«Վարորդական ֆոբիա»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
catSuggest-ով +Կատեգորիա:Ֆոբիաներ, Կատեգորիա:Վախ |
չ Colon֊ը (:, U+003A) փոխարինում եմ հայերեն վերջակետով (։, U+0589) |
||
Տող 26.
'''Վարորդական և վարման խուսափման սանդղակը (DRAS)'''<ref>{{Cite journal|last=Stewart|first=Alan E.|last2=St. Peter|first2=Claire C.|date=August 2004|title=Driving and riding avoidance following motor vehicle crashes in a non-clinical sample: psychometric properties of a new measure|journal=|volume=42|issue=8|pages=859–879|doi=10.1016/S0005-7967(03)00203-1|pmid=15178463}}</ref> նույնպես բաղկացած է 20 կետից։ Դրանք գնահատվում են 0=հազվադեպ կամ երբեք մինչև 4=հաճախ կամ միշտ։ Հարցաշարի 20 կետերը նկարագրում են տարբեր իրավիճակներ, որոնցում պետք է խուսափել մեքենա վարելուց<ref>{{Cite journal|last=Taylor|first=Joanne E.|last2=Sullman|first2=Mark J. M.|date=May 2009|title=What does the Driving and Riding Avoidance Scale (DRAS) measure?|journal=|volume=23|issue=3|pages=504–510|doi=10.1016/j.janxdis.2008.10.006|pmid=19062251}}</ref>։
Կանադացի հոգեթերապևտ Ջեյմս Ուեթսթոունը մշակել է '''տրանսպորտային միջոցների անհանգստության հարցաթերթիկը''' ավտովթարներից փրկվածների վարորդական ֆոբիան գնահատելու համար<ref name="Whetstone et al., 20202">{{Cite journal|last=Whetstone|first=James Paul|last2=Cernovsky|first2=Zack|last3=Tenenbaum|first3=Silvia|last4=Poggi|first4=Gabriela|last5=Sidhu|first5=Andrew|last6=Istasy|first6=Marco|last7=Dreer|first7=Manfred|displayauthors=1|date=2020|title=Validation of James Whetstone’s Measure of Amaxophobia|url=https://www.sryahwapublications.com/archives-of-psychiatry-and-behavioral-sciences/pdf/v3-i1/3.pdf|journal=Archives of Psychiatry and Behavioral Sciences|volume=3|issue=1|pages=23–33|issn=2638-5201|archive-url=https://web.archive.org/web/20200619040204/https://www.sryahwapublications.com/archives-of-psychiatry-and-behavioral-sciences/pdf/v3-i1/3.pdf|archive-date=June 19, 2020|url-status=live}}</ref>։ Ուեթսթոունի հարցաշարը հատկապես հարմար է փորձառու, բայց տրավմատիզացված վարորդների գնահատման համար և արտացոլում է վարելուց վախը 6 չափանիշով՝ (1) վարքի փոխհատուցում (1-6-րդ կետեր), (2) ուղևորների տագնապներ (7-10-րդ կետեր), (3) անհանգստության ֆիզիկական դրսևորումներ (11-16-րդ կետեր), (4) շարժունակության սահմանափակումներ (17-21-րդ կետեր) ), (5) խուսափելու վարքագիծ (22-26-րդ կետեր) և (6) անձնական հարաբերությունների կայունության մարտահրավերներ (27-31-րդ կետեր)։ Ուեթսթոունի հարցերի պատասխանները գնահատվում են 0-4 միավորով։ Կլինիկական օգտագործման դեպքում որպես Ուեթսթոունի հարցաշարի վերջին մաս հետազոտվողներին խնդրում են նաև 1-10 սանդղակով գնահատել վարորդի կամ ուղևորի անհանգստությունը վթարից հետո և մեկ տարի առաջ։ Ուեթսթոունի հարցաշարի չափանիշների վավերականության ուսումնասիրության ժամանակ ավտովթարի ենթարկված 53 հետազոտվողների պատասխանները համեմատվել են ստուգողական խմբի 24 անդամների պատասխանների հետ։ Երկու խմբի միավորների բաշխման միջև համընկում չի եղել։ Այցելուների միավորները տատանվում էին 23-93-ի միջև՝ միջինում 65,5 (SD = 17,4) մեծությամբ, իսկ ստուգողական խմբի անդամներինը՝ 0-19՝ միջինում 6,8 (SD = 5,1): Կոնվերգենտ վավերությունը նույնպես գոհացուցիչ էր։ Ուեթսթոունի հարցաթերթում բարձր փոխկապակցվածություն է հայտնաբերվել վարորդական անհանգստության հարցաշարի (r = 0,80) և ՎՎԽՍ ախտանիշների PCL-5 չափման միջև (r = 0,78): Պարզվել է, որ Ուեթսթոունի սանդղակը մեծապես փոխկապակցված է հետցնցումային համախտանիշի (r = 0,63) և չափավոր՝ խարազանման ախտանիշների (r = 0,46), հետվթարային անքնության (r = 0,56), հետվթարային ցավի գնահատականի (rs տատանվում է 0,43-0,50), ինչպես նաև դեպրեսիայի գնահատման (r =0,40) և անհանգստության (r = 0,43)
Ուեթսթոունի հոդվածում նաև ներկայացված է '''վարորդական անհանգստության հարցաթերթիկի (DAQ)''' ամբողջական տեքստը։ Այն բաղկացած է ճանապարհային իրադրություններից, որոնք հետազոտվողը գնահատում է «տագնապի բացակայությունից» մինչև «ուժեղ անհանգստություն» սանդղակով։ Ցուցակը բաղկացած է 14 իրավիճակային կետերից, որոնք հետազոտվողը նախ գնահատում է որպես վարորդ, ապա որպես ուղևոր։ Վարորդական անհանգստության հարցաթերթիկը ներառում է նաև վարորդի և ուղևորի կողմից տագնապին արձագանքող վարքագծի վերաբերյալ պնդումներ։ Վարորդական անհանգստության հարցաթերթիկը հատկապես հարմար է վարքագծային թերապևտների համար։ Այն հնարավորություն է տալիս չափել նաև ֆանտոմային արգելակման համախտանիշը (մասամբ ակամա կամ ոչ կանխամտածված ոտնաթաթի սեղմում մեքենայի հատակին՝ «արգելակելու» ռեֆլեքսիվ փորձով, նման արձագանքը բնորոշ է փորձառու վարորդներին, որոնք վթարի են ենթարկվել որպես ուղևոր հանդես գալիս)<ref name="Whetstone et al., 20202" />։
| |||