«Մասնակից:Anahit Makarian/Պունտա Արենաս»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
Տող 224.
== Պատմություն ==
[[File:Casa España, Punta Arenas, Magallanes, Chile.jpg|thumb|Casa España-ն հիմնադրվել է 1917 թվականին «Սոկորոս Մուտուոսի իսպանական միության» կողմից։ Այն ձևավորվել է 1936-1938 թվականներին:]]
[[File:Avenida Cristóbal Colón, Punta Arenas, Magallanes, Chile.jpg|thumb|[[Քրիստափոր Կոլումբոս]]ի պողոտա, Հին մեքենաների տան գտնվելու վայրը կառուցվել է 1890 թվականին խորվաթների կողմից:]]
Երկու վաղ իսպանական բնակավայրեր փորձվեցին այս ափի երկայնքով ([[Մագելանի նեղուց]]ով): Առաջինը հիմնադրվել է 1584 թվականին և կոչվել է Nombre de Jesús: Այն տապալվեց եղանակային վատ պայմանների և վերաբնակեցնողների սնունդ և ջուր ձեռք բերելու դժվարության և Իսպանիայի այլ նավահանգիստներից հսկայական հեռավորութան պատճառով: Երկրորդ գաղութը՝ Սյուդադ դել Ռեյ դոն Ֆելիպեն, փորձ արվեց հիմնել Պունտա Արենասից մոտ 80 կիլոմետր հարավ: Սա ավելի ուշ հայտնի դարձավ որպես Puerto del Hambre, որը թարգմանվում է Պուերտո դել Համբրե: [[Իսպանիա]]ն հիմնել էր այս բնակավայրերը, որպեսզի պաշտպանի իր նավագնացությունը և կանխի ծովահենությունը անգլիական ծովահենների կողմից՝ վերահսկելով Մագելանի նեղուցները: 1587 թվականին անգլիացի ծովահեն կապիտանը՝ Թոմաս Քևենդիշը, իր շրջագայության ընթացքում, փրկեց Պուերտո դել Համբրեի ողջ մնացած վերջին մարդուն<ref>Martinic, Mateo, (2000) Rey don Felipe: Historical facts (in Spanish). Productora Gráfica Andros Ltda, 100 p. http://www.memoriachilena.cl/602/w3-article-10388.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304223457/http://www.memoriachilena.cl/602/w3-article-10388.html |date=4 March 2016 }}</ref><ref>Moss, Chris, (2008). Patagonia: A cultural History. Oxford University Press, New York, 299 p.</ref>:
=== Քրեական գաղութ ===
1843 թվականին Չիլիի կառավարությունը արշավախումբ ուղարկեց՝ Մագելանի նեղուցի ափին ամրոց կառուցելու և մշտական բնակավայր հիմնելու համար։ Արշավախումբը կառուցեց և շահագործման հանձնեց «Գոլետա Անկուդ» անունով մի նավ: Չիլիի ռազմածովային նավատորմի Ջոն Ուիլյամս Ուիլսոնի հրամանատարությամբ այն տեղափոխեց 21 հոգուց բաղկացած անձնակազմ (նավապետ, տասնութ անձնակազմ և երկու կին), գումարած բեռներ՝ մանդատը կատարելու համար: Բնակավայրի հիմնադրման ակտը տեղի է ունեցել 1843 թվականի սեպտեմբերի 21-ին<ref>{{cite book |last1=Braun-Menéndez |first1=Armando |year=1968 |title=Fuerte Bulnes: Colección Cruz del Sur; 10 |language=es |publisher=Francisco de Aguirre |edition=2nd |url=https://www.amazon.com/Fuerte-Bulnes----Biblioteca-Francisco-Aguirre/dp/B00OTVV6FE/ref=sr_1_3_twi_har_2?s=books&ie=UTF8&qid=1449783635&sr=1-3&keywords=Fuerte+Bulnes}}</ref>:
Բերդը լավ դիրքավորված էր փոքրիկ ժայռոտ թերակղզու վրա, սակայն այդ վայրը չէր կարող ծառայել որպես պատշաճ քաղաքացիական բնակավայր: Հաշվի առնելով դա՝ 1848 թվականին ռազմական նահանգապետ Խոսե դե լոս Սանտոս Մարդոնեսը որոշեց բնակավայրը տեղափոխել իր ներկայիս վայրը՝ Լաս Մինաս գետի երկայնքով, և այն վերանվանեց Պունտա Արենաս:
19-րդ դարի կեսերին Պունտա Արենասը Չիլիի համար ծառայում էր որպես պատժիչ գաղութ և կարգապահական մի վայր՝ «խնդրահարույց» վարքագիծ ունեցող զինվորականների համար: Քաղաքը բնակեցրել են նաև ներգաղթյալները։ 1851 թվականի դեկտեմբերին լեյտենանտ Կամբիասոյի գլխավորությամբ բանտարկյալների ապստամբության հետևանքով նահանգապետ Մունյոս Գամերոն և քահանան սպանվեցին, ավերվեցին եկեղեցին և հիվանդանոցը<ref>{{cite web |url=http://www.interpatagonia.com/puntaarenas/historia_i.html |title=Punta Arenas, History and Legends |publisher=Interpatagonia.com |access-date=16 May 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120419151046/http://www.interpatagonia.com/puntaarenas/historia_i.html |archive-date=19 April 2012 |url-status=live }}</ref>։ Ապստամբությունը դադարեցվել է HMS Virago-ի հրամանատար Ստյուարտի կողմից, որին օգնում էին երկու չիլիական նավեր՝ «Անխոնջ» և «Մետեորո»<ref>{{cite web |url=http://www.pdavis.nl/ShowShip.php?id=2260 |title=History HMS ''Virago'' |publisher=Pdavis.nl |access-date=16 May 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120415022651/http://www.pdavis.nl/ShowShip.php?id=2260 |archive-date=15 April 2012 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web |url= http://patlibros.org/iam/index.php |title= Brown, Charles H., "Insurrection at Magellan. Narrative of the Imprisonment and Escape of Capt. Chas. H. Brown," '' Chilian Convicts'' |agency= Geo. C. Rand |location= Boston |year= 1854 |edition= Second |publisher= hosted at Patlibros.org |access-date= 16 May 2012 |archive-url= https://web.archive.org/web/20120208025714/http://patlibros.org/iam/index.php |archive-date= 8 February 2012 |url-status= live }}</ref>:
1867 թվականին Նախագահ Խոսե Խոակին Պերեսը հրամանագիր արձակեց, որով առաջարկում էր հողային դրամաշնորհներ՝ փորձելով ստիպել չիլիացիներին կամ օտարերկրացիներին բնակություն հաստատել Պունտա Արենասում: Առաջին բրիտանացի ներգաղթյալները ժամանեցին 1867 թվականին, և նրանց թիվը ավելացավ, քանի որ Չիլիի Մագալանեսում աճեց ոչխարաբուծության զարգացման տեմպը: Բրիտանացիների ներգաղթը շարունակվեց մինչև 1906 թվականը, երբ խորվաթներն իրենց թվով գերազանցեցին նրանց<ref name=William>{{cite book |last1=Edmundson |first1=William |title=A History of the British Presence in Chile: From Bloody Mary to Charles Darwin and the Decline of British Influence |url=https://archive.org/details/historybritishpr00edmu |url-access=limited |date=2009 |publisher=Palgrave MacMillan |location=New York |isbn=9780230114838 |pages=[https://archive.org/details/historybritishpr00edmu/page/n129 117]-125}}</ref>:
1877 թվականի ապստամբությունը, որը հայտնի է որպես El motín de los artilleros (Հրետանավորների ապստամբություն), հանգեցրեց քաղաքի մեծ մասի ոչնչացմանը և բազմաթիվ խաղաղ բնակիչների սպանությանը, որոնք անմիջականորեն կապված չէին բանտի հետ: Ժամանակի ընթացքում քաղաքը վերականգնվեց: Ոչխարաբուծության արդյունաբերության աճը, ոսկու հայտնաբերումը, ինչպես նաև առևտրի աճը գրավեց բազմաթիվ նոր բնակիչների, և քաղաքը սկսեց բարգավաճել:
=== Տնտեսական բում ===
| |||