Վիքիպեդիա

Ադոլֆ ֆոն Մենցել

Ադոլֆ ֆոն Մենցել (գերմ.՝ Adolph Friedrich Erdmann von Menzel, դեկտեմբերի 8, 1815(1815-12-08)[1][2][3][…], Վրոցլավ, Սիլեզիա, Պրուսիայի թագավորություն[4] - փետրվարի 9, 1905(1905-02-09)[1][2][3][…], Բեռլին, Գերմանական կայսրություն[5]), գերմանացի գեղանկարիչ։ Կասպար Դավիդ Ֆրիդրիխի հետ մեկտեղ համարվում է 19-րդ դարի գերմանացի խոշորագույն նկարիչներից մեկը[8]։ Նա նաև իր ժամանակի ամենահաջողակ գերմանացի նկարիչն էր[9], ում գործերը շտապում էին ձեռք բերել թանգարաններն ու պատկերասրահները[9][10]։ Եղել է առաջին նկարիչը, ում ընդունել են Պրուսիայի բարձրագույն՝ Սև արծվի ասպետական օրդենը (1898 թվականին)։ Այդ նույն տարում նրան շնորհվել է ասպետի կոչում ու ազնվականական տիտղոս, և նա փոխել է իր անունը՝ դարձնելով Adolph von Menzel: Ադոլֆ ֆոն Մենցելն ընտրվել է Փարիզի գեղարվեստի ակադեմիայի և Լոնդոնի թագավորական ակադեմիայի անդամ։

Ադոլֆ ֆոն Մենցել
գերմ.՝ Adolph von Menzel
Ի ծնեգերմ.՝ Adolph Friedrich Erdmann von Menzel
Ծնվել էդեկտեմբերի 8, 1815(1815-12-08)[1][2][3][…]
ԾննդավայրՎրոցլավ, Սիլեզիա, Պրուսիայի թագավորություն[4]
Վախճանվել էփետրվարի 9, 1905(1905-02-09)[1][2][3][…] (89 տարեկան)
Մահվան վայրԲեռլին, Գերմանական կայսրություն[5]
Քաղաքացիություն Պրուսիայի թագավորություն
ԿրթությունՊրուսիայի արվեստի ակադեմիա և Berliner Akademie der Künste?[6]
Մասնագիտություննկարիչ, նկարազարդող, նկարիչ-փորագրող և վիմագրող
Ոճռեալիզմ
Ժանրդիմապատկեր
Թեմաներգեղանկարչություն և փորագրություն
Ուշագրավ աշխատանքներStudio Wall?, Laying out the March Dead? և Frederick the Great Playing the Flute at Sanssouci?
Պարգևներ
ԱնդամակցությունԳեղարվեստի թագավորական ակադեմիա
Կայքadolph-von-menzel.com
ստորագրություն
Изображение автографа
 Adolph von Menzel Վիքիպահեստում

Թեև շատ է ճամփորդել ու բազմաթիվ ծանոթներ ուներ, գերադասել է առանձնացած ապրել իր բեռլինյան բնակարանում[11]։ Ենթադրվում է, որ շփումներ ունենալուց խույս է տվել իր արտաքինի պատճառով (մեծ գլուխ է ունեցել և չափազանց կարճ՝ ընդամենը չորս ոտնաչափ ու վեց մատնաչափ հասակ)[11][12]։

Կենսագրություն խմբագրել

Ադոլֆ ֆոն Մենցելը ծնվել է Արևմտյան Գերմանիայի Բրեսլաու քաղաքում (ներկայում՝ Վրոցլավ, Լեհաստան)։ 1830 թվականին ընտանիքի հետ տեղափոխվել է Բեռլին։ Սովորել է հոր վիմագրական արվեստանոցում։ 1833 թվականին՝ հոր մահից հետո, Ադոլֆ ֆոն Մենցելի վրա է ծանրանում ընտանիքը կերակրելու հոգսը, և նա ստիպված է լինում կատարել ցանկացած աշխատանք. պատրաստում է ճաշացուցակներ, հրավիրատոմսեր և այլն։ Մի կարճ ժամանակ (6 ամիս) հաճախել է Բեռլինի գեղարվեստի ակադեմիա։

Ցուցահանդեսներ (ընտրությամբ) խմբագրել

"Adolph Menzel 1815–1905. Das Labyrinth der Wirklichkeit", Nationalgalerie (Ազգային պատկերասրահ) և Kupferstichkabinett (գրավյուրների և մատիտանկարների թանգարան), Staatliche Museen zu Berlin – Preußischer Kulturbesitz, 7 փետրվարի – 11 մայիսի 1997[13]

