«Այբ» կրթական հիմնադրամ

«Այբ» կրթական հիմնադրամ;
Հիմնադրված	2006 թ.
Իրավ. կարգավիճակ	գործող
Տեղագրություն	Հայաստան
Կայք	ayb.am

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Այբ (այլ կիրառումներ)

«Այբ» կրթական հիմնադրամը շահույթ չհետապնդող հանրային կառույց է, որը կրթական ծրագրեր է իրականացնում Հայաստանում, Արցախի Հանրապետությունում և սփյուռքում։ Հիմնվել է 2006 թվականին։ Այս տարիների ընթացքում կրթության զարգացման համար կատարել է 42 մլն դոլարի ներդրում։

Համագործակցելով Քեմբրիջի համալսարանի, Լոնդոնի համալսարանական քոլեջի, Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտի, Հարվարդի համալսարանի և այլ բուհերի հետ՝ հիմնադրամը ստեղծում է որակյալ կրթություն ստանալու հնարավորություն բոլորի համար։ «Այբ»-ի հիմքում սովորելու գերազանցության մշակույթ ձևավորելու և հայկական կրթության զարգացմանը համակարգված ներդրումներով աջակցելու գաղափարն է։

«Այբ»-ն իրեն համարում է Սուրբ Թարգմանիչների շարժման շարունակողը։ 5-րդ դարում այս շարժումն ամրագրեց ազգային դպրոց, գիր և գրականություն ունենալու հայերի հանձնառությունը, իսկ հիմնադրամը նպատակ ունի ամրացնելու ազգային ակունքներից եկող կրթական շարժման հիմքերը՝ համադրելով այն նորարար գաղափարներով։

«Այբ» կրթական հիմնադրամի առաքելությունը մարդկանց կյանքը կրթությամբ վերափոխելն է՝

ստեղծելով որակյալ, բազմակողմանի, օրինակելի կրթական համակարգ,
կերտելով ուսյալ և արժեքներ կրող սերունդներ,
մարդկանց միավորելով կրթության առաքելությամբ,
ձևավորելով կրթությանն աջակցող համայնքներ։

Հիմնադրամի ծրագրերում ընդգրկված են Հայաստանի ու Արցախի Հանրապետության դպրոցների 70%-ը և աշակերտների 30%-ը։ «Այբ»-ը ստեղծել ու ներդրել է Հայաստանում ժամանակակից լավագույն կրթական չափանիշներին համապատասխանող և միջազգային ճանաչում ունեցող «Արարատյան բակալավրիատ» հայալեզու կրթական ծրագիրը, որը սովորողներին հնարավորություն է տալիս դիմելու աշխարհի ամենահեղինակավոր համալսարաններ։

«Այբ» համակարգի երեք կառույցներն են «Այբ» դպրոցը (Հայաստանի ոչ պետական կրթության ոլորտում առաջին սոցիալական ծրագիրը), Դիլիջանի կենտրոնական դպրոցը (ստեղծվել է Կենտրոնական բանկի հետ համագործակցությամբ) և Ազգային երգ ու պարի ակադեմիան (որի ջանքերով հանրակրթական դպրոցներում ներդրվել է «ազգային երգ ու պար» առարկան)։

Կառուցվածք խմբագրել

«Այբ» կրթական հիմնադրամը ձգտում է ստեղծել կրթությամբ կայացած ու կրթության մեջ ներդրում կատարելու պատրաստակամ մարդկանց մեծ համայնք։

«Այբ»-ի հիմնադիրներն են՝

Աշոտ Ասլանյան («Աերոսիբ» ընկերության հիմնադիր),
Արամ Փախչանյան (ABBYY ընկերության փոխնախագահ),
Արթուր Բերդ (General Quantitative, Wealth Technologies ընկերությունների հիմնադիր),
Դավիթ Յան (ABBYY, iiko, Yva.ai, Plazius ընկերությունների հիմնադիր),
Դավիթ Փախչանյան («Աերոսիբ» ընկերության գործադիր տնօրեն),
Կարեն Մուսայելյան (HiQu Capital ընկերության հիմնադիր),
Կարո Սարգսյան («Սպեցտորգ» ընկերության հիմնադիր),
Տ. Մեսրոպ քհն. Արամյան («Վէմ» ռադիոկայանի նախագահ)։

