Ալան Գութ (Գուս) (անգլ.՝ Alan Harvey Guth, փետրվարի 27, 1947(1947-02-27), Նյու Բրանսուիկ, Նյու Ջերսի, ԱՄՆ[5][6][7]), ամերիկացի ֆիզիկոս և կոսմոլոգ, առաջին է առաջարկել տիեզերքի գնաճային մոդելի գաղափարը։

Ալան Գութ
Alan Harvey Guth
Ծնվել էփետրվարի 27, 1947 թվական
Նյու Բրանսուիկ, Միդլսեքս շրջան (Նյու Ջերսի)
Բնակության վայր(եր)Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ ԱՄՆ
Քաղաքացիություն ԱՄՆ[1]
Մասնագիտությունկոսմոլոգիա, տեսական ֆիզիկա
Հաստատություն(ներ)Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտ
Գործունեության ոլորտֆիզիկական տիեզերագիտություն և տարրական մասնիկների ֆիզիկա
ԱնդամակցությունԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, Ամերիկյան աստղագիտական միություն[2] և Գիտության զարգացման աջակցության ամերիկյան ասոցացիա[2]
Ալմա մատերՄասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտ
Գիտական աստիճանմագիստրոս (1969) և փիլիսոփայության դոկտոր (1972)
Տիրապետում է լեզուներինանգլերեն[3]
Գիտական ղեկավարen:Francis E. Low
Եղել է գիտական ղեկավարCarl Linwood Gardner?[4], Chung-Pei Ma? և Andrea De Simone?
Ինչով է հայտնիտիեզերքի գնաճային մոդելի տեսաբան
Ազդվել էՍթիվեն Վայնբերգ և Robert H. Dicke?
ՊարգևներՆոբելյան մրցանակ հիմնարար ֆիզիկայի համար (2012)
Կավլի մրցանակ (2014)
Երեխա(ներ)Լարի Գութ
 Alan Guth Վիքիպահեստում

Կենսագրություն խմբագրել

Ալան Գութը ծնվել է ԱՄՆ-ի Միդլսեքս շրջանի (Նյու Ջերսի) Նյու Բրանսուիկ քաղաքում, մի հրեական ընտանիքում[8][9][10]։ Նրա ծնողները՝ Հայման Գութը և Իլեյն Չեյտենը, ղեկավարում էիր մի մթերային խանութ և քիմմաքրում[11]։ Մեծացել է Նյու Ջերսի նահանգի Հայլենդ-Պարկում, որտեղ ավարտել է դպրոցը, որպեսզի ընդունվի Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտ։ Ինստիտուտում նա սովորել է 1964 թվականից մինչև 1971 թվականները, Ֆրենսիս Լոյի ղեկավարության ներքո դառնալաով փիլիսոփայության բժիշկ։ 1970-ական թվականներին Գութը ստանձնում է գիտությունների դոկտոր պաշտոնը Պրիստոնի համալսարանում, Կոլումբիայի համալսարանում, Կորնելի համալսարանում և Ստենֆորդի համալսարանում։ Կորնելի համալսարանում Գութը ծանոթանում է ֆիզիկոս Հենրի Թաեմի հետ, ով համոզել է նրան համատեղ ուսումնասիրել Տիեզերքի վաղ դարաշրջանի մագնիսական մոնոպոլը։ Այդ աշխատանքը փոխել է իր կարիերայի ուղղությունը։ Միասին նրանք հայտնագործեցին, որ տարրական մասնիկների ֆիզիկայում ստանդարտ ենթադրությունները և տիեզերագիտությունը հանգում են ֆանտաստիկ հսկա մագնիսների մոնոպոլների թվի։ Այդ արդյունքը ավելի վաղ ստացել են խորհրդային գիտնականներ Զելդովիչը և Խլոպովը։ Գութը և Տայը սկսում են փնտրել այլընտրանքային առաջարկներ, որոնք թույլ կտան խուսափել մագնիսական մոնոպոլների գերարտադրության խնդիրը։ Արդյունքում Գութը ձևակերպեց Մեծ պայթյունի տեսությունը ստեղծելով Տիեզերքի գնաճային մոդելը։

1980 թվականին Գութը վերադարձել է Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտ որպես դոցենտ։ Այնտեղ էլ նա աշխատում է մինչև օրս։

Մրցանակներ խմբագրել

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. Encyclopædia Britannica // Encyclopædia Britannica Online
  2. 2,0 2,1 Notable Names Database — 2002.
  3. Identifiants et Référentiels (ֆր.)ABES, 2011.
  4. Mathematics Genealogy Project — 1997.
  5. 5,0 5,1 Guth, Alan H.MIT Kavli Institute for Astrophysics and Space Research.
  6. 6,0 6,1 ALAN H. GUTH, SB '69, PHD '72MIT.
  7. 7,0 7,1 50 People Who Deserve a Nobel Prize
  8. Alan Guth
  9. NNDB (Alan Guth)
  10. Генеалогия семьи Гут
  11. Семья отца происходила из Румынии, матери — из территории современной Литвы.
  12. Ученый российского происхождения удостоен Космологической премии Грубера // Сайт newsru.com, 31 марта 2004 года
  13. «Fundamental Physics Prize». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հունվարի 9-ին. Վերցված է 2015 թ․ նոյեմբերի 25-ին.
  14. «Российские ученые Старобинский и Линде получили премию Кавли в размере $1 млн». Газета.ру. 29 мая 2014. Վերցված է 2014 թ․ մայիսի 30-ին.

Արտաքին հղումներ խմբագրել