Ագրաֆիա (հին հունարեն՝ ἀ- ժխտական մասնիկի և γράφω «գրում եմ» բառի բաղադրումից), գրելու ունակության խանգարում կամ լիակատար կորուստ՝ գրելազրկություն, որն առաջանում է հոգեֆիզիոլոգիական հիմքերի կազմալուծման արդյունքում և որին հաճախ ուղեկցում է խոսքի խանգարումը[1]։ Ագրաֆիայի ժամանակ կարող է առաջանալ շարժողական խանգարում[2], գրելու կամ կարդալու անկարողություն[3]։ Գրելու ունակության կորուստը կարող է արտահայտվել տարբեր լեզուների և նյարդաբանական հիվանդությունների ժամանակ[2], որոնցից են՝ ալեքսիան, աֆազիան, դիզարտրիան, ագնոզիան և ապրաքսիան[2][4]։ Ագրաֆիայով հիվանդ անձանց հետազոտությունը թույլ է տալիս ավելի լավ հասկանալ գրելու գործընթացում ներառված խոսքային և շարժողական կենտրոնները[4]։ Ագրաֆիան հնարավոր չէ ամբողջությամբ բուժել, բայց հիվանդները կարող են վերականգնել կորցրած ունակությունների մի մասը։ Այս ունակությունների տեսակներն էլ կապված են ագրաֆիայի կոնկրետ տեսակի հետ։

Ագրաֆիան բաժանվում է կենտրոնական և ծայրամասային ձևերի[4]։ Կենտրոնական ագրաֆիան ներառում է գլխուղեղի խոսքի կենտրոնները և սովորաբար կապված են խոսքի այլ խանգարումների հետ[4] ։ Ծայրամասային ագրաֆիան ներառում է գլխուղեղի շարժողական և տեսողական կենտրոնները[4]։ Ագրաֆիան սկսել է ուսումնասիրվել 14-րդ դարից, սակայն միայն 19-րդ դարի երկրորդ կեսից է, որ սկսել է ներկայացնել կլինիկական հետաքրքրություն։ 12-րդ դարում կատարված հետազոտությունները առաջին հերթին կենտրոնացած էին աֆազիոլոգիայի վրա[5]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. Հ. Զ. Պետրոսյան, Ս. Ա. Գալստյան, Թ. Ա. Ղարագյուլյան, Լեզվաբանական բառարան (խմբ. Էդ. Բ. Աղայան), Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի հրատարակչություն», 1975, էջ 2։
  2. 2,0 2,1 2,2 De Smet HJ, Engelborghs S, Paquier PF, De Deyn PP, Mariën P (August 2011). «Cerebellar-induced apraxic agraphia: a review and three new cases». Brain Cogn. 76 (3): 424–34. doi:10.1016/j.bandc.2010.12.006. PMID 21507544.
  3. Beeson PM (2004). «Remediation of written language». Top Stroke Rehabil. 11 (1): 37–48. doi:10.1310/D4AM-XY9Y-QDFT-YUR0. PMID 14872398.
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Sinanović O, Mrkonjić Z, Zukić S, Vidović M, Imamović K (March 2011). «Post-stroke language disorders». Acta Clin Croat. 50 (1): 79–94. PMID 22034787.
  5. Lorch M (August 2013). «Written language production disorders: historical and recent perspectives». Curr Neurol Neurosci Rep. 13 (8): 369. doi:10.1007/s11910-013-0369-9. PMID 23793932.