Կազմակերպության գաղափարների իրականացման և դրանց ազդեցության մեծացման գործառույթը կատարում է հիմնադրամի թիմը։ Կառավարման բարձրագույն ղեկավար մարմինը հոգաբարձուների խորհուրդն է^[1]։ Այն ձևավորվում է ներհամայնքային ընտրության միջոցով՝ մասնակցային մոդելով, և գործում երկու տարի։

Ծրագրեր^[2] խմբագրել

Ռազմավարական և ընթացիկ նախաձեռնություններ խմբագրել

«Այբ հիբրիդային կրթություն»՝ միջազգայնորեն մրցունակ և համապարփակ կրթական մոդել՝ հիմնված «Արարատյան բակալավրիատ» (ԱԲ) ծրագրի վրա։
Արարատյան բակալավրիատ՝ Քեմբրիջի համալսարանի և Լոնդոնի համալսարանական քոլեջի կրթության ինստիտուտի հետ գործընկերությամբ ստեղծված, միջազգայնորեն ճանաչված և հայալեզու դպրոցական ծրագիր։
Զանգվածային դպրոցական մրցույթներ՝ հայերենի «Մեղու», մաթեմատիկայի «Կենգուրու» և ռուսերենի «Ռուսական արջուկ»՝ 3-12-րդ դասարանների աշակերտների ընդհանուր իմացությունն ու տրամաբանությունը և ինքնագնահատման մշակույթը խթանելու նպատակով։
Թիմային մրցույթներ՝ բնագիտական (Պատանի քիմիկոսների մրցաշար, Բնագիտության ուսանողական մրցաշար) և ռոբոտաշինական (Լեգոստարտ, Ռոբոտաշինության համաշխարհային օլիմպիադա)։
«Քան» ակադեմիայի հայաստանյան գրասենյակ՝ կրթության հավասար հնարավորություններ ընձեռող միջազգային ամենամեծ առցանց կրթական հարթակի՝ «Քան» ակադեմիայի անվճար շտեմարանը հայերենով տեղայնացնող ծրագիր (հիմնվել է 2017 թ.):
«Այբ» ակադեմիա, որի նպատակը ուսումնառության կրթական միասնական հարթակ ստեղծելն է Հայաստանի և սփյուռքի մասնագետների համար, կրթության ոլորտում մանկավարժամեթոդական նորարար գաղափարների տարածումը խթանելը և միմյանցից սովորելու փորձառություն ձևավորելը։
«Այբփոդ»՝ կրթական փոդքաստների հաղորդաշար, որտեղ գիտակրթական ոլորտի տարբեր փորձագետներ անդրադառնում են իրենց ոլորտների հաջողություններին, մարտահրավերներին ու նորարարություններին։
«Հաջողության բանաձև»՝ վարպետության բաց դասերի և ելույթների հարթակ, որը հնարավորություն է տալիս առաջին ձեռքից ծանոթանալու հայտնի ու հաջողակ մարդկանց կենսափորձին։

