«Թատերագիտություն»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
չ Colon֊ը (:, U+003A) փոխարինում եմ հայերեն վերջակետով (։, U+0589) |
No edit summary |
||
Տող 1.
'''Թատերագիտությունը''' բեմարվեստի տեսությունն ու պատմությունն ուսւոմնասիորղ գիտություն է։ Որպես ինքնուրույն գիտություն ձևավորվել է XX դարում։ Թատերագիտության առարկան թատրոնի բոլոր բաղադրամասերն են՝ դրամատուրգիա, դերասանական և ռեժիսորական արվեստներ,
▲'''Թատերագիտությունը''' բեմարվեստի տեսությունն ու պատմությունն ուսւոմնասիորղ գիտություն է։ Որպես ինքնուրույն գիտություն ձևավորվել է XX դարում։ Թատերագիտության առարկան թատրոնի բոլոր բաղադրամասերն են՝ դրամատուրգիա, դերասանական և ռեժիսորական արվեստներ, բեմանկարչությու, թատերական ճարտարագիտություն, թատերական կրթություն, թատերական գործի կազմակերպում, հանդիսատես։
Մինչև XIX դ. վերջը հիմնականում ուսումնասիրվել են դրամատուրգիան և դերասանի արվեստը: Թատերագիտությունը անխախտելիորեն կապված է թատերական մշակույթի և արվեստի ընդհանուր վիճակի, յուրաքանչյուր դարաշրջանի գեղագիտական մտքի զարգացման հետ: Թատերագիտության սաղմերը, որպես թատերական պրակտիկայի ընդհանրացում, արդեն գոյություն ունեին Հին Հունաստանում (Արիստոտելի «Պոետիկա»-ն) և Հին Հռոմում: Անտիկ մտածողների ազդեցությամբ դրամայի և բեմական արվեստի տեսությունը զարգացավ Վերածննդի դարաշրջանում: XVII դ. դրամատուրգիայում և թատրոնում տեսականորեն հաստատվեց [[կլասիցիզմ]]ը (Բուալո): XVIII դ. լուսավորիչները (Դ. Դիդրո, Գ. Լեսսինգ և ուրիշներ) ստեղծել են դրամատիկական արվեստի ռացիոնալիստական տեսությունը: XVIII դ. վերջին և XIX դ. առաջին կեսին ռոմանտիզմի զարգացումով պայմաններ ստեղծվեցին, որպեսզի թատրոնի պատմությունն ուսումնասիրվի որպես ազգային մշակույթի կարևոր բնագավառ և մասնագիտորեն մշակվեն թատերական գեղագիտության ընդհանուր հարցերը:
[[Թատրոն]]ին և [[դրամա]]յի տեսությանն առնչվող եզրերն ու հասկացությունները հայ գրականության լեզվում շրջանառվում են V դարի վերջից։ Թատերագիտական նոր միտքը հայ իրականության մեջ կազմավորվել է XIX դարի 30-50-ական թվականներին։ [[Կլասիցիզմ]]ի տեսությունն սկսվել և ավարտվել է Ս. Տիգրանյանի «Ինչ-ինչ զեղերերգութենէ» [[տրակտատ]]ով, որը դրամայի պատմաքննախոսության առաջին փորձն է հայ իրականության մեջ։ 1850-60-ական թվականներին [[պրոֆեսիոնալ]] թատրոնի կազմավորման շրջանում, լուսավորականությունը դարձել է [[գեղագիտություն|գեղագիտական]] նախասկիզբ թատերական քննադատության մեջ, յուրացվել է եվրոպական լուսավորության թատրոնի գեղագիտությունը (Հ. Հիսարյան, Մ. Գարագաշյան, Հ. Խորասանճյան), դրամայի գերմանական տեսությունները (Ս. Նազարյան), գիտակցվել թատրոնի ազգային [[հայրենասիրություն|հայրենասիրական]] և սոցիալական ֆունկցիան ([[Պատկանյան|Մ. Պատկանյան]], Մ. [[Նալբանդյան]], Հ. [[Սվաճյան]])։ 1870-1880-ական թվականներին թատերագիտության քննադատության մեջ սրվել է բեմական ուղղությունների խնդիրը, մի կողմից պաշտպանվել են [[ռոմանտիզմ]]ը և սալոնային [[խաղաոճ]]ը (Սպ. Սպանդարյան), մյուս կողմից՝ ազգային ռեալիստական դրամատուրգիան (Գ. Արծրունի), քննադատական [[ռեալիզմ]]ը և կենցաղային ու սոցիալ-հոգեբանական թատրոնը (Գ. Չմշկյան)։
1893-1905թվականներին Թիֆլիսում լույս է տեսել Ա. Թարխանյանի «Թատրոն» հանդեսը։ Հրապարակվել է Օ. Սևումյանի «Զեկուցումը...» (1913), որն առաջադրել է թատրոնի գեղարվեստական կազմակերպական բարեփոխումների նոր ծրագիր։ Ասպարեզ է մտել թատերական քննադատների նոր խումբ (Ս. Հախումյան, Տ. Զավեն, Տ. Հովհաննիսյան, Լեո, Մ. Բերբերյան), հիմնվել են «Հուշարար» (1907թվական), «Թատրոն և երաժշտություն» (1910) հանդեսները։▼
▲1893-
{{ՀՍՀ|հատոր=4|էջ=144}}
[[Կատեգորիա:Թատերագիտություն]]
|