«Բաշկորտոստան»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
չ Colon֊ը (:, U+003A) փոխարինում եմ հայերեն վերջակետով (։, U+0589); ծանոթագրությունը տեղափոխում եմ կետադրական նշանից առաջ |
|||
Տող 273.
[[Պատկեր:ВРП Башкортостана.png|thumb|300px|right|Բաշկորտոստանի համախառն տարածաշրջանային արդյունքի կառուցվածքը 2013 թ]]
Հանրապետության տնտեսությանը բնորոշ է տնտեսության բազմաճյուղ կառուցվածքը՝ զարգացման բարձր
| автор = Фокин Д. Н., Синцов А. Ю.
| заглавие = Приволжье. Большая книга по краеведению
Տող 285.
| страницы = 18−19
| isbn = 978-5-699-57053-9
}}</ref>։
2012 թվականին համախառն տարածաշրջանային արդյունքի ծավալը գերազանցեց 1 տրիլիոն
[[Հարկ|Հարկերի]] և տուրքերի ընդհանուր գումարը 2015 թվականին հանրապետության տարածքում կազմել է 266,3 միլիարդ ռուբլի։ Դրանցից 146,7 մլրդ-ը ուղղվել է տարածքային բյուջե, դաշնային բյուջեի պահումները կազմել են 119,6 մլրդ կամ ընդհանուր եկամուտների 45%-
2014 թվականի վերջին հանրապետությունը Ռուսաստանում առաջին տեղն է զբաղեցրել շահութաբեր ձեռնարկությունների տեսակարար կշռով։ Մարզի ձեռնարկությունների 82,9%-ը շահութաբեր է։ հանրապետական միջինը 68,42% է։
Հանրապետությունն արտաքին առևտրաշրջանառության հաշվեկշիռը դրական է՝ 12,5 մլրդ $ 2013թ. (արտահանումը՝ 13,7 մլրդ $, ներմուծում՝ 1,2 մլրդ $)
2014 թվականին Բաշկորտոստանը Վարկանիշային գործակալություն [[Վարկանիշային գործակալության|վարկանիշային գործակալության]] կողմից ճանաչվել է նվազագույն տնտեսական ռիսկեր ունեցող
Հանրապետության մայրաքաղաք Ուֆա քաղաքը Forbes-ի վարկանիշով բիզնեսով զբաղվելու համար Ռուսաստանի լավագույն քաղաքներից մեկն
Տող 302.
=== Արդյունաբերություն ===
{{main|Բաշկորտոստանի արդյունաբերություն}}
Ամենամեծ արդյունաբերական կենտրոնները՝ [[Ուֆա]], [[Ստեռլիտամակ]], [[Իշիմբայի շրջան|Իշիմբայ]], [[Սալավաթ (Բաշկորտոստան)|Սալավաթ]], [[Նեֆտեկամսկ]], [[Տույմազիի շրջան|Տույմազիի]], [[Օկտյաբրսկի |Օկտյաբրսկի]], [[Բելորեցկի շրջան|Բելորեցկ]]
Արդյունաբերության ամենակարևոր ճյուղերը [[Նավթավերամշակում|նավթավերամշակում]]ն է՝ [[Բաշնեֆտ Ուֆայի նավթավերամշակման գործարան]], [[Բաշնեֆտ Նոր Ուֆայի նավթավերամշակման գործարան|Բաշնեֆտ Նոր Ուֆայի նավթավերամշակման]] , [[Բաշնեֆտ Ուֆայի նավթաքիմիայի գործարան]], քիմիան և նավթաքիմիան (Գազպրոմ Նավթաքիմ Սալավաթ,Ուֆայի սինթետիկ սպիրտի գործարան, Շկապովսկու<ref>{{Cite web|url=https://sbis.ru/contragents/0255017547/025501001|title=Шкаповское ГПП, ООО, Респ. Башкортостан ИНН 0255017547 {{!}} Реквизиты, юридический адрес, КПП, ОГРН, схема проезда, сайт, e-mail, телефон - узнать на sbis.ru|website=СБИС|accessdate=2020-06-26}}</ref> և Տույմազինի<ref>{{Cite web|url=https://sbis.ru/contragents/0269034133/026901001|title=Туймазинское ГПП, ООО, Респ. Башкортостан ИНН 0269034133 {{!}} Реквизиты, юридический адрес, КПП, ОГРН, схема проезда, сайт, e-mail, телефон - узнать на sbis.ru|website=СБИС|accessdate=2020-06-26}}</ref>, <ref name="Приволжье" />), [[նավթահանույթ|նավթահանույթ]]ը։ Հանրապետության նավթավերամշակման համալիրը խոշորագույններից է Եվրոպայում<ref name="Приволжье" />։ Զարգացած է [[Մեքենաշինություն|մեքենաշինությունը]] և [[մետալուրգիա|մետաղաձուլությունը]]
<gallery caption="Բաշկորտոստանի արդյունաբերական արտադրանք" mode="packed">։
Պատկեր:Russian Navy Kamov Ka-31.jpg|Ուղղաթիռ [[Կա-31]], [[Կումերտաու]]
Տող 310.