Դպրոցներ և լաբորատորիաներ խմբագրել

«Այբ» դպրոց՝ շահույթ չհետապնդող ոչ առևտրային կառույց, որտեղ ազգային հիմքի վրա մշակվում են եզակի կրթական տեխնոլոգիաներ և փորձարկվում ժամանակակից կրթության լավագույն ձեռքբերումները
Դիլիջանի կենտրոնական դպրոց. ստեղծվել է ՀՀ Կենտրոնական բանկի հետ համագործակցությամբ՝ որպես կրթական ու գիտական հաստատությունների համար փորձարկումների ու գաղափարների իրականացման բաց տիրույթ
Ֆաբլաբեր՝ աշխարհի լավագույն տեխնիկական բուհի՝ Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտի միջազգային կրթական հսկա ցանցի մաս։ Այսօր Հայաստանում կա երկու ֆաբլաբ՝ Դիլիջանի կենտրոնական դպրոցում և «Այբ» դպրոցում։
«ԱյբԼաբ»՝ ժամանակակից առարկայական լաբորատորիաների նախատիպ և օրինակելի մոդել, որը ներդրված է ՀՀ 11 դպրոցներում։

Կրթաթոշակային և ֆոնդահայթայթման ծրագրեր խմբագրել

Հիմնադրամի գաղափարախոսության հիմքում հայկական կրթության զարգացմանը համակարգված ներդրումներով աջակցելու գաղափարն է։ «Այբ» համայնքում համախմբված են 600-ից ավելի բարերարներ, որոնք մասնագիտական, ֆինանսական և ժամանակային մեծ ներդրում են կատարում կրթության զարգացման նպատակով։

Կրթաթոշակային ծրագիր. «Այբ» դպրոցի ավագ բաղադրիչը ՀՀ ոչ պետական կրթության ոլորտում առաջին սոցիալական ծրագիրն է։ «Այբ» կրթական հիմնադրամն իր ծրագրերով, անհատ բարերարների ու կազմակերպությունների նվիրատվությունների շնորհիվ հայթայթում է ֆոնդեր, որպեսզի «Այբ» ավագ դպրոց ընդունված ոչ մի աշակերտ ֆինանսական պատճառով չզրկվի այստեղ սովորելու հնարավորությունից։
«Կրթաթոշակ լավագույն բուհերի ուսանողներին»՝ հնարավորություն «Այբ»-ի շրջանավարտների համար կրթությունը շարունակելու աշխարհի լավագույն բուհերում և ձեռք բերված գիտելիքները ծառայեցնելու հայրենիքին։
«Բարի ընթրիք»՝ հայտնի անձանց հետ բարեգործական հանդիպում-ընթրիքների աճուրդ։ Ստացված նվիրատվությունն ուղղվում է հիմնադրամի կրթաթոշակային ֆոնդին։
ForMath՝ ֆոնդահայթայթման նոր մշակույթի սկիզբ դնող նախաձեռնություն։ Միավորում է երկրում մասնագիտական մեծ փորձառություն ունեցող ընկերություններին «Այբ»-ի ծրագրային հարթակներում և օգնում համատեղ ներդրում բերել Հայաստանում կրթական հնարավորությունների բազմապատկման մեջ։

Պատմություն խմբագրել

2006 թ.-ին կրթության շնորհիվ հաջողության հասած ութ երիտասարդներ որոշեցին հիմնել «Այբ» կրթական հիմնադրամը՝ իրականացնելու երկիրը կրթությամբ վերափոխելու իրենց երազանքը։ Այդ պահից սկսած կրթական այս շարժումը սկսել է իր երկարամյա պատմությունը։

