«Ալեքսանդր Ծատուրյան»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
չ clean up, replaced: ) ― → ), oգտվելով ԱՎԲ |
No edit summary |
||
Տող 5.
'''Ծատուրյան Ալեքսանդր Հովսեփի''' (28.4.[[1865]], Զաքաթալա–31.3.[[1917]], Թիֆլիս), հայ բանաստեղծ, թարգմանիչ։
Սովորել է ծննդավայրի դպրոցում,
Մինչև 1902–ը ուսուցչություն է արել [[Նիժնի
1891–ին Մոսկվայում լույս է տեսել նրա բանաստեղծությունների առաջին ժողովածուն, 1898-ին՝ երկրորդը։ Ծատուրյանը ժողովրդա-դեմոկրատական հայեցակետից արտացոլել է «կյանքի խորթ զավակների» վիշտն ու տառապանքը, ձաղկել բուրժուական էգոիզմը, դարաշրջանի արատները («Դարուս զավակը», «Մեր դարը», «Դարավերջի բարքերից»)։ Ժամանակի բարքերի մերկացումները նրա քնարերգության մեջ միահյուսվում են ազգային վշտի ու տառապանքի, ազգային–ազատագրական պայքարի մոտիվներն («Տուր ձեռքդ, ընկեր», «Ո՛ւր ես, հայ բլբուլ...», «Դարեր եկան...», «Զինվորի երգը»)։
Ծատուրյանի աշխատանքային երգերում ռեալիստական գույներով պատկերված է դառը քրտինքով իր ապրուստը հոգացող աշխատավորի կյանքը («Սերմնացան», «Երկրի մշակներ», «Այ սև ամպեր», «Գիր»)։ Աշխատանքի փառաբանումն է «Նավավար» բանաստեղծությունը։ Նրա պոեզիային հատուկ հումանիզմն ու ազատասիրական ձգտումները ավելի են խորացել ռուսական առաջին հեղափոխության մթնոլորտում։ Նա տեսել է «աշխատանքի և ոսկու մեծ կռիվը», երգել «բանվոր գնդերի» հերոսամարտը («Բանվորուհու օրորը»)։
1901–ին լույս է տեսել «Գրչի հանաքներ» երգիծական ոտանավորների ժողովածուն՝ [[Վարդգես Սուրենյանց |Վ.Սուրենյանցի]] նկարչական ձևավորումով։ Երգիծանքն ուղղված է ագահ ու տգետ բարեպաշտների դեմ («Բարեպաշտը», «Փրկության ուղի»)։
Ծատուրյանը մասնակցել է Յու. Վեսելովսկու և Մ. Բերբերյանի կազմած «Армянские беллетристы» (1893) ժողովածուի նյութերի ընտրության ու թարգմանության գործին, Յու. Վեսելովսկու հետ ռուսերեն է թարգմանել [[Գաբրիել Սունդուկյան |Գ. Սունդուկյանի]] «[[Պեպո]]»–ն։ 1905–ին թարգմանել և հրատարակել է «Ռուս բանաստեղծներ» ժողովածուի առաջին հատորը ([[Ալեքսանդր Պուշկին |Ա. Պուշկին]], [[Միխայիլ Լերմոնտով |Մ. Լերմոնտով]]), 1906–ին՝ երկրորդը (Ա. Նեկրասով, Ա. Կոլցով, Ի. Նիկիտին, Ա. Պլեչեև)։ Նրա երկերը [[ռուսերեն]] են թարգմանել Յու. Վեսելովսկին, [[Վալերի Բրյուսով |Վ.
Նրա տեքստերով երգեր են գրել [[Ալեքսանդր Սպենդիարյան |Ա. Սպենդիարյանը]] («Այ վարդ», «Մի լար, բլբուլ»), [[Անուշավան Տեր-Ղևոնդյան |Ա. Տեր–Ղևոնդյանը]] («Արի ընկեր», «Սերմնացան»)։ Ժողովրդական ճանաչում ունեն նրա խոսքերով գրված «Նավավար», «Հայ մայրենին» երգերը։
== Երկեր Ալ. Ծատուրյանի և նրա ստեղծագործության մասին ==
* [[Արամ Ինճիկյան]], Ծատուրյանի կյանքը, Երևան, 1940, 115 էջ:
* [[Արսեն Տերտերյան]], Հայոց նոր գրականության պատմություն։ 19-20-րդ դդ
== Արտաքին հղումներ ==
|