Պատկեր:Ավտոբուս ՆավթԱԳ-ՎԴԼ– [[Նեֆտեկամսկի ավտոգործարան|Նեֆտեկամսկ]] "Башавтотранс" на улицах г.Уфы..jpg|Автобус [[VDL-НефАЗ-52998|НефАЗ-VDL]], [[Нефтекамский автозавод|Нефтекамск]]
</gallery>
Մինչև 1917 թվականը ժամանակակից Բաշկորտոստանի տարածքում տեղակայված էին տարբեր տեսակի մոտ 100 ձեռնարկություններ, իսկ արդյունաբերության մասնաբաժինը տնտեսության մեջ կազմում էր 15%
1930-ական թվականներին ԽՍՀՄ ժողովրդական կոմիսարների խորհուրդն ընդունեց «Բաշկիրական ՀՍՍՀ-ում արդյունաբերության զարգացման մասին» բանաձեւը։ Այս տարիներին հանրապետությունում դրվեց նավթարդյունաբերության հիմքը։
Տող 322.
{{main|Բաշկորտոստանի էներգետիկա}}
[[Պատկեր:Tyupkildy wind park (Bashkortostan).png|right|thumb|300px|[[Տյուպկիլդի]]ի քամու հողմաէլեկտրակայանի գեներատորներ]]
Բաշկորտոստանի տնտեսության զարգացման մակարդակը մեծապես որոշում է էլեկտրաէներգիայի արդյունաբերության վիճակը (արդյունաբերական արտադրանքի 13%-ը)
Ատոմային էներգիայի զարգացման դաշնային ծրագրի (2005 թ.) համաձայն՝ Ագիդել քաղաքում հնարավոր է վերսկսել [[Բաշկիրիայի ԱԷԿ|Բաշկիրիայի ատոմակայան]]ի շինարարությունը։ 1980-ական թվականներին Բաշկիրի Ինքնավար Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունում տեղական ձեռնարկությունները արտադրում էին հողմային տուրբիններ՝ մինչև 30 կիլովատ հզորությամբ։ Սակայն Խորհրդային Միության փլուզումից հետո այս ուղղությամբ զարգացումները կասեցվեցին։ Ըստ «Բաշկիրեներգո»-ի նախկին ղեկավար Շամիլ Աբդուրաշիտովի, հանրապետական կառավարության պատշաճ ուշադրությամբ, Բաշկիրիան, իր գիտական բազայի շնորհիվ, այսօր կարող է լինել հողմային էներգիայի ոլորտում համաշխարհային առաջատարներից մեկը<ref>{{cite web |url=https://mkset.ru/news/nonstop/12897/ |title=Ветер перемен. Возродится ли в Башкирии альтернативная энергетика? |accessdate=2015-02-11 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150211211453/http://www.mkset.ru/news/nonstop/12897/ |archivedate=2015-02-11 |deadlink=yes }}</ref>
21-րդ դարի սկզբին հանրապետությունում այլընտրանքային էներգիան սկսեց աստիճանաբար վերածնվել<ref>{{cite web |url=http://resbash.ru/stat/2/6681 |title=Республика Башкортостан. «Позеленеет» ли энергетика? |accessdate=2015-08-24 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160130194153/http://resbash.ru/stat/2/6681 |archivedate=2016-01-30 |deadlink=yes }}</ref>։
Տույմազինսկի շրջանի Տյուպկիլդի գյուղի շրջակայքում է գտնվում 2,2 ՄՎտ հզորությամբ փորձարարական հողմային էլեկտրակայանը։ Մինչև 2018 թվականը նախատեսվում է հարավային շրջաններում ստեղծել յոթ արևային էլեկտրակայան՝ 59 ՄՎտ ընդհանուր հզորությամբ<ref name="tass">[https://tass.ru/nauka/2022852 В Башкирии до 2018 года создадут сеть солнечных электростанций за 6 млрд рублей] // [[ТАСС]], 5 июня 2015 года</ref>։ 2015 թվականի հոկտեմբերին Խայբուլինի շրջանում շահագործման է հանձնվել 10 ՄՎտ հզորությամբ Բուրիբաևի արեգակնային կայանի առաջին փուլը, որը դարձել է հանրապետության առաջին արդյունաբերական