2006-ի դեկտեմբերին պաշտոնապես հիմնվեց Այբ» կրթական հիմնադրամը։
2007-ի մայիսին «Այբ»-ը Երևանի Ֆիզմաթ դպրոցում հիմնեց առաջին՝ ֆիզիկայի «ԱյբԼաբ»-ը։
2007-ի հոկտեմբերին «Այբ»-ը Հայաստանի 33 բուհի դիմորդների, ուսանողների ու դասախոսների համար հասանելի դարձրեց Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտի «OpenCourseWare» ծրագրի հազարավոր ուսումնական նյութեր՝ առանց համացանց մտնելու անհրաժեշտության։
2008-ի մայիսին «Այբ»-ը Հայաստանում անցկացրեց առաջին փորձնական «Կենգուրու» մրցույթը։
2009-ի օգոստոսին «Այբ»-ը 16 հայ ուսանողների շնորհեց կրթաթոշակներ՝ այսպիսով սկիզբ դնելով կրթության մեկենասության իր համակարգին։
2010-ի հունվարին ՀՀ կառավարությունը տարվա իր առաջին նիստին որոշում կայացրեց հիմնադրամին հատկացնել Երևանում Թբիլիսյան խճուղուն հարող 6,5 հա հողատարածքը` «Այբ կրթական հանգույց» ծրագրի իրականացման համար։
2010-ի հոկտեմբերին Հայաստանում առաջին անգամ անցկացվեց Պատանի քիմիկոսների համահայկական մրցաշարը։
2010-ի նոյեմբերին Հայաստանում առաջին անգամ պաշտոնապես անցկացվեց «Ռուսական արջուկ» մրցույթը՝ «Կենգուրուից» հետո երկրորդ միջազգային դպրոցական մրցույթը, որ «Այբ»-ը բերեց ՀՀ և Արցախ։
2011-ի հոկտեմբերին բացվեց «Այբ» ավագ դպրոցը։
2013-ի հուլիսին կնքվեց համագործակցության պայմանագիր ՀՀ Կենտրոնական բանկի և «Այբ» կրթական հիմնադրամի միջև՝ Դիլիջան քաղաքում «Այբ»-ի կրթական տեխնոլոգիաներով դպրոց բացելու և գործարկելու մասին։
2013-ի սեպտեմբերին բացվեց «Այբ» տարրական դպրոցը։
2013-ի դեկտեմբերին կնքվեց համաձայնագիր Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտի հետ՝ Հայաստանում ֆաբլաբեր բացելու մասին։
2014-ի հունվարին «Այբ» կրթական հիմնադրամը, համագործակցելով Քեմբրիջի համալսարանի (Անգլիա) և Լոնդոնի համալսարանական քոլեջի (UCL) Կրթության ինստիտուտի հետ, սկսեց լայնածավալ, պետական մակարդակի կրթական նախաձեռնություն՝ Կրթության գերազանցության ազգային ծրագիրը (ԿԳԱԾ)։
2014-ի սեպտեմբերին բացվեց «Այբ» միջին դպրոցը։
2014-ի նոյեմբերին առաջին անգամ ՀՀ-ում և Արցախում անցկացվեց «Մեղու. հայերենը բոլորի համար» մրցույթը՝ ռեկորդային թվով մասնակիցներով (գրեթե 45 000)։
2014-ի նոյեմբերին «Այբ»-ը դարձավ Ռոբոտների համաշխարհային օլիմպիադայի (ՌՀՕ) (World Robot Olympiad) հայաստանյան ներկայացուցիչը և ազգային փուլի պաշտոնական կազմակերպիչը մեր երկրում։
2015-ի սեպտեմբերին «Այբ» դպրոցում ներդրվեց համաշխարհային մակարդակով մրցունակ ուսումնական ծրագիրը՝ Արարատյան բակալավրիատը (ԱԲ)։
2015-ի սեպտեմբերին պաշտոնապես բացվեց Դիլիջանի կենտրոնական դպրոցի նոր շենքը։
2015-ի հոկտեմբերին Երևանի և Դիլիջանի «Այբ» դպրոցներին կից բացվեց երկու ֆաբլաբ։
2015-ի դեկտեմբերին ԱԲ-ը ՀՀ ԿԳ նախարարի՝ 2015 թ. դեկտեմբերի 29-ի թիվ 1073-Ա/Ք հրամանով պաշտոնապես ճանաչվեց որպես այլընտրանքային դպրոցական ծրագիր ՀՀ-ում։
