|
[[Պատկեր:Space Shuttle Columbia launching.jpg|thumb|250px]]
'''Սփեյս Շաթլ''' ({{lang-en|space shuttle}}, բառացի տիեզերական մաքոք), ամերիկյան բազմակի օգտագործման օդաչուավոր տրանսպորտային երկաստիճան տիեզերանավերի սերիայի անվանումը: Նախատեսված է տիեզերական ապարատների 200-500 կմ500կմ բարձրությամբ երկրակենտրոն ուղեծիր դուրս բերելու, ուղեծրում հետազոտություններ, փորձեր և այլ գործողություններ կատարելու, ուղեծրով պտտվող տիեզերական ապարատներին սպասարկելու, հետազոտությունների և փորձերի արդյունքները տիեզերական ապարատներից [[Երկիր]] հասցնելու, ինչպես նաև նույն տիեզերական ապարատը հետագայում կրկին ուղեծիր դուրս բերելու նպատակով ձևափոխելու և նորորգելու համար:
Մշակվում է 1971 թվականից: «Սփեյս Շաթլ տիեզերական տրանսպորտային համակարգի» (այդ համակարգի մեջ մտնում են միջուղեծրային բուքսիրները) հիմնական տարրերից է: 400 կմ400կմ բարձրությամբ ուղեծիր դուրս բերելի Սփեյս Շաթլի առավելագույն օգտակար բեռը 29,5 տոննա5տոննա է, իսկ երկիր վերադառնալիս` 14,5 տոննա5տոննա: Օգտակար բեռի հատվածամասի չափսերն են՝ երկարությունը` 4,6 մ6մ, թռիչքի տևողությունը` մինչև 30 օր30օր, անձնակազմը բաղկացած է 4-7 հոգուց, զանգվածը մոտ 2000 տոննա2000տոննա է, երկարությունը` 56 մետր56մետր:
Առաջին աստիճանը բաղկացած է պինդ վառելիքով երկու բլոկներից (արագացուցիչներ), որոնք 40 կմ40կմ բարձրության վրա անջատվում են և պարաշյուտային վայրեջք կատարում օվկյանոսիօվկiանոսի վրա: Այնուհետև դրանք հատուկ նավերով հասցվում են ստարտային համալիր, ապա գործարան, որտեղ վերականգնվում են կրկին օգտագործման համար (մինչև 20 անգամ): Յուրաքանչյուր բլոկի զանգվածը մոտ 600 տոննա600տոննա է, երկարությունը` 45,7 մետր7մետր, տրամագիծը` 3,7 մետր7մետր, միջին քարշուժը՝ 12,4 մն4մն, աշխատանքի տևողությունը` 122 վրկ122վրկ:
{{ՎՊԵ|Space Shuttle program}}
|
