|
}}
'''Կալիֆորնիա''', նահանգ [[Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ]]ի արևմտյան մասում։ Տարածքը 423 հազար կմ քառակուսի։ Վարչական կենտրոնը՝ [[Սակրամենտո]]։ Կոչվել է հարևան թերակղզու անունով, որը պատկանում է [[Մեքսիկա]]յին։ Նահանգից տարբերելու համար թերակղզին հաճախ անվանում են [[Ստորին Կալիֆոռնիա|Ստորին Կալիֆորնիա]]։ ԿալիֆոռնիանԿալիֆորնիան [[Ալյասկա]]յից և [[Տեխաս]]ից և հետո իր տարածքի մեծությամբ [[ԱՄՆ]] հիսուն նահանգներից երրորդ [[նահանգ]]ն է, իսկ բնակչության թվաքանակով՝ առաջինը։
== Պատմություն ==
Ժամանակին ԿալիֆոռնիանԿալիֆորնիան Ամերիկայի նվաճողների համար եղել է բաղձալի [[երկիր]]։ [[Մեքսիկա]]յի խաղաղօվկիանոսյան ափերով նավարկելով դեպի հյուսիս՝ [[իսպանացի]]ները [[16-րդ դար]]ում հասան ԿալիֆոռնիայիԿալիֆորնիայի ափերին։ Այդ ժամանակավանից ԿալիֆոռնիանԿալիֆորնիան դարձավ իսպանական [[գաղութ]] և այդպես մնաց մինչև [[1821]] թվականը։ Սակայն, երբ [[Մեքսիկա]]ն [[Իսպանիա]]յից անջատվեց, ԿալիֆոռնիանԿալիֆորնիան մտավ Մեքսիկայի կազմի մեջ։ [[1846]] թվականին [[ԱՄՆ]] [[Մեքսիկա]]յից խլեց ԿալիֆոռնիանԿալիֆորնիան, երբ այնտեղի [[գետ]]երից մեկում ոսկի հայտնաբերվեց։ Այդ ժամանակ մարդկային մի հեղեղ հոսեց դեպի ԿալիֆոռնիաԿալիֆորնիա. մարդիկ գնում էին բախտ որոնելու։ [[ոսկի|Ոսկու]] տենդով էր բռնվել նաև ԿալիֆոռնիայիԿալիֆորնիայի խաղաղ կյանքով ապրող բնակչությանը։ Կարճ ժամանակամիջոցում առափնյա մասը փաստորեն ամայացավ։ Այնտեղ խարիսխ գցած [[նավ]]երն անտեր մնացին, որովհետև ոսկու տենդով բռնված անձնակազմը ձգտում էր դեպի երկրի խորքերը, դեպի Սիերա-Նևադա։ Սիերա-Նևադայի լանջերում նորանոր բնակավայրեր, ավելի ճիշտ՝ ճամբարներ էին ստեղծվում։ Սակայն շուտով ոսկին սպառվեց, դրա հետ էլ կամաց-կամաց թուլացավ ոսկու տենդը։ Երկրի խորքերը հասած մարդկանց մի մասը ետ դարձավ, մյուս մասը հրապուրվեց ԿալիֆոռնիայիԿալիֆորնիայի բնությամբ։ Կազմակերպվեցին ֆերմաներ, աստիճանաբար զարգացավ [[գյուղատնտեսություն]]ը, կառուցվեցին գործարաններ, ստեղծվեցին աշխույժ նավահանգիստներ, հայտնի դարձան նավթային մեծ պաշարներ և այլն։ [[1850]] թվականին ԿալիֆոռնիանԿալիֆոչնիան պաշտոնապես ինքնուրույն [[նահանգ]] հայտարարվեց և մտավ [[ԱՄՆ]] կազմի մեջ։
== Վարչական բաժանում ==
ԿալիֆոռնիաԿալիֆորնիա նահանգը, որը պաշտոնապես կոչվում է ԿալիֆոռնիաԿալիֆորնիա հանրապետություն, բաժանվում է հիսունութ մարզերի կամ այսպես կոչված կոմությունների (եզակին՝ County, հոգնակին՝ Counties)։
ԱՄՆ–ում բոլոր հիսուն նահանգներից քառասունութ նահանգները, ինչպես Անգլիայում և անգլո–սաքսոնական մյուս երկրներում, բաժանվում են մարզերի, որոնք ավանդաբար կոչվում են կոմսություններ՝ քաունթի, հոգնակին՝ քաունթիզ, իսկ շրջանները կոչվում են դիսթրիքթ, հոգնակին՝ դիսթրիքթս՝ district, districts։ Ի դեպ, ԿալիֆոռնիայիԿալիֆորնիայի հիսունութ կոմսություններից կամ մարզերից բնակչությամբ ամենամեծը [[Լոս Անջելես]]ի կոմսությունն է, որն իր տասնհինգ միլիոն բնակչությամբ առաջին տեղն է գրավում նաև ամբողջ ԱՄՆ–ի հիսուն նահանգների բոլոր կոմսությունների և դրանց համարժեք վարչական միավորների շարքում<ref>"2010 FIPS Codes for Counties and County Equivalent Entities". Census.gov. Retrieved July 6, 2018.
^ a b c d e f g h i https://www2.census.gov/geo/pdfs/reference/GARM/Ch4GARM.pdf States, Counties, and Statistically Equivalent Entities (Chapter 4). Census.gov. Retrieved July 6, 2018.
^ "American Fact Finder - Results". United States Census Bureau. Retrieved April 7, 2015.
== Բնակչություն ==
ԿալիֆոռնիաԿալիֆորնիա նահանգի մոտ քառասուն միլիոնանոց բնակչությունը խայտաբղետ է։ Դեռ [[16]]-րդ դարից գաղթած իսպանական վերաբնակիչների թվին ավելացան նորանոր [[ժողովուրդ]]ներ թե՛ [[եվրոպա]]կան և թե՛ [[ասիա]]կան [[երկիր|երկրն]]երից։ ԿալիֆոռնիայիԿալիֆորնիայի բնիկների մի մասն անհետացել է, իսկ մյուս մասը քշվել է լեռների խորքերը։
== Հայերը ԿալիֆոռնիայումԿալիֆորնիայում ==
Իր ժամանակին այնտեղ են գաղթել նաև հայերը։ ԿալիֆոռնիայիԿալիֆորնիայի [[հայ]] [[գաղութ]]ն ունի գրեթե մեկ և կես դարի, իսկ ավելի ճշգրիտ՝ հարյուր քառասուն տարվա պատմություն։ Առաջին անգամ հայերը այստեղ բնակություն են հաստատել [[1881]] թվականին։ Պարբերաբար, հատկապես [[առաջին համաշխարհային պատերազմ]]ից հետո, նրանք համալրվել են նորանոր գաղթականներով, որոնք բնակություն են հաստատել [[Լոս-Անջելես]]ում, [[Ֆրեզնո]] [[քաղաք]]ում ու նրա շրջակայքում։ [[1926]] թվականին ԿալիֆոռնիայումԿալիֆորնիայում կար մոտ 20000 հայ, իսկ մեր օրերում ԿալիֆոռնիայումԿալիֆորնիայում է բնակվում ամերիկահայության մոտ յոթանասունհինգ տոկոսը՝ 2.000.000 ամերիկահայ։
ԿալիֆոռնիաԿալիֆորնիա նահանգի նշանավոր քաղաքներից են [[Սան-Ֆրանցիսկո]]ն և [[Լոս Անջելես]]ը։
== Քաղաքներ==
|