"Menzel. Maler auf Papier", Kupferstichkabinett (գրավյուրների և մատիտանկարների թանգարան), Staatliche Museen zu Berlin – Preußischer Kulturbesitz, 20 սեպտեմբերի 2019 – 19 հունվարի 2020[14]։

II համաշխարհային պատերազմ խմբագրել

Գերմանիայում նացիստների տիրապետության տարիներին Մենցելի մի շարք կարևոր աշխատանքներ բռնագրավվել ու վաճառքի են հանվել։ Դրանց մի մասը 21-րդ դարում հաջողվել է վերականգնել century.[15]:

  • 2014 թվականին Stehende Rüstungen (1886) ստեղծագործությունը[16]) Վիեննայի Ալբերտինա թանգարանը վերադարձրել է Տերեզիենշտադի համակենտրոնացման ճամբարում տանջամահ արված հրեա Ադելե Պեխտերի ժառանգներին[17]։
  • 2015 թվականին «Կարմիր վերնաշապիկով տիկինը» պաստելանկարը վերադարձվել է Էռնա Ֆելիսիայի և Հանս Լախման-Մոսեի ժառանգներին[18][19]։
  • Վերադարձնելու պահանջ է ներկայացվել նաև այլ գործերի կապակցությամբ, սակայն այդ պահանջը շատ դեպքերում մնացել է անարձագանք[20]։ 2015 թվականին հոլանդական Limbach Commission ընկերությունը հրաժարվել է վերադարձնել Մենցելի «Հանգստյան օր Փարիզում» նկարը, որը պատկանել է հրեա բանկիր Ժորժ Բերենսին[21][22]։

Գերմանական արվեստի կորսված գործերի German Lost Art Foundation կայքում հրապարակված ցանկերում տեղ են գտել Մենցելի բազմաթիվ աշխատանքներ[23]։

Ուշագրավ փաստ խմբագրել

1905 թվականին մահկանացուն կնքած Ադոլֆ ֆոն Մենցելի հուղարկավորության կազմակերպման գործով զբաղվել է անձամբ Գերմանիայի կայսրը, ով հուղարկավորների թափորում քայլել է նկարչի դագաղի հետևից[24]։

Պատկերասրահ խմբագրել

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Adolf Menzel (նիդերլ.)
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Benezit Dictionary of Artists — OUP, 2006. — ISBN 978-0-19-977378-7
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #118580914 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Менцель Адольф фон // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  6. ↑ Thieme U., Becker F., Vollmer H. Thieme-Becker-Vollmer (գերմ.) / Hrsg.: U. Thieme, F. Becker, H. Vollmer, F. C. Willis — E. A. Seemann.
  7. ↑ https://www.parlament-berlin.de/de/Das-Haus/Berliner-Ehrenbuerger/Adolph-von-Menzel
  8. ↑ Fried, 11
  9. ↑ 9,0 9,1 Eisler, 559–565
  10. ↑ Eisler, 559
  11. ↑ 11,0 11,1 Menzel wrote in his last will and testament: "Not only have I remained unmarried, throughout my life I have also renounced all relations with the other sex....In short, there is a lack of any kind of self-made bond between me and the outside world." Fried, 5
  12. ↑ See Karl Scheffler, Adolf Menzel: Der Mensch, das Werk (Berlin: Cassirer, 1915), who is of the opinion that his short stature affected his self-esteem and whole personal life.
  13. ↑ «Ja, wer ist Menzel? Das Labyrinth der Wirklichkeit – Adolph Menzel im Alten Museum in Berlin». Neues Deutschland (գերմաներեն). Վերցված է 2020 թ․ դեկտեմբերի 17-ին.
  14. ↑ «Menzel. Maler auf Papier».
  15. ↑ «Kunstrückgabebeirat beschließt fünf neue Empfehlungen». OTS.at (գերմաներեն). Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 18-ին.
  16. ↑ «Armoury fantasy - Art Database». www.kunstdatenbank.at. Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 18-ին.
  17. ↑ «Heirs to Auction Nazi-Looted Art from Albertina». Artnet News (ամերիկյան անգլերեն). 2014 թ․ սեպտեմբերի 9. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 18-ին. «Adele Pächter, who was Jewish, was persecuted by the Nazis and was forced to dispose of her deceased husband's collection. Hermann Pächter had died in 1902. She was able to bring the collection to auction in 1940 via her son in law, under extreme pressure. In 1943, she was murdered at the Theresienstadt concentration camp.»
  18. ↑ «23 June 2015: Restitution of Adolph Menzel pastel to the heirs of Berlin publisher Rudolf Mosse (1843–1920)». www.lootedart.com. Վերցված է 2020 թ․ դեկտեմբերի 18-ին.
  19. ↑ Miller, Bartko Zankel Bunzel &. «Portrait by Adolph Menzel Among Latest Artifacts Recovered by the Mosse Art Restitution Project and Sold at Auction». www.prnewswire.com (անգլերեն). Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 18-ին.
  20. ↑ Hickley, Catherine (2020 թ․ մարտի 17). «She Tracked Nazi-Looted Art. She Quit When No One Returned It». The New York Times (ամերիկյան անգլերեն). ISSN 0362-4331. Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 18-ին. «Two other works in the museum are being sought by the heirs of Therese Clara Kirstein, a German Jew who committed suicide in 1939 after her escape to the United States was blocked. The heirs believe the works, a drawing by Adolph Menzel and a Liebermann study, were sold under duress shortly before her death or, more likely, confiscated and sold shortly after.»
  21. ↑ Chana, Jas. «Why US lawmakers want Germany to revisit its museums' walls». www.timesofisrael.com (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2020 թ․ դեկտեմբերի 18-ին.
  22. ↑ Bert, Peter. «Art Law: Limbach Commission Advises against Restitution of Adolf von Menzel's "Pariser Wochentag" | Dispute Resolution Germany» (բրիտանական անգլերեն). Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 18-ին.
  23. ↑ «Lost Art Internet Database – Einfache Suche». www.lostart.de. Վերցված է 2020 թ․ դեկտեմբերի 18-ին.
  24. ↑ Fried, 10

