Ագաու
Ագաու (ինքնանվանումը՝ ագավ, գեեզ՝ አገው agaw, ամհարերեն՝ agäw), քամյան ընտանիքի քուշյան լեզուների խումբ Եթովպիայում և Էրիթրեայում[1]։ Ագաուների լեզուն է, որոնք բնակվում են հյուսիսային Եթովպիայում (733 000, ըստ 1998 թվականի մարդահամարի) և Էրիթրեայում (76 000, 2000 թվականին, գնահատական), ըստ 1970 թվականի տվյալներով՝ ագաուների քանակը մոտ 250.000 է[2]։ Եթովպա-սեմական լեզուների մեծամասնության հիմնական սուբստրատն է։ Հնչյունային համակարգը կազմված է քուշյան լեզուներին բնորոշ առանձնահատկություններով։
| Ագաու | |
|---|---|
| Տարածված՝ | Եթովպիա և կենտրոնական Էրիթրեա |
| Դասակարգում՝ | Աֆրա-ասիական լեզուներ Քուշյան լեզուներ Ագաու |
| Կազմ՝ |
Աունգի
Բիլին
Քիմանտ
Խամտանգա
|
Դասակարգում խմբագրել
Համաձայն Էպլյարդի[3] ագաու լեզուների ներքին դասակարգումն ունի հետևյալ տեսքը՝
- Հարավային խումբ
- աունգի - Թանա լճից հարավ-արևմուտք, 350 հազար խոսող
- կունֆալ բարբառ - տվյալներ չկան, Թանայից արևելք
- աունգի - Թանա լճից հարավ-արևմուտք, 350 հազար խոսող
- Հյուսիսարևմտյան խումբ
- Հյուսիսային ենթախումբ
- բիլին - Էրիթրեա, Քերեն քաղաքի շուրջ, մոտ 70 հազար խոսող
- Կենտրոնական ենթախումբ
- խամտանգա - Ամհարի շրջանի հյուսիս, 143 հազար խոսող
- Արևմտյան ենթախումբ
- քեմանտ - ոչնչացման եզրին, 16,650 խոսող, Թանայի ափերին
- քվարա, քուարա բարբառ - ոչնչացման եզրին, հիմնականում եթովպական հրեաների լեզուն
- քեմանտ - ոչնչացման եզրին, 16,650 խոսող, Թանայի ափերին
- Միջանկյալ ձև արևմտյան և կենտրոնական խմբերի մեջ
- քայլա - մեռած լեզու, նախկինում եթովպական հրեաների մի մասի լեզուն
- Հյուսիսային ենթախումբ
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Հ. Զ. Պետրոսյան, Ս. Ա. Գալստյան, Թ. Ա. Ղարագյուլյան, Լեզվաբանական բառարան (խմբ. Էդ. Բ. Աղայան), Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի հրատարակչություն», 1975, էջ 1։
- ↑ Gamst F. C. Peasantries and Elites without Urbanism: The Civilization of Ethiopia // Comparative Studies in Society and History, Vol. 12, No. 4 (Oct., 1970), p. 375
- ↑ Appleyard 2006