«Գետնաելակ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
ավելացվեց Կատեգորիա:Հատապտուղներ ՀոթՔաթ գործիքով
չNo edit summary
Տող 1.
{{Տաքսոտուփ2|Վիքիդատա=այո}}'''Մորի''' ({{lang-lat|Fragaria}}), գետնաելակգետնաթութ<ref name=":0">{{Cite web|url=http://www.nayiri.com/imagedDictionaryBrowser.jsp?dictionaryId=81&dt=HY_HY&query=%D5%84%D5%B8%D6%80%D5%AB+|title=Բուսանունների հայերեն-լատիներեն-ռուսերեն-անգլերեն-ֆրանսերեն-գերմաներեն բառարան, Ռուբեն Սերոբի Ղազարյան - Մորի|website=www.nayiri.com|accessdate=2022-02-23}}</ref>, գետնամորի, ելակգետնաելակ, իծամորի<ref name=":0" />, ոչխարի մորի<ref name=":0" />, [[վարդազգիներ]]ի ([[վարդածաղիկներ]]) ընտանիքի բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է մոտ 50 (այլ տվյալներով՝ 30-35), ՀՀ-ում՝ 3 տեսակ՝ Մորի անտառային (''F. vesca''), Մորի կանաչ (''F. viridis'') և Մորի անանասի (''F. ananassa'')։ Վերջին տեսակը, որին անվանում են ելակ, իր բազմաթիվ սորտերով տարածված է միայն մշակության մեջ՝ գրեթե բոլոր մարզերում։ Վայրի վիճակում տարածված է [[Լոռի|Լոռու]], [[Տավուշի մարզ|Տավուշի]], [[Արագածոտնի մարզ|Արագածոտնի]], [[Սյունիք]]ի, [[Գեղարքունիքի մարզ|Գեղարքունիքի]] և այլ մարզերում։
 
== Նկարագիր ==
Գետնաելակը 40-50 սմ բարձրությամբ թուփ է։ Տերևները եռամասն, ծաղիկները՝ հիմնականում երկսեռ, սպիտակ, բաց վարդագույն կամ մուգ կարմիր գույնի՝ հավաքված ողկուզաձև կամ վահանաձև ծաղկաբույլի մեջ։ Պտուղները [[հատապտուղ]] են։ Պտուղը կեղծ, հյութալի հատապտուղ է (կարմիր, վարդագույն, սպիտակ), որի վրա դասավորված են սերմերը։ Սերմերը դասավորված են պտղի վրա մեծ քանակությամբ։ Պտուղները հասունանում են ծաղկումից մեկ ամիս անց, հասունացումը տևում է 15-20 օր։ Բուրավետ են, օգտագործվում են թարմ, վերամշակված վիճակում (մուրաբա, օշարակ, ջեմ, հյութ և այլն)։
== Մշակում ==
Մշակվում է գլխավորապես այգու գետնաելակ (''F․ ananassa'')։ Աշխարհում հայտնի են գետնաելակի 2000-ից ավելի սորտեր։ Գետնաելակի սորտերը [[Հայաստան]]ում մշակության մեջ հայտնի են [[XIX դար]]ի II կեսերից սկսած, գլխավորապես [[Երևան]]ի շրջակայքի տնամերձ այգիներում։ [[1930]]-[[1935]] թվականներից մշակվում է Հայաստանի համարյա բոլոր շրջաններում։ Բերքատվությունը 50-100 ց/հա։ Ցրտադիմացկուն է, լավ ձմեռում է ձյան ծածկոցի տակ, լավ է աճում խոնավ, սննդանյութերով հարուստ հողերում։
Մշակվում է գլխավորապես այգու գետնաելակ (''F․ ananassa'')։
Աշխարհում հայտնի են գետնաելակի 2000-ից ավելի սորտեր։ Գետնաելակի սորտերը [[Հայաստան]]ում մշակության մեջ հայտնի են [[XIX դար]]ի II կեսերից սկսած, գլխավորապես [[Երևան]]ի շրջակայքի տնամերձ այգիներում։ [[1930]]-[[1935]] թվականներից մշակվում է Հայաստանի համարյա բոլոր շրջաններում։ Բերքատվությունը 50-100 ց/հա։ Ցրտադիմացկուն է, լավ ձմեռում է ձյան ծածկոցի տակ, լավ է աճում խոնավ, սննդանյութերով հարուստ հողերում։
 
== Բազմացում ==