Գրականություն խմբագրել

  • Karl Scheffler, Adolf Menzel: Der Mensch, das Werk. Berlin: Cassirer, 1915.
  • Elfried Bock, Adolph Menzel: Verzeichnis seines graphischen Werkes. Berlin: Amsler & Ruthardt, 1923.
  • Werner Schmidt, Adolf Menzel: Zeichnungen Verzeichnis und Erläuterungen. National-Galerie, Staatliche Museen, Berlin, 1955.
  • Ulrich Bischoff, Jens Christian Jensen, Richard Hoppe-Sailer, Wulf Schadendorf, Johann Schlick, Jürgen Schultze, Adolph Menzel: Realist – Historist – Maler des Hofes. Exhibition catalog. Schweinfurt: Weppert, 1981.
  • Gisela Hopp, Eckhard Schaar, Werner Hofmann, eds., Menzel – der Beobachter. Exhibition catalog. Munich: Prestel, 1982.
  • Jost Hermand, Adolph Menzel mit Selbstzeugnissen und Bilddokumenten (Rowohlts Monographien, vol. 361). Reinbek bei Hamburg: Rowohlt, 1986.
  • Gisold Lammel, Adolph Menzel. Frideriziana und Wilhelmiana. Dresden: Verlag der Kunst, 1987.
  • Claude Keisch and Marie Ursula Riemann-Reyher, eds.: Adolph Menzel 1815–1905: Between Romanticism and Impressionism. London and New Haven: Yale University Press, 1996.
  • Michaela Diener, „Ein Fürst der Kunst ist uns gestorben“: Adolph von Menzels Nachruhm im Kaiserlichen Deutschland (1905–1910). Regensburg: Roderer, 1998.
  • Hubertus Kohle, Adolph Menzels Friedrichbilder: Theorie und Praxis der Geschichtsmalerei im Berlin der 1850er Jahre. Munich and Berlin: Deutscher Kunstverlag, 2001.
  • Christina Grummt, Adolph Menzel – zwischen Kunst und Konvention, die Allegorie in der Adressenkunst des 19. Jahrhunderts. Berlin: Reimer, 2001.
  • Michael Fried, Menzel's Realism: Art and Embodiment in Nineteenth-Century Berlin. London and New Haven: Yale University Press, 2002.
  • Jens Christian Jensen, Adolph Menzel. Cologne: DuMont, 2003.
  • Werner Busch, Adolph Menzel: Leben und Werk. Munich: Beck, 2004.
  • Bernhard Maaz, ed., Adolph Menzel radikal real. Munich: Hirmer, 2008.
  • Werner Busch, Adolph Menzel: Auf der Suche nach der Wirklichkeit. Munich: Beck, 2015.
  • Anja Grebe, Menzel, Maler der Moderne. Berlin: Verlag Eisengold, 2015.
  • Claudia Czok, "Menzel, Adolph (Adolph Friedrich Erdmann von)", in De Gruyter: Allgemeines Künstlerlexikon: Die Bildenden Künstler aller Zeiten und Völker, vol. 89. Berlin and Boston: De Gruyter, 2016, pp. 117–121.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ադոլֆ ֆոն Մենցել» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ադոլֆ_ֆոն_Մենցել&oldid=9771188» էջից