|
|վիքիպահեստ = Malay Archipelago
}}
'''Մալայան արշիպելագկղզեխումբ'''<ref>{{ՏՈՒՏ|section=II.A.3|page=52}}</ref> (մալայ. {{Lang-ms|''Kepulauan Melayu''}}), երկրագնդի ամենամեծ [[արշիպելագկղզեխումբ]]ն է։ Ներառում է [[Մեծ Զոնդյան կղզիներ|Մեծ Զոնդյան]], [[Փոքր Զոնդյան կղզիներ|Փոքր Զոնդյան]], [[Մոլուքյան կղզիներ|Մոլուքյան]], [[Ֆիլիպինյան կղզիներ|Ֆիլիպինյան]] և այլ մանր կղզիներ (չի ներառում [[Նոր Գվինեա]]ն, որը պատկանում է [[Օվկիանիա]]յին)։ Ամենամեծ կղզիներն են [[Կալիմանտան]]ն ու [[Սումատրա]]ն։ Ամենախիտ բնակեցված կղզին [[Ճավա]]ն է։
Մալայան արշիպելագիկղզեխմբի կղզիները առանձին մասերի բաժանված մեծ ցամաքի մնացորդներ են։ Նրանցից ոչ հեռու ընկած են [[Խաղաղ օվկիանոս|Խաղաղ]] և [[Հնդկական օվկիանոս|Հնդկական]] օվկիանոսների ամենախոր իջվածքները։ Շատ կղզիներում լեռներն առաջացել են Ալպ-Հիմալայան լեռնագոյացման ժամանակաշրջանում։ Նրանք բաժանված են բեկվածքներով։ Բեկվածքների գծերի երկարությամբ կան ավելի քան 330 հրաբուխներ, որոնցից ավելի քան հարյուրը գործող են։ Ամենահայտնին [[Կրակատաու]] հրաբուխն է։ Հաճախ լինում են [[երկրաշարժ]]եր։ Նախալեռնային կտրվածքներում կա [[նավթ]]։ Կղզիների մի մասը կազմված է ավելի հին լեռնային ապարներից և հայտնի է [[անագ]]ի հանքաքարերի խոշոր պաշարներով։
ԱրշիպելագիԿղզեխմբի հասարակածային դիրքի հետ են կապված բարձր ջերմաստիճանները և առատ տեղումներն ամբողջ տարվա ընթացքում։ [[Դաշտավայր]]երում ջերմաստիճանը պահպանվում է մոտավորապես +25° +28 °C-ի սահմաններում։ Տարվա ընթացքում լինում են 2000 մմ տեղումներ, լեռներում ` մինչև 5000 մմ։
Խոնավ դաշտավայրերում և [[նախալեռներ]]ում տարածված են [[հասարակածային անտառներ]]ը, որտեղ աճում են [[արմավենի]]ներ, [[ֆիկուս]]ներ, [[հնդկեղեգ]]։ Խիտ բնակեցված շրջաններում անտառները ոչնչացված են, նրանց տեղում առաջացել են [[սավաննա]]ներ։ Անտառներից նվաճված ազատ տարածություններում տարածվում են [[Բրինձ|բրնձի]], [[շաքարեղեգ]]ի դաշտեր, [[բանան]]ի, կաուչուկատու ծառերի, [[մեխակ]]ի, պղպեղի ծառերի, [[թեյ]]ի թփի պլանտացիաներ։ Դրանցից բարձր վայրերում աճում են արմավենիներ (կոկոսյան և այլն)։ Լեռներում աճում են [[մառախուղ]]ի մեջ կորած [[խոնավ անտառներ]]։
Ճավա կղզու մի մասը և [[հասարակած]]ից դեպի հարավ ընկած մանր կղզիները մտնում են հարավային մերձհասարակածային գոտու մեջ։ Այդ շրջաններում տարածված են մշտադալար և տերևաթափ լինող անտառներ ու սավաննաներ։ Հյուսիսային մերձհասարակածային գոտում գտնվում է Ֆիլիպինյան կղզիների մեծ մասը։
Մալայան արշիպելագումկղզեխմբում տարածվում են հետևյալ պետությունները` [[Ինդոնեզիա]] (գրեթե ամբողջովին), [[Մալայզիա]] (մասամբ), [[Բրունեյ]], [[Արևելյան Թիմոր]] և [[Ֆիլիպիններ]]։
== Աղբյուրներ ==
| 