«Հեծելազոր»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Հեծելազոր''' ({{lang-fr|cavalerie}}, {{lang-it|cavaleria}}, {{lang-la|caballus}}), զորատեսակ։ [[Եգիպտոս]]ի, [[Հնդկաստան]]ի, [[Չինաստան]]ի, [[Միջագետք]]ի երկրների [[բանակ]]ներում, ինչպես նաև Հայկական լեռնաշխարհում մինչև հեծելազորի երևան գալը կիրառվել են ձի լծած մարտակառքեր։ Հեծելազորը որպես զորատեսակ երևան է եկել Ասորեստանում, Ուրարտուում և ստրկատիրական այլ պետություններում։ Մեր թվարկությունից առաջ VI դարում Պարսկաստանում այն հիմնական զորատեսակ էր (ծանր և թեթև)։ Կանոնավոր հեծելազոր Հին Հունաստանում առաջին անգամ օգտագործվել է մեր թվարկությունից առաջ IV դարում և ավելի կատարելագործվել Ալեքսանդր Մակեդոնացու բանակում (ծանր, միջին, թեթև)։ Իր մարտունակությամբ և հզորությամբ հռչակված էր հայկական հեծելազոր (տես Այրուձի)։ Հին հռոմեական բանակում հեծելազորը օժանդակ զորատեսակ էր լեգեոնի կազմում։ Արևմտյան Եվրոպայում ֆեոդալական զորքերի գլխավոր ռազմական ուժը կազմել է ասպետական հեծելազորը (ծանրազեն, զրահակիր)։ IX— X-րդ դարերում Կիևյան Ռուսիայի զորքերում իշխանական դրուժինաները կազմված էին հեծելազորից։ Իր բարձր մարտունակությամբ [[XIII— XIV դար|XIII— XIV-րդ դարեր]]ում աչքի է ընկել թաթար-մոնղոլական թեթև հեծելազորը։ [[XIV դար|XIV-րդ դար]]ում հրազենի երևան գալով և հետևազորի դերի ուժեղացմամբ ասպետական ծանր հեծելազորը կորցրել է իր նշանակությունը։ [[XVI դար]]ում սկսած մեծ դեր է խաղացել թեթև հեծելազորը, որը զինված Էր հրազենով։ XVI-րդ դարի վերջից ռուսական բանակում կարևոր էր կազակական հեծելազորը։ [[Պետրոս I]]-ի օրոք ստեղծվեց կանոնավոր հեծելազոր։ Նապոլեոնյան պատերազմների ընթացքում մարտական լուրջ ուժ էր ֆրանսիական հեծելազորը, որը, սակայն, [[1812]] թվականի [[Ֆրանսիացիների ներխուժումը Ռուսաստան|արշավանքների ժամանակ]] զիջեց ռուսական հեծելազորին։ [[Առաջին համաշխարհային պատերազմ]]ի ([[1914]]-[[1918]] թթ.) սկզբին պատերազմող կողմերի բանակներում հեծելազորի կազմում էր 8—10%։ Ռազմական, տեխնիկայի տարբեր տեսակների զարգացման հետևանքով հեծելազորային գրոհները պատերազմում դարձան սակավ արդյունավետ, և ետպատերազմյան շրջանում հեծելազորները կրճատվեց, իսկ [[1930]]-ական թվականների վերջին արևմտյան պետությունների մեծ մասում փաստորեն վերացվեց։ Մինչև [[1939]]-[[1945]] թթ.-ի [[երկրորդ համաշխարհային պատերազմ]]ը հեծելազորը պահպանվել էր միայն մի քանի երկրներում (Լեհաստան, Հունգարիա, Ռումինիա, Հարավսլավիա, ԽՍՀՄ և այլն)։▼

Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի սկզբի ռազմական, գործողությունների փորձը, տանկային և օդային մեծ ուժերի կիրառումը հանգեցրին հեծելազորի քանակի (դիվիզիաներ) կրճատմանը։ ▼