|
[[File:Разность хода лучей двух антенн интерферометра.JPG|thumb|200px|Ինտերֆերոմետրի երկու ալեհավաքների ճառագայթների ուղու տարբերությունը]]
'''Ինտերֆերոմետր''', չափիչ սարք, որի աշխատանքի հիմքում ընկած է [[ալիքների ինտերֆերենցիա]]յի երևույթը:երևույթը։ Գոյություն ունեն [[Ձայնային ալիքներ|ձայնային]] և [[էլեկտրամագնիսական ալիքներ]]ի ([[ռադիոինտերֆերոմետր]]եր, օպտիկական և ռենտգենյան ճառագայթների ինտերֆերոմետրեր) ինտերֆերոմետրեր:ինտերֆերոմետրեր։ Ձայնային ինտերֆերոմետրը և ռադիոինտերֆերոմետրը օգտագործվում են ալիքների տարածման արագությունը, ճառագայթիչների միջև հեռավորությունը չափելու համար:համար։ Օպտիկական ինտերֆերոմետրերը, որոնք համեմատաբար ավելի լայն տարածում ունեն, կիրառվում են սպեկտրային գծերի ալիքի երկարությունը, թափանցիկ միջավայրերի բեկման ցուցիչները, աստղերի անկյունային չափերը որոշելու, դետալների և դրանց մակերևույթների որակը ստուգելու համար:համար։ Օպտիկական ինտերֆերոմետրի աշխատանքի սկզբունքը հետևյալն է. լույսի փունջը որևէ եղանակով բաժանվում է երկու և ավելի կոհերենտ ճառագայթների, որոնք, տարբեր օպտիկական ճանապարհներ անցնելով, հանդիպում են միմյանց և առաջացնում ինտերֆերենցիոն պատկեր:պատկեր։ Օպտիկական ինտերֆերոմետրերը կարելի է բաժանել 2 խմբի:խմբի։
[[File:Rayleigh interferometer.PNG|thumb|100px|նկ. 1]]
Առաջին խմբի ինտերֆերոմետրերի աշխատանքի հիմքում ընկած է կոհերենտ ճառագայթների ստացման ալիքային ճակատի բաժանման եղանակը:եղանակը։ Այդպիսի ինտերֆերոմետրի օրինակ է Ռելեի ինտերֆերոմետրը (նկ. 1): Լուսավորման ճեղքը, որը գտնվում է օբյեկտիվի կիզակետային հարթությունում, ծառայում է լույսի աղբյուր:աղբյուր։ Նրանից հետո տեղավորված էկրանի երկու անցքերի միջոցով փունջը բաժանվում է կոհերենտ ճառագայթների, որոնք օբյեկտիվի կիզակետային հարթությունում առաջացնում են ինտերֆերենցիոն պատկեր:պատկեր։ Եթե կոհերենտ ճառագայթների ճանապարհին տեղավորված լինեն տարբեր բեկման ցուցիչներ ունեցող նյութեր, ապա փնջերի միջև առաջ կգա ընթացքների լրացուցիչ տարբերություն, որի հետևանքով ինտերֆերենցիոն պատկերը կշեղվի:կշեղվի։ Չափելով շեղման մեծությունը, կարելի է որոշել տարբերությունը:տարբերությունը։
Երկրորդ խմբի ինտերֆերոմետրերի աշխատանքի հիմքում ընկած է կոհերենտ ճառագայթների ստացման ամպլիտուդային բաժանման եղանակը, այսինքն՝ ինտերֆերենցիոն երևույթները հարթ–զուգահեռ կամ սեպաձև թիթեղներում:թիթեղներում։ Հարթ թիթիղից ստացվող ինտերֆերենցիոն պատկերը կախված է թիթեղի հաստությունից <math>(h)</math>, բեկման ցուցչից, ճառագայթի անկման անկյունից <math>(\varphi)</math> և ալիքի երկարությունից <math>(\lambda)</math>: Այդպիսի ինտերֆերոմետրը հնարավորություն է տալիս որոշել նշված մեծություններից ցանկացածը:ցանկացածը։ Օրինակ, եթե հայտնի են <math>h</math>–ը և <math>n</math>-ը, ապա մեծ ճշտությամբ կարելի է որոշել <math>\lambda</math>-ն (ինտերֆերենցիոն սպեկտրոսկոպիա), կամ եթե հայտնի են <math>\lambda</math>-ն և <math>h</math>–ը, կարելի է որոշել <math>n</math>-ը (ինտերֆերենցիոն ռեֆրակտոմետրիա):։ Երկրորդ խմբի ինտերֆերոմետրի օրինակ է Մայքելսոնի ինտերֆերոմետրը (նկ. 2):
[[File:Interferometre Michelson.svg|thumb|200px|նկ. 2]]
Լույսի <math>A</math> աղբյուրից առաքվող զուգահեռ ճառագայթների փունջը կիսաթափանցիկ <math>B</math> հայելու միջոցով բաժանվում է երկու կոհերենտ ճառագայթների (1 և 2) որոնք անդրադառնալով ճառագայթներին ուղղահայաց տեղավորված <math>C</math> հայելիներից, տարածվում են և առաջացնում ինտերֆերենցիոն պատկեր:պատկեր։ Ակնհայտ է, որ վերջինս (դիտվում է <math>D</math> դիտակով) կհամապատասխանի <math>C</math> հայելիով և <math>B</math>-ի կեղծ պատկերով կազմված <math>h</math> հաստությամբ օդային «թիթեղին»:։ Հարթ–գուգահեռ թիթեղների դեպքում պետք է նկատի ունենալ բազմապատիկ անդրադարձումները:անդրադարձումները։ Սովորական պայմաններում դրանց հետևանքով ստացվող հաջորդական ճառագայթների ինտենսիվությունը շատ արագ նվազում է, ուստի միայն երկու ճառագայթներ են հաշվի առնվում:առնվում։ Իսկ երբ անդրադարձման գործակիցն արհեստականորեն մեծացվում է, ապա ստացվում են ինտենսիվությամբ միմյանց մոտ մեծ թվով ճառագայթներ, որոնց առաջացրած ինտերֆերենցիոն պատկերն ավելի կտրուկ է լինում:լինում։ Հենց այդ երևույթն է օգտագործվում Ֆաբրի– Պերոյի ինտերֆերոմետրում և Լյումեր–Գերկեի թիթեղում:թիթեղում։
== Տես նաև ==
|