2016-ի օգոստոսին Մեծ Բրիտանիայի ճանաչման և համեմատության ազգային գործակալությունը (UK NARIC) Արարատյան բակալավրիատը համազոր ճանաչեց բրիտանական GCE A Level և ամերիկյան Advanced Placement խորացված մակարդակի դպրոցական որակավորումներին։
2016-ի դեկտեմբերին ՀՀ կառավարությունը Արարատյան բակալավրիատը ճանաչեց որպես պետական հանրակրթական ծրագիր Հայաստանում, և մեկնարկեց ծրագրին դպրոցների անդամակցության գործընթացը։
2017-ին հիմնադրամը նախաձեռնեց «Քան» ակադեմիայի հայաստանյան գրասենյակի հիմնումն ու հարթակի տեղայնացումը ՀՀ-ում։
2017-ի հոկտեմբերին մեկնարկեց «Բարի ընթրիք» նախաձեռնությունը՝ համալրելու «Այբ» ավագ դպրոցում սովորողների կրթաթոշակային ֆոնդը։
2019-ի ապրիլին գործարկվեց donate.ayb.am կայքը։
2019-ի հոկտեմբերին «Քան» ակադեմիան անցկացրեց աշխատարաններ Տավուշի մարզի սահմանամերձ համայնքներում։
2019-ի նոյեմբերին սփյուռքում առաջին անգամ անցկացվեց «Մեղու» հայերենի մրցույթը։
2019-ի դեկտեմբերին «Քան» ակադեմիայի հեռախոսային հավելվածը հասանելի դարձավ հայալեզու սովորողների համար։
2020-ի փետրվարին կայացավ Քիմիկոսների ուսանողական առաջին մրցաշարը։
2020-ի մայիսին հիմնադրամը միացավ ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի և ՄԱԿ-ի Զարգացման ծրագրի նախաձեռնությամբ մեկնարկած «Սերունդ առանց սահմանների» (GenU) մրցույթին։
2020-ի սեպտեմբերին գործարկվեց «Այբ»-ի մրցույթների կրթական հետազոտական առցանց հարթակը։
2021-ի մարտին Հայաստանում ԱՄՆ դեսպանատան գործընկերությամբ «Քան» ակադեմիայի հայաստանյան գրասենյակն անվճար աշխատարաններ անցկացրեց Գյումրիում և տեղայնացրեց հայալեզու նոր նյութեր։
2021-ի օգոստոսին Տավուշի մարզի ուսումնական հաստատություններում հանրակրթության պետական չափորոշչի փորձարարական ներդրման ծրագրի շրջանակում «Այբ»-ը ստանձնեց Տավուշի մարզի բոլոր դպրոցների 156 տնօրենների, փոխտնօրենների և բնագիտամաթեմատիկական առարկաներ դասավանդող 770 ուսուցիչների վերապատրաստումը։
2021-ի սեպտեմբերին «Մարդը կարիքի մեջ» ՀԿ-ի հետ համատեղ ԵՄ ֆինանսավորմամբ մեկնարկեցին «Քան» ակադեմիայի աշխատարանները Լոռու, Կոտայքի և Շիրակի մարզերում։
2021-ի հոկտեմբերին մեկնարկեց հիմնադրամի ռազմավարական «Այբ հիբրիդային կրթություն» ծրագիրը ՀՀ և Արցախի սովորողների համար։
2022-ի ապրիլին մեկնարկեց Բնագիտության ուսանողական մրցաշարը ՀՀ և Արցախի բուհերի ուսանողների համար։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ «Տես Հոգաբարձուների խորհրդի և հիմնադրամի թիմի ներկայիս կազմը». «Այբ» կրթական հիմնադրամ.
↑ «Հիմնադրամի բոլոր ծրագրերն՝ այստեղ։». «Այբ» կրթական հիմնադրամ. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 14-ին.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

[1] «Տես Հոգաբարձուների խորհրդի և հիմնադրամի թիմի ներկայիս կազմը». «Այբ» կրթական հիմնադրամ.

[2] «Հիմնադրամի բոլոր ծրագրերն՝ այստեղ։». «Այբ» կրթական հիմնադրամ. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 14-ին.

[1]

[2]