապետության իշխանության հետ։ Լեբրենն էլ նախընտրել է չհեռանալ երկրից և որպես մասնավոր անձ բնակություն հաստատել Ֆրանսիայի հարավում՝ Վիզիյայում, իտալական օկուպացիայի գոտում։ Փաստացի գտնվել է տնային կալանքի տակ։
1942 թվականին Լեբրենի հետ կապ են հաստատել Ալժիրում ֆրանսիական դիմադրության ներկայացուցիչները, որոնք առաջարկել են համագործակցություն, սակայն Լեբրենը հրաժարվել է նրանից։ 1943 թվականին՝ իտալական զորքերի դուրսբերման ընթացքում, նրան առաջարկվել է հեռանալ Ֆրանսիայից, սակայն Լեբրենը կրկին հրաժարվել է։ 1943 թվականի օգոստոսի 27-ին ձերբակալվել է գերմանացիների կողմից և տեղափոխվել Տիրոլ, որտեղ պահվել է տնային կալանքի տակ։ 1943 թվականի հոկտեմբերին Լեբրենի առողջական վիճակը վատացել է, և նա գերմանացիներից թույլտվություն է ստացել վերադառնալ Վիզի, բայց այնտեղ էլ ապրել է հսկողության տակ։
Ֆրանսիայի ազատագրում խմբագրել
1944 թվականին՝ Ֆրանսիայի ազատագրումից հետո, Լեբրենը (որի նախագահական երկրորդ ժամկետը դե յուրե սպառվելու էր միայն 1946 թվականին) հանդիպել է գեներալ դը Գոլին, և օգոստոսի 9-ին նրան ճանաչել է պետության ժամանակավոր ղեկավար և իր իրավահաջորդ։ Հետագայում Լեբրենը՝ որպես թոշակառու, բնակվել է Փարիզում։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 http://www.senat.fr/senateur-3eme-republique/lebrun_albert0945r3.html
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 3,0 3,1 Base Léonore (ֆր.) — ministère de la Culture.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Sycomore (ֆր.) / Assemblée nationale
- ↑ https://www.legiondhonneur.fr/fr/actualites/les-insignes-de-lordre-de-lelephant-demmanuel-macron-deposes-au-musee/1774/2
- ↑ Taylor, Edmund (1932 թ․ մայիսի 11). «France Gains A President And Loses A Premier». Chicago Tribune. Վերցված է 2017 թ․ հուլիսի 16-ին.
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Works by or about Albert Lebrun at Internet Archive
- Newspaper clippings about Albert Lebrun in the 20th Century Press Archives of the ZBW
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ալբեր Լեբրեն» հոդվածին։ |