արեգակնային կայանը<ref>[https://ufa.mk.ru/articles/2015/11/25/pervaya-solnechnaya-elektrostanciya-nachala-vyrabatyvat-energiyu.html Первая солнечная электростанция начала вырабатывать энергию. Башкирия «обладает высоким уровнем солнечной радиации»] // [[Московский комсомолец]], Уфа, 25 ноября 2015 года</ref>։ Գործում են նաև Բուգուլչանկի և Իսագուլովի արեգակնային կայանները։ 2015-ի հունվարին Սեվերնի գյուղը (Աբզելիլովսկի շրջան) ամբողջությամբ անցավ հողմային-արևային էլեկտրակայանից՝ դառնալով հանրապետության առաջին բնակավայրը լիովին ինքնավար էլեկտրամատակարարմամբ՝ հիմնված վերականգնվող էներգիայի աղբյուրների վրա<ref>{{cite web|url=https://ufa.mk.ru/articles/2015/01/21/v-bashkirii-zarabotala-pervaya-kommercheskaya-vetrosolnechnaya-elektrostanciya.html|title=В Башкирии заработала первая коммерческая ветро-солнечная электростанция|website=ufa.mk.ru|accessdate=2019-12-29}}</ref>։
=== Շինարարություն ===
2009 թվականին հանրապետությունում շինարարության ոլորտում կար 189 խոշոր և միջին, 4511 փոքր ձեռնարկություն։ Շինարարական աշխատանքների ծավալը Բաշկորտոստանում 2000 թվականին կազմել է 15,7 միլիարդ ռուբլի, 2005 թվականին՝ 46,4 միլիարդ ռուբլի, 2006 թվականին՝ 56,2 միլիարդ ռուբլի, 2007 թվականին՝ 83,1 միլիարդ ռուբլի, 2008 թվականին՝ 102 , .7 միլիարդ ռուբ. ռուբլի <ref>{{cite web|url=https://top-rf.ru/places/153-stroitelstvo-zhilya-v-rossii-za-9-mesyatsev-2014-goda.html|title=Ввод жилья в России: рейтинг регионов по итогам III квартала - TOP-RF.ru : Рейтинги и новости|website=top-rf.ru|accessdate=2019-12-29}}</ref>
=== Գյուղատնտեսություն ===
Տող 349.
=== Առևտուր և ֆինանսներ ===
Հանրապետության տարածքում գործում է 78 վարկային կազմակերպություն, որոնցից 11-ը ուղղակիորեն գրանցված են Բաշկորտոստանի տարածքում, իսկ 67-ը ներկայացված են մասնաճյուղերով<ref name="cbr.ru">{{cite web|url=http://www.cbr.ru/|title=Центральный банк Российской Федерации|website=www.cbr.ru|accessdate=2019-12-29}}</ref><ref name="banki.ru">{{cite web|url=https://www.banki.ru/|title=Финансовый супермаркет Банки.ру|website=Банки.ру|accessdate=2019-12-29}}</ref>
Արտաքին տնտեսական կապերի և Կոնգրեսի գործունեության նախարար Մարգարիտա Բոլիչևայի խոսքով, Բաշկորտոստանը հաջողությամբ զարգացնում է միջազգային առևտուրը Չինաստանի, Բելառուսի, Ղազախստանի և ԱՊՀ երկրների հետ։ Ներկայացուցչություններ կան Թուրքիայում, Ղազախստանում և Բելառուսում, նախատեսվում է Բաշկորտոստանի ներկայացուցչություն բացել Ուզբեկստանում։ Հանրապետությունն առաջարկում է բարձրորակ մրցունակ արտադրանք՝ ալյումին, կաուչուկ, մեղր, ձեթ և ճարպային արտադրանք<ref>{{cite web|lang=ru|url=https://www.bashinform.ru/news/social/2022-03-24/bashkiriya-uspeshno-razvivaet-mezhdunarodnuyu-torgovlyu-margarita-bolycheva-2742186|title=Башкирия успешно развивает международную торговлю – Маргарита Болычева|description=новость|publisher=bashinform.ru|accessdate=2022-05-28}}</ref>։
|