«Ծովակ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ →‎Պատմամշակութային կառույցներ: ամսաթվերի ձևաչափի ուղղում, փոխարինվեց: archive-date=2014-09-12 → archive-date=2014 թ․ սեպտեմբերի 12
2011 թ. մարդահամարի արդյունքների ավելացում
Տող 38.
| կլիմա =
| պաշտոնական լեզու = Հայերեն
| բնակչություն = 28602319<ref name="armstat.am"census2011>[httphttps://www.armstat.am/file/articledoc/marz_08_3699486813.pdf Գեղարքունիքի2011 թ ՀՀ մարզիմարդահամարի մարդահամարարդյունքները]</ref>
| մարդահամարի թվական = 2008 հունվարի 12011
| խտություն =
| ագլոմերացիա =
| ազգային կազմ = [[Հայեր]]
| կրոնական կազմ = [[Հայ Առաքելական եկեղեցի]]
Տող 63 ⟶ 61՝
| Վիքիպահեստում =
}}
'''Ծովակ''' (մինչև [[1946]] թ.` ''Ներքին Զաղալու''),
'''Ծովակ,''' գյուղական համայնք [[Հայաստան]]ի [[Գեղարքունիքի մարզ]]ում։ Բնակավայրը գտնվում է ծովի մակերևույթից 1920 մետր բարձրության վրա։
գյուղ [[Հայաստանի Հանրապետություն|Հայաստանի Հանրապետության]] [[Գեղարքունիքի մարզ]]ի Վարդենիսի տարածաշրջանում, [[Վարդենիս]] քաղաքից մոտ 6 կմ արևմուտք, [[Սևան (լիճ)|Սևանա լճի]] հարավ-արևելյան ափի մոտ։ Բնակավայրը գտնվում է ծովի մակերևույթից 1920 մ բարձրության վրա։
 
Նախկինում ''Ներքին Զաղալու'' անվան տակ ընդգրկված է եղել [[Ցարական Ռուսաստան]]ի [[Երևանի նահանգ]]ի [[Նոր Բայազետի գավառ]]ում: Խորհրդային տարիներին մասն է կազմել [[Հայկական ԽՍՀ]] Նոր Բայազետի գավառի, [[1930]] թվականից` [[Վարդենիսի շրջան]]ի։ Վերանվանվել է '''Ծովակ''' [[1946]] թ. [[օգոստոսի 12]]-ին: [[1995]] թվականից մտնում է ՀՀ Գեղարքունիքի մարզի մեջ։
 
== Անվանում ==
Ունեցել է ներքինՆերքին Զաղալու անվանումը, ստուգաբանվում է` Զաղա` նշանակում է հեր-քարայր, որոնցից մի քանիսը ստորգետնյա անցումներով կապված են եղել իրար հետ։ 
 
== Աշխարհագրություն ==
Գյուղը գտնվում է Սևանի լճափնյա հարթավայրում, Մարտունի-Վարդենիս ավտոճանապարհի վրա, մարզկենտրոնից 64 կմ հարավ-արևելք։ Գյուղի տարածքը կազմում է 1586,11 կմ², բնակչություն՝ 2887 մարդ։ Մարզկենտրոնից [[Գավառ]]ից գտնվում է մոտ 60-62 կմ հեռավորության վրա։ 1920-ական թվականներից այն հայտնի է եղել իր նավահանգստով որտեղից կապ է հաստատվել Սևան բնակավայրի հետ։ Նավագնացությունը եղել է հիմնական տրանսպորտային միջոցը։ Լճին հարող ցամաքը անտառապատ գոտի է։ Հին գյուղի ավերակների և բնակիչների մասին վկայություններ կան ներկայիս գյուղի տարածքի արևմտյան բարձրադիր մասում։ Ծովակը հետագայում կառուցվել է լճի արհեստական ցամաքեցման հետևանքով չորացված հողերի վրա, որպես հանգստի գոտի կարող է ծառայել նախկինում գործող «Ֆազենդա» տարածք շինությունը։
 
== Պատմամշակութային կառույցներ ==
Գյուղում պահպանվել են 19-րդ դարի սուրբ Աստվածածին եկեղեցին, 11-րդ և հետագա դարերում բազմաթիվ խաչքարեր, որոնցից 7-ը մի շարքի վրա են և կոչվում են «Յոթ եղբայր» (1013թ.): Գյուղից 1,5 կմ հյուսիս-արևելք կա «Ավերք» գյուղատեղի (մջնդ.), արևմտյան մասում` «Թուխ Մանուկ» մատուռ և գերեզմանոց։ Շրջակայքում կան կիկլոպյան ամրոց-բնակավայր (մ.թ.ա. 1-ին հզմ.), Սարդուր II-ի սեպագիր արձանագրությունը (մ.թ.ա. 8-րդ դ.)<ref>{{Cite web|url=http://www.cadastre.am/storage/files/pages/pg_907871769_HH_bnak._bar..pdf|title=|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=|archive-date=2014 թ․ սեպտեմբերի 12|archive-url=https://web.archive.org/web/20140912150541/http://www.cadastre.am/storage/files/pages/pg_907871769_HH_bnak._bar..pdf|dead-url=yes}}</ref>։
 
== Տնտեսություն ==
Բնակչությունը զբաղվում է ծխախոտագործությամբ, ձկնորսությամ, կարտոֆիլի և հացահատիկի, բանջարաբոստանային, կերային կուլտուրաների մշակությամբ։ Գյուղացիները զբաղվում են հիմնականում մանր և խոշոր եղջերավոր անասնաբուծությամբ, թռչնաբուծությամբ։
 
== Կլիմա ==
Գյուղը գտնվում է բարեխառն գոտում՝ ցամաքային [[կլիմա]]յին բնորոշ հատկանիշերով։ [[Ձմեռ]]ները տևական են, ցուրտ, ձնածածկույթով։ [[Ամառ]]ները տաք են, համեմատաբար խոնավ։ Տարեկան միջին ջերմաստիճանը +4.6 ْC է։ Առավելագույն բարձր ջերմաստիճանը +32 ْC, նվազագույնը` -35-36 ْ C : Տարեկան տեղումների քանակը 400-500 մմ. (առավելագույնը` մայիսին)։
 
== Բնակչություն ==
Ըստ ՀՀ [[2011]] թ. մարդահամարի արդյունքների` Ծովակի մշտական բնակչությունը կազմել է 2319, առկա բնակչությունը` 2202 մարդ<ref name=census2011/>:
Համայնքի բնակչությունը այստեղ են գաղթել [[1827]] թ. [[Արևմտյան Հայաստան]]ի Մուշ Բուլալու բնակավայրից։ Ունի դպրոց, մանկապարտեզ, գրադարան, կապի հանգույց։
Բնակիչները հայեր են, որոնց նախնիներն այստեղ են գաղթել [[1827]] թ. [[Արևմտյան Հայաստան]]ի [[Մուշ]]ի շրջանի Բուլալու բնակավայրից։ Ծովակի բնակչության փոփոխությունը ժամանակի ընթացքում` ստորև<ref name=hay_gyux>{{cite web |url=http://www.cadastre.am/storage/files/pages/pg_907871769_HH_bnak._bar..pdf |title=Հայաստանի հանրապետության բնակավայրերի բառարան, էջ 103|date= |accessdate=2015 օգոստոսի 11 |archive-date=2014 թ․ սեպտեմբերի 12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140912150541/http://www.cadastre.am/storage/files/pages/pg_907871769_HH_bnak._bar..pdf |dead-url=yes }}</ref>.
{| class="wikitable"
!Տարի
!1873
!1878
!1897
!1926
Տող 93 ⟶ 86՝
!1989
!2001
!2011
!2004
|-
|Բնակիչ
Տող 103 ⟶ 96՝
|2315
|2324
|2393<ref name=texanunneri_bararan_lrac>«Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան», հտ. 5, էջ 714</ref>
|2393
|2623
|2319<ref name=census2011/>
|2705
|}
 
== Պատմամշակութային կառույցներ ==
Գյուղում պահպանվել են 19-րդ դարի սուրբ Աստվածածին եկեղեցին, 11-րդ և հետագա դարերում բազմաթիվ խաչքարեր, որոնցից 7-ը մի շարքի վրա են և կոչվում են «Յոթ եղբայր» (1013թ.): Գյուղից 1,5 կմ հյուսիս-արևելք կա «Ավերք» գյուղատեղի (մջնդ.), արևմտյան մասում` «Թուխ Մանուկ» մատուռ և գերեզմանոց։ Շրջակայքում կան կիկլոպյան ամրոց-բնակավայր (մ.թ.ա. 1-ին հզմ.), Սարդուր II-ի սեպագիր արձանագրությունը (մ.թ.ա. 8-րդ դ.)<ref>{{Cite web|url=http://www.cadastre.am/storage/files/pages/pg_907871769_HH_bnak._bar..pdf|title=|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=|archive-date=2014 թ․ սեպտեմբերի 12|archive-url=https://web.archive.org/web/20140912150541/http://www.cadastre.am/storage/files/pages/pg_907871769_HH_bnak._bar..pdf|dead-url=yes}}</ref>։
 
Խորհդային տարիներին գյուղն ուներ միջնակարգ դպրոց, մանկապարտեզ, մշակույթի տուն, 2 գրադարան, կապի հանգույց։
 
== Տնտեսություն ==
Բնակչությունը զբաղվում է ծխախոտագործությամբ, ձկնորսությամ, կարտոֆիլի և հացահատիկի, բանջարաբոստանային, կերային կուլտուրաների մշակությամբ։ Գյուղացիները զբաղվում են հիմնականում մանր և խոշոր եղջերավոր անասնաբուծությամբ, թռչնաբուծությամբ։
 
== Կլիմա ==
Գյուղը գտնվում է բարեխառն գոտում՝ ցամաքային [[կլիմա]]յին բնորոշ հատկանիշերով։ [[Ձմեռ]]ները տևական են, ցուրտ, ձնածածկույթով։ [[Ամառ]]ները տաք են, համեմատաբար խոնավ։ Տարեկան միջին ջերմաստիճանը +4.6 ْC է։ Առավելագույն բարձր ջերմաստիճանը +32 ْC, նվազագույնը` -35-36 ْ C : Տարեկան տեղումների քանակը 400-500 մմ. (առավելագույնը` մայիսին)։
 
== Ծովակցիներ ==
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Ծովակ» էջից