«Եկեղեցի (շինություն)»–ի խմբագրումների տարբերություն

[[Պատկեր:Echmiatsin cathedral 2.jpg|thumb|250px|[[Էջմիածնի Մայր Տաճար|Էջմիածնի Մայր տաճար]]ը]]

'''Եկեղեցի''' [[Քրիստոնեություն|քրիստոնեական]] դավանանքի պաշտամունքային շենքը, ուր կատարվում է քրիստոնյաների կրոնական ծիսակատարությունը` ժամասացությունը: Այդ նպատակով եկեղեցական աոաջին շենքերը կառուցվել են 4–րդ դարում, քրիստոնեությունը որպես պետական կրոն ընդունած Արևելքի երկրներում ([[Ասորիք]], [[Հայաստան]], [[Բյուզանդիա]]): [[4-րդ դար|4]] – [[6-րդ դար]]երում եկեղեցի ասելով հասկացվել է աղոթարան, ժողովարան, վկայարան, կաթողիկե, վանք: Եկեղեցի անվանվող, բայց գործածական տարբեր նշանակություն ունեցող հիշյալ կառույցները տարբերվում են իրենց չափերով, ծավալային լուծումով և այլ հատկանիշներով: Պատմական տարբեր ժամանակաշրջաններում, դավանական հոսանքների ներգործմամբ փոփոխվել է եկեղեցու ծիսակատարությունը` փոփոխելով նաև նրա հատակագծային լուծումը և ճարտարապետական կերպարը, ըստ գաղափարական և գեղարվեստական ըմբռնումների. օրինակ, ասորիքյան բազիլիկ, բյուգանդական և հայկական գմբեթավոր, ռոմանական, գոթական և [[Վերածնունդ|Վերածննդի շրջան]]ի եկեղեցիները: Բոլոր ժամանակների եկեղեցական շենքի պարտադիր տարրերն են աղոթասրահը, ավագ [[խորան]]ը` բեմի և դասի մասով: Տարբեր եկեղեցիներ ունեցել են նաև իրենց ինքնատիպ այլ տարրեր` նախասրահ (նարտեքս), վերնահարկ (խորոսներ, էմպորաներ), պրեսբիտերիում, կապելլաների պսակ: 4-ից—5–րդ դարերում հայկական եկեղեցիները բազիլիկ և դահլիճ տիպի են, ավագ խորանին կից մեկ կամ երկու սենյակներով, սյունասրահներով ([[Քասախ]], [[Թանահատ]], [[Երերույք]] և այլն): Պահպանվել են նաև գմբեթավոր եկեղեցիներ: [[6-րդ դար|6]]-ից [[7-րդ դար]]երում հայկական եկեղեցիները բացառապես գմբեթավոր են և իրենց հետաքրքրական բազմազան լուծումներով քրիստոնյա աշխարհի ճարտ. մեջ եզակի արժեքներ են: [[10-րդ դար|10]]-ից [[13-րդ դար]]երում իշխող դարձան գմբեթավոր դահլիճ և ներսից խաչաձև (չորս ավանդատներով) գմբեթավոր տիպերը, եկեղեցուն արևմուտքից կցվում էր [[հայկական ճարտարապետություն|հայկական ճսւրտարապետության]] համար խիստ ինքնատիպ [[գավիթ]]ն ու ժամատունը: