Վիքիպեդիա

«Ուտիներ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
չ →‎top: ամսաթվերի ձևաչափի ուղղում, փոխարինվեց: accessdate=2018-10-14 → accessdate=2018 թ․ հոկտեմբերի 14, եւ → և
Տող 40.
'''Ուտիներ''' կամ '''Ուդիներ'''<ref>{{Cite journal|last=https://cyberleninka.ru/article/n/udiny-i-albanskaya-tserkov-azerbaydzhana|first=|date=2018-09-27https://cyberleninka.ru/article/n/udiny-i-albanskaya-tserkov-azerbaydzhana|title=https://cyberleninka.ru/article/n/udiny-i-albanskaya-tserkov-azerbaydzhana|url=|journal=https://cyberleninka.ru/article/n/udiny-i-albanskaya-tserkov-azerbaydzhana|language=ru|doi=|pmid=|access-date=}}</ref>, ազգություն [[Հարավային Կովկաս]]ում, որի պատմական հայրենիքը ներկայիս [[Ադրբեջանի Հանրապետություն|Ադրբեջանի Հանրապետության]] հյուսիս-կենտրոնական հատվածն է։ Նրանց թիվը ողջ աշխարհում շուրջ 10 հազար է։ Խոսում են ուդիերեն լեզվով<ref>{{Cite journal|last=|first=|date=https://cyberleninka.ru/article/n/udiny-i-albanskaya-tserkov-azerbaydzhana|title=https://cyberleninka.ru/article/n/udiny-i-albanskaya-tserkov-azerbaydzhana|url=https://cyberleninka.ru/article/n/udiny-i-albanskaya-tserkov-azerbaydzhana|journal=https://cyberleninka.ru/article/n/udiny-i-albanskaya-tserkov-azerbaydzhana|language=ru|doi=|pmid=|access-date=}}</ref>։ Ներկայում ուդիների մի հատվածը բնակվում է Հայաստանում, նախկինում ապրում էին նաև Ադրբեջանական ԽՍՀ Բաքու քաղաքում, Նիժ գյուղում ու [[Վարդաշեն]] քաղաքում, ինչպես և Վրաստանի Զինոբյանի գյուղում։ Այսօր ուտիների մի շատ փոքր հատված է մնացել Անդրկովկասում, ըստ էության երկու գյուղ՝ ներկայիս [[Ադրբեջան]]ի [[Նիժ]] գյուղը և Զինոբյանի գյուղը [[Վրաստան]]ում, որը հիմնվել է քսան թվականի ջարդերից փախած ուտիների կողմից։ Ադրբեջանի [[Վարդաշեն]]՝ ներկայիս Օղուզ գյուղաքաղաքում, որտեղ ապրել են 3.000 ուդիներ, ներկայումս ապրում է ընդամենը 74 «ուղղափառ» ուդի։ [[Հայաստան]]ում 2001 թվականի մարդահամարի տվյալներով նշվում է 200 ուդի, մասնագետների գնահատականներով նրանց թիվը Հայաստանում հնարավոր է հասնում է շուրջ 500, բնակվում են հիմնականում Երևանում, [[Բերդ (քաղաք)|Տավուշի մարզի, Նոյեմբերյան, Բերդ]] քաղաքներում և շրջակա տարածքների գյուղերում։
 
Ուդիները էթնիկ ծագումով հայ չեն, սակայն քանի որ նախկինում դավանանքով էր ազգությունը որոշվում, ուստի թե՛ հայերը (Հայաստանում և այլն) և թե՛ օտարներն (Ադրբեջանում և այլն) իրենց հաճախ սխալմամբ հայ են համարել։ Ուդիները խորապես կրել են հայ ժողովրդի մշակույթը։ Ուդիները քրիստոնյաներ են, հիմնականում Հայ Առաքելական եկեղեցու հետևորդ (քիչ քանակությամբ տարածված է նաև ուղղափառությունը), ուստի և նրանց անտրոպոնիմիկան (ազգանունններ, անունններ, հայրանունններ) նույնական է հայերի հետ (հայկական են)։ Հայ Առաքելական եկեղեցու հետևորդ ուդիների կրթության լեզուն և մշակութային կողմնորոշումը հայկական էր։ Նրանց էթնիկ ինքնության կարևորագույն դրսեւորումըդրսևորումը, հայ ժողովրդի հետ իր մշակութային ամբողջության ընկալումն էր։ Ազգությամբ ուդի  էին հայ գեներալ Մովսես Սիլիկյանը<ref>{{Cite journal|last=|first=|date=2018-06-10|title=https://cyberleninka.ru/article/n/udiny-i-albanskaya-tserkov-azerbaydzhana|url=https://cyberleninka.ru/article/n/udiny-i-albanskaya-tserkov-azerbaydzhana|journal=https://cyberleninka.ru/article/n/udiny-i-albanskaya-tserkov-azerbaydzhana|language=ru|doi=|pmid=|access-date=}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%84%D5%B8%D5%BE%D5%BD%D5%A5%D5%BD_%D5%8D%D5%AB%D5%AC%D5%AB%D5%AF%D5%B5%D5%A1%D5%B6#%D5%94%D6%80%D5%A5%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AE|title=https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%84%D5%B8%D5%BE%D5%BD%D5%A5%D5%BD_%D5%8D%D5%AB%D5%AC%D5%AB%D5%AF%D5%B5%D5%A1%D5%B6#%D5%94%D6%80%D5%A5%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AE|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=}}</ref>, հայ ֆիդայական պայքարի խոշոր դեմքերից Սարգիս Կուկունյանը և նրա շատ զինակիցներ, Գրիգոր Նիկողոսյանը (նույն ինքը՝ Մագդա Նեյմանը, ով հայտնի է իր «Հայերը» մեծարժեք աշխատությամբ) և այլն։ Ուդիների պատմության և ծագումնաբանության մասին գիտության մեջ գոյություն ունի համապատասխան գրականություն<ref>{{Cite web|url=https://cyberleninka.ru/article/n/udiny-i-albanskaya-tserkov-azerbaydzhana|title=https://cyberleninka.ru/article/n/udiny-i-albanskaya-tserkov-azerbaydzhana|last=|first=|date=|website=www.google.com|publisher=|language=hy-US|accessdate=2018-10- թ․ հոկտեմբերի 14}}</ref>
 
== Ծանոթագրություններ ==
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Ուտիներ» էջից