«Ինկերի ճանապարհներ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ Colon֊ը (:, U+003A) փոխարինում եմ հայերեն վերջակետով (։, U+0589)
Ավելացրեք 1 գիրք Վիքիպեդիա:Ստուգելիություն (20211015)) #IABot (v2.0.8.2) (GreenC bot
Տող 15.
| Նստաշրջան =38
}}
'''Ինկերի ճանապարհներ''' ({{lang-qu|Qhapaq Ñan}}« «թագավորական ճանապարհ»), բազմաթիվ սալարկված ճանապարհների ցանց, որը կառուցվել է [[Հնդկացիներ|հնդկացիական]] քաղաքակրթությունների կողմից մի քանի հազարամյակների ընթացքում [[Հարավային Ամերիկա]]յում, [[Անդեր|Անդյան տարածաշրջանում]]` [[Կոլումբիա]]յում, [[Էկվադոր]]ում, [[Պերու]]ում, [[Բոլիվիա]]յում, [[Չիլի]]ում, [[Արգենտինա]]յում, ինչպես մերձափնյա դաշտավայրերում, անապատներում, այնպես էլ լեռներում, ժայռերի և կիրճերի միջով, կախովի կամուրջների և աստիճանների միջոցով<ref>{{cite book |author= |title=Incas: lords of gold and glory |url=https://archive.org/details/incaslordsofgold00time|publisher=Time-Life Books |location=New York |year=1992 |pages=[https://archive.org/details/incaslordsofgold00time/page/94 94]–97 |isbn=0-8094-9870-7 |oclc= |doi= |accessdate=}}</ref><ref name="D'Altroy2002a">{{cite book|last=D'Altroy |first=Terence N. |title=The Incas |url=https://archive.org/details/incas0000dalt |publisher=Blackwell Publishers Inc |year=2002 |isbn=0-631-17677-2}}</ref><ref name=Thompson1966>{{cite journal|last=Thompson|first=Donald E.|author2=John V. Murra|title=The Inca Bridges in the Huanuco Region|journal=Society for American Archaeology|date=July 1966|volume=31|series=5|issue=1}}</ref>։
 
Հիմնական մայրուղիների գլխավոր շինարարները համարվում էին [[ինկեր]]ը, դրանց շինարարությունը դադարեցվեց [[16-րդ դար]]ում [[Կոնկիստա|զավթիչ-իսպանացիների]] գալով, որոնք չէին տիրապետում տեղական տեխնոլոգիաներին և այլևս ի վիճակի չէին պահպանելու այդ ճանապարհները պատշաճ վիճակում։ Գլխավոր էին համարվում ինկերի կայսրության տարածքով խաչաձև հատվող չորս ճանապարհները (կենտրոնը` Կուսկո քաղաքում)։ Ամենաերկար ճանապարհի երկարությունը կազմում է 6600 կիլոմետրից ոչ պակաս (1200 լիգ)։ Ճանապարհները միացնում էին բոլոր գավառների մայրաքաղաքները, որոնցից յուրաքանչյուրից դուրս էր գալիս մի քանի ուղի։ Յուրաքանչյուր ճանապարհի վրա, որոշակի հաստատուն տարածությունների վրա կային իջևանատներ, տարածությունները նշված էին սահմանագծման սյուներով և կոչվում էին ''տոպո'' կամ ''տիպու''։ Ճանապարհային ցանցի ընդհանուր երկարությունը գնահատվում էր 30 000 կմ։ Մյուսներից լավ պահպանված տեղամասերը 6000 կմ երկարությամբ գտնվում են վերը թվարկված վեց երկրների տարածքներում և 2014 թվականից ընդգրկված են [[ՅՈՒՆԵՍԿՕ]]-ի [[Համաշխարհային ժառանգություն|Համաշխարհային ժառանգության]] ցանկի